‘Casusluk’ maddesi tartışması: ‘Yarar ve çıkarlar somut şekilde belirlenmeli’

Avukat Erkin Etike, devletin iç veya dış siyasal yararına yönelik gerçekleştirilen ve suç teşkil eden fiillerin ayrıca cezalandırılmasını öngören yasa teklifini değerlendirdi. Düzenlemenin öngörülebilirlik şartını sağlamadığını belirten Etike, devletin iç ve dış siyasal yararları ile yabancı bir devletin stratejik çıkarlarının somut şekilde belirlenmesi gerektiğine dikkat çekti.

Teklife ilişkin “Milli güvenlik ile ilgili sonuç doğurabilecek faaliyetlerin yabancı devletlerce fonlanması önlenebilecektir.” değerlendirmesini de yaptı.

TBMM Genel Kurulunda dün görüşülmeye başlanan torba kanun toplam 23 maddeden oluşuyor. Teklifin 16. maddesine göre, Türk Ceza Kanunu'nda (TCK) yapılan değişiklikle casuslukla ilgili yeni bir suç ihdas edilecek.

TCK'nin "Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk" bölümüne eklenecek maddede, "Devlet güvenliği veya iç ve dış siyasal yararları aleyhine yabancı bir devlet veya organizasyonun stratejik çıkarları veya talimatı doğrultusunda suç işleyenler hakkında 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası verilir" ifadeleri kullanılıyor.

Eylem "savaş sırasında veya askeri hareketleri tehlikeye sokacak bir süreçte işlenmiş" ise bu ceza 8 yıldan 12 yıla kadar çıkabiliyor.

İKİ MERCİNİN DE UZMANLIĞI YOK

Avukat Erkin Etike kanun teklifini değerlendirdi. Maddenin gerekçesine göre devletin iç veya dış siyasal yararına yönelik gerçekleştirilen ve suç teşkil eden fiillerin bu madde kapsamında ayrıca cezalandırılması kabul edildiğini anlatan Etike, şunları kaydetti:

“Bu maddenin uygulanması sırasında karşılaşılabilecek en önemli güçlük devletin iç ve dış siyasal yararlarının tespiti noktasındadır. Uygulamada bu yararlar kovuşturma izni öncesinde Adalet Bakanlığınca, kovuşturma sırasında ise yargı organlarınca belirlenerek uygulanacaktır. Oysa her iki merci de bu konuda uzmanlığa sahip olmadığından yanılma ihtimali olan mercilerdir.

"Ayrıca eğer devletin siyasal yararları aleyhine yapılan eylemler cezalandırılacaksa öngörülebilirlik açısından bu yararların neler olduğunun önceden belirlenip kamuoyuna ilan edilmesi gerekmektedir.

"Anayasamızın 118. maddesine göre Milli Güvenlik Kurulu; Devletin milli güvenlik siyasetinin tayini, tespiti ve uygulanması ile ilgili alınan tavsiye kararları ve gerekli koordinasyonun sağlanması konusundaki görüşlerini Cumhurbaşkanına bildirir. Ancak bu görüşler tavsiye niteliğindedir ve kamuoyuna ilan edilmez.

YABANCI BİR DEVLET KAVRAMI

“Uygulama sırasında karşılaşılabilecek diğer bir güçlük ‘yabancı bir devlet veya organizasyonun stratejik çıkarları’ kavramından doğacaktır. Düzenlemeye göre yabancı bir devletin stratejik çıkarları, kovuşturma izni öncesinde Adalet Bakanlığınca, kovuşturma sırasında ise yargı organlarınca belirlenerek uygulanacaktır.

Oysa her iki merci de bu konuda uzmanlığa sahip olmadığından yanılma ihtimali olan mercilerdir. Ayrıca eğer yabancı bir devletin stratejik çıkarları doğrultusunda yapılan eylemler cezalandırılacaksa öngörülebilirlik açısından bu yararların neler olduğunun önceden belirlenip kamuoyuna ilan edilmesi gerekmektedir.

FONLANMANIN ÖNÜNE GEÇİLECEK

“Bu nedenlerle getirilen yeni düzenleme öngörülebilirlik şartını sağlamamaktadır. Casusluk eylemleriyle daha etkin mücadele etmek için kanımızca bu eylemler daha somut olarak tanımlanmalıdır.

Örneğin paranın takip edilmesi etkinliği artıracaktır. Yabancı devletlerden para alınarak faaliyet gösterilmesi kimi kişi ve kuruluşlar bakımından tamamen yasaklanmalı, kamuya yararlı kimi uluslararası projeler bakımından ise çok sıkı şartlara tabi tutulmalı ve alınan yardım aleni olmalıdır.

Böylece milli güvenlik ile ilgili sonuç doğurabilecek faaliyetlerin yabancı devletlerce fonlanması önlenebilecektir. Diğer yandan meşru faaliyetler açısından ise yapılan faaliyetin yabancı devletlerin sağladığı kaynakla yapıldığı kamuoyunca bilinecek ve değerlendirilecektir.”