Çay kanunu neden bekletiliyor? Taban fiyatın altında çay alınmasın
Fındıklı Ziraat Odası Başkanı: ‘Kanunda üreticinin direttiği bir madde var. Taban fiyatın altında çay alımı yapılamaz. Bu olmazsa olmazımız. Çay kanununun çıkmamasının sebebi bu madde. Çünkü özel sektörün bütün sömürü düzeni orada yıkılıyor.’
Rize, Trabzon, Artvin ve Giresun’da, 830 bin dekar alanda yapılan yaş çay üretiminde, hasada bir buçuk ay kaldı. Üreticiler de bahçelerinde hazırlıklara başladı. Çay üreticisi de sebze-meyve, bakliyat ve buğday üreticisi gibi maliyetlerin altından kalkamıyor. Ürettiği çayların yarısını kota nedeniyle özel sektöre vermek zorunda kalan çay üreticileri, yıllardır hazırlanan ama bir türlü ortaya çıkmayan çay kanununun üretici lehine çıkmasını bekliyor. Üretici, çay taban fiyatının da en az 10 lira olarak açıklanmasını istiyor. Rize’nin Fındıklı İlçesi Ziraat Odası Başkanı Mehmet Ali Özsoy’la çay üreticilerinin taleplerini konuştuk.
Söze “Zamlarla yanıyor ortalık” diye başlayan Özsoy, gübre fiyatlarının inanılmaz yükseldiğini belirterek, “Geçen yıl 2 bin 300 liraya aldığımız gübre bugün 8 bin 700 liraya çıktı ki bu yukarıya doğru hâlâ çıkıyor. Her geçen gün maliyet artıyor, doğal gaza, elektriğe, mazota, ilaca, gübreye bütün girdilerimize zam geliyor. Bu da demektir ki üretim her geçen gün zorlaşıyor” dedi.
VERİM ÇAYDA DA DÜŞECEK
Peki üretici çayın ihtiyacı olan gübreyi bu sene kullanabilecek mi? Mehmet Ali Özsoy, bu soruyu da şöyle yanıtladı: “Hiç gübre vuramayacak insanlarımız var. Bugün bir ton gübre 9 bine çıkmış. Çiftçinin cebinde böyle rakamlar yok. Ne ile vuracak? Borçlanacak. Borçlandığı zaman maliyet 9 bin liradan 12 bin liraya çıkacak. Onların hesabını yaparak birçok insan bahçesine gübre atmıyor. Gübresiz tarım olmaz verim tabi ki düşecek.”
ÇAYKUR ALIMI ARTIRMALI
Çay taban fiyatının açıklanmasını isteyen Fındıklı Ziraat Odası Başkanı, kota meselesinin de çözülmesini istedi. Özsoy şöyle konuştu: “En büyük sorun özel sektörün alım politikası. Yani açıklanan fiyatın çok altında çiftçimizden ürün alması. Geçen yıl fiyat 4 lira açıklandı, özel sektör 2 lira 40 kuruşa çay aldı. Üretici vermek zorunda. Çünkü çay bekleyen bir ürün değil. Çay, zamanı geldiğinde 3-4 gün içerisinde toplamazsanız yaprağa döner, odun olur gider. Daha büyük kayıplarınız olur. Kontenjan olabilir, herkes aynı gün çayını toplayıp geldiği zaman sıkıntı olur. Üreticinin bütün çayını alabileceğiniz şekilde kapasiteyi artırmanız gerek. Birinci sürgün 600 kilo, ikinci sürgün 400 kilo, üçüncü sürgün 300 kilo. Birinci sürgün 600 kilo kapasitesi olan fabrika ne oluyor da 400 kiloya düşüyor. Bunlar özel sektörün sömürü düzenine çanak tutmaktır.”
KANUNU, ÖZEL SEKTÖR İSTEMİYOR
Tarım Bakanlığı’nda bekletilen çay kanunuyla ilgili de Özsoy, “Yıllardır taslak hazırlanıyor. Bu ilk değil. Bakanlığa gidiyor, geri dönüyor. Çünkü çay kanununda üreticinin direttiği bir madde var. Taban fiyatın altında çay alımını önleyen bir madde; bu olmazsa olmazımız. Çay kanununun çıkmamasının sebebi bu madde. Çünkü özel sektörün bütün sömürü düzeni orada yıkılıyor. Sermaye bu ülkede güçlü, bastırıyor. O yüzden bu ülkede çay kanunu çıkmıyor” diye konuştu.
Hazırlanan taslağın önlerine gelmediğini belirten Özsoy, şöyle devam etti: “Yanlışlardan biri de budur. Biz temsilci verdik. Tabi ki şu da doğrudur bölgede çay tarımı yapan 17 oda başkanı var hepimizi oraya almaları doğru değildir fakat şunun sözünü verdiler: Taslak son şeklini aldıktan sonra tekrar bize gelecek. ‘Üreticinin onayıyla çıkacak’ denildi. Fakat üzerinden 2 çay sezonu geçti. Hala bu üretici kanunu bekliyor. Sürekli bahanelerle öteleniyor. Eğer çay kanununu çıkarmak istiyorlarsa bizim için önemli olan iki madde var: Taban fiyatın altında alım yapılamaz ve bütün paketlemeler üretimin olduğu yerde olmalı.”
Mehmet Ali Özsoy, yaş çay taban fiyatının 10 liranın altında kabul edilemeyeceğini de belirtti.
