Çay toplayacak gençlerimiz şehirlerde

Doğu Karadeniz Bölgesi’nde binlerce üretici, çay bahçelerinde çalışmaya başladı. Bugün de Artvin’in Arhavi ilçesindeyiz. Özel sektörün fiyatları aşağı çekmesinden dert yanan üreticilerin bir başka sorunu da bahçelerde çalışacak gençlerin şehirlere göç etmesi. Gürcistan’dan gelen işçilerin yevmiyeleri kendilerinin belirlemesinden şikâyet eden üreticiler, yetkililerin yevmiye ücretlerini denetlemesini istediler.
Açıklanan fiyattan memnun olduklarını belirten üretici Yekta Güneş, asıl kotaların kendilerini zor durumda bıraktığını belirterek, “Kontenjan düştüğü anda fiyatlar otomatikman düşüyor. O zaman çay satamıyoruz. Benim 13 adamım var. 13 adamla günlük 6 ton çay topluyorum. Sattığım 2 top çay oluyor. Mecburen gidip özel sektöre veriyorum. Özel sektöre verdiğim zaman da fiyat en az 2 bin lira düşük oluyor” dedi.

GÜRCÜ’YE BAĞIMLI OLDUK

Tayfun Arslan da aynı dertten muzdarip… “Fiyatlar aşağı inmesin. Köprü başında çayların alınmasını denetlemiyorlar. Bu denetimsizlik bizi zor durumda bırakıyor. İşçi yevmiyeleri çay arttıkça artıyor. Sonuçta Gürcü’ye bağımlı kaldık. Kontenjan üşünce haliyle özel sektöre kaçmak zorunda kalıyoruz. Bu da bizi mağdur ediyor.”
Girdi maliyetlerinin yüksek olmasından dolayı da sıkıntı yaşadıklarını belirten Arslan, “Gübre oldu 8 bin 800 lira, işçilik oldu 5 bin lira, çözüm olarak Çay Kanunun bir an önce hayata geçirilmesi lazım. Çay altın kadar değerli. Doğu Karadeniz’in geçim kaynağı ama maalesef zor durumdayız” diye konuştu.

FİYATLAR İYİ AMA SORUNLARI ÇÖZMÜYOR

Arhavi Ziraat Odası Başkanı Sadık Yıldızbayrak da verilen fiyatın sorunları çözmediğini belirtti, soğuk havaların uzun sürmesinden dolayı rekoltenin düşeceği uyarısı da yaptı. Kontenjanın aşağı çekilmemesini isteyen Yıldızbayrak, “Bu özel sektöre fırsat olur. Hükümetimiz geçen sene dünyada yaşanan Covid-19 salgınında tarım alanında bütün destekleri bize verdi. Şimdi yine kuzeyimizde yaşanan savaş nedeniyle tarımın ne kadar etkilendiğini gördük. Fiyat artışları giderlerimizi, çay toplama maliyetlerimizi yukarı çekti. Yakıt oldu 22 lira. Buradan alım yerine çay götürüyorsun, bir kişi günlük 10 lira mazot yakmış oluyor” dedi.

YEVMİYELER DENETLENSİN

İşçilerin yevmiye bedelini belirlediği tek ürünün çay olduğunu belirten Yıldızbayrak, şöyle devam etti: “Gürcistan’dan gelen işçilerimiz, fiyatı 500 liraya çektiler. Dönüm başına 2 bin lira diyorlar. Bu uygulama bize hep yük oldu. Gıda fiyatlarındaki yükseklikler de belli. Bunun önüne geçilmesi için İçişleri Bakanlığı ve Tarım Bakanlığı’nın yapmış olduğu çalışmalar var. Sabah işçiyi alıyorsun bir öğün yemek karşılığında 300 lira, ton başına ise 1500 lira belirlemiş durumdalar. Her bölgede güvenlik güçlerince, kaymakamlık ve belediyelerce denetleme yapılmasını istiyoruz. Gürcistan’dan gelen işçinin çay bittikten sonra ülkesine götürdüğü paranın 6 milyon dolar olduğu bakanlıkça belirlenmiş olan miktardır. Biz bunun ülkemizde kalmasını istiyoruz.”

ARAZİLER BÖLÜNDÜ GENÇLER GEÇİNEMİYOR

Gençlerin artık köylerde yaşamadığına da dikkat çeken Yıldızbayrak, “Tarım alanlarının kısıtlı oluşundan dolayı arazilerimiz bölüne bölüne en son 3 dekara kadar geriledi. 3 dekar arazi, bir aileyi geçindiremediği için genç nüfusumuz asgari ücretle çalışmak için gurbete gitmeye başladı. Burada tarım yapacak genç insanımız yok. Bu sefer yerli ve yabancı işçiye yönelmek zorunda kalıyoruz. Onların da belirlediği fiyatlar bizim için gerçekten yüksek” diye konuştu.

MÜCADELEMİZ YOK SAYILMASIN

Özel sektörün çay üreticisini sömürdüğünü belirten Yıldızbayrak, bir türlü çıkarılamayan Çay Kanunu’yla ilgili de şunları söyledi: “35 maddeden oluşuyor. Çayın topraktan soframıza gelmesine kadar olan tüm süreç bu kanunda var.
Bunun içeresinde bizim en çok istediğimiz özel sektörün, devletin açıkladığı fiyattan çay alması. Atalarımızdan kalan bu arazilerimizin ekilebilmesi için bütün mücadelemizi veriyoruz. Bakımı, temizliği, budaması, gübrelemesini yapıyoruz ama emeğimiz yok oluyor. Çayın bu hale gelmesi için bir ailenin verdiği mücadeleler de yok sayılmasın.”