Çeltik üreticinin elinde kaldı: TMO fiyatları güncellesin
Çeltikte hasat bitti, alımlar başladı. TMO tarafından zaten düşük açıklanan fiyatlar serbest piyasada daha da düştü. Alıcı ‘para yok’ diye alım yapmıyor, üretici TMO randevularını bekleyemiyor.
Sibel Koç Güven
Çeltikte alım fiyatı, bu yıl hasat sonu açıklandı. Ekim ayı sonunda Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), 2023 dönemi çeltik alım fiyatlarını baldo grubu çeltikler için 24 lira Osmancık grubu çeltikler için ise 20 lira olarak belirledi. Üretici, birçok bölgede fiyatları düşük buldu. Hasadın sonunda ise fiyatlar, serbest piyasada 16 liraya kadar düştü. Sadece özel işletmeler değil, Tarım Kredi Kooperatifleri bile üreticiden çeltiği 17 liraya almaya başladı.
Üreticiler, işletmeler için faizlerin düşürülmesini istediler ya da fiyatlara devletin müdahale etmesini. Bafra Ziraat Odası Başkanı Osman Tosuner, çeltikte bu yıl 100 bin ton üretim olduğunu ve ürünün kaliteli olduğunu belirtti. Alımlarda büyük sıkıntı ve karmaşa yaşandığını belirten Tosuner, “Millet birbirini kıracak. Tarım Kredi Kooperatifi, 25 liradan almaya başladı, şu anda 17 liraya alıyor, TMO’nun belirlediği fiyatın altında alım yapıyorlar. Özel işletmeler de aynı. Para yok diye bahane ediyorlar, üreticinin ürününü ucuza almak istiyorlar, üretici mağdur.” dedi.
‘FAİZLER DÜŞÜRÜLSÜN’
Küçük üreticinin ürününü borçları nedeniyle hemen satmak istediğini belirten Tosuner, büyük üreticinin ise çeltiği stokladığını bildirdi. Tosuner şöyle devam etti:
“TMO, çeltiği alıyor ama şubat ayına kadar randevu veriyor. Giderleri, borçları olan üretici, haklı olarak ürünü hemen elden çıkarmak istiyor. Zaten TMO, geç açtı alımları. Küçük üretici ürünü vermeye başlamıştı. Ama tüccar şu anda fiyatları çok düşürdü. Devletten isteğimiz işletmeler için faizlerin düşürülmesi. Faizler düşsün ki işletmeler de üreticiden peşin fiyatına ürün alabilsinler. Büyük üretici zaten satmıyor, depoladı.”
‘FİYATLAR REVİZE EDİLSİN’
Edirne Ziraat Odası Başkanı Hüseyin Arabacı da çeltikte açıklanan alım fiyatlarının üreticinin beklentisini karşılamadığını belirtti, fiyatların revize edilmesini istedi. Bu yıl bölgede bir miktar verim düşüklüğü olduğunu belirten Arabacı, şöyle konuştu:
"500 bin dekarda ekim yapıldı. Fiyatlar, piyasaların en düşük olduğu dönemde, düşük rakamlar üzerinden açıklandı. TMO ufak tane dediğimiz çeltikte 20 lira ve üzeri fiyat beklentimiz varken maalesef 18 lira açıkladı. Serbest piyasa, her zaman TMO’nun açıkladığı fiyatın 1-2 lira gerisinden gider. Açıklanan fiyat, maliyete çok yaklaştı. Bu yüzden TMO’dan beklentimiz fiyatın tekrar revize edilmesi ve üretici mağduriyetinin giderilmesi.”
‘ÜRETİCİ PEŞİN PARA İSTİYOR’
Üreticinin şu anda alıcı bulamadığını, sanayicinin parasını çeltiğe bağlamak istemediğini de ifade eden Arabacı, “Alıcı bulsak da en az 40-45 gün sonraya ödeme tarihi veriliyor. Üretici, TMO’dan nakit alamıyor, sanayici ürün istemiyor. Üreticimiz bankaya borcunu ödeyecek, bu yüzden de peşin satmak istiyor ürünü. Peşin olursa fiyat daha da düşecek. İnşallah TMO, üreticisini yarı yolda bırakmaz ve gereğini yapar. Üretici devlet gücünü arkasında görmek istiyor.” dedi.
‘ÇİFTÇİ KAYITLARINI SİLDİRİYOR’
Bafra Ziraat Odası Başkanı Osman Tosuner, sadece çeltikte değil, sebze ve tütünde de fiyatların düştüğünü belirtti, “A’dan Z’ye üretimde sorun büyüdü. Mısırı 5 liraya satamıyoruz. Tütün geçen yıl ki fiyatların altına düştü. Devlet iyi hesap yapsın, üretimin var olması, göçün engellenmesi için üretici desteklenmeli.” dedi.
Tosuner’in değindiği bir başka konuda emekli olup da çalışan çiftçiye 5 bin lira ikramiyenin verilmemesi oldu. Tosuner, “Odada şu anda yüzlerce çiftçinin başvurusu var. Çiftçi, ÇKS kayıtlarını sildiriyor, emekli parası alabilmek için. Çiftçi, denizi bilmez, lokantayı bilmez, emekli oldu 5 bin lirasına göz diktiler. Üretici üretiyor, ağalar yatlarında yatıyor.” diye konuştu.
