Çiftçi borçları yüzde 88 arttı

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Türkiye Ziraat Odaları Birliği’nin 2023 yılı değerlendirmesini ve 2024 yılı beklentilerini içeren raporu görüntülü basın açıklamasında değerlendirdi. Bayraktar, 2023 yılında devam eden yapısal sorunlar, yüksek maliyetle yapılan üretim, devlet destekli kredi kullanamayan çiftçilerin yüksek faiz oranları ile kullandığı krediler, ihracat kısıtlamaları, fiyat ve pazarlamada yaşanan sorunların üreticileri zorladığını belirtti.

Tarım Kanununda yapılan değişiklikle üretim planlanmasının yasal altyapısının oluşturulduğunu belirten Bayraktar, “Yıllardır beklenen üretim planlamasının uygulanabilir olması için bu sistemin ceza değil, teşvik üzerine kurulması gerekiyor.” dedi.

DESTEK BÜTÇESİ YETERSİZ KALDI

Bayraktar, 2023 yılında yaşananları şöyle özetledi:

“2024 yılı bütçesinde tarımsal desteklere yüzde 44,4 artış yapılmış olsa da yaşanan ekonomik gelişmeler, girdi fiyatlarındaki artışlar ve enflasyon dikkate alındığında belirlenen rakam yeterli olmadı. Diğer yandan, destek bütçesinin Tarım Kanunu’nda belirtildiği gibi Gayrisafi Yurtiçi Hasıla’nın en az yüzde 1 oranında olması gerekirken, bu rakam Orta Vadeli Planda açıklanan GSYH tahminine göre, yüzde 0,25 düzeyinde kaldı.”

“Mazot fiyatı son bir yıla göre yüzde 69,6 oranında artış gösterdi. Besi yemi fiyatı yüzde 39,8 ve süt yemi fiyatı yüzde 41,1 oranında arttı.

KAYITLI ÇİFTÇİ SAYISI AZALDI

“Son bir yıllık süreçte çiftçilerin bankalara olan toplam kredi borcu yüzde 88,5 arttı. “2022 yılı Aralık ayında Ziraat Bankası 1 yıllık işletme kredilerinde kullandığı cari faiz oranı yüzde 9,5 iken peş peşe artan oranlarla 2023 yılı Aralık ayında yüzde 42 seviyesine yükseldi.

“Tarım Kredi Kooperatifleri, düşük faizli kredi kullanımında Ziraat Bankası cari faiz oranı üzerine Kredi Kullandırma Komisyon ve fon payı ekleyerek uyguladığı faiz oranını artırdı ve yıllık faiz oranı yüzde 58’lere kadar yükseldi. Diğer bankalarda 2022 yılı Aralık ayında yüzde 17 olan bir yıllık işletme kredisi faiz oranı, yüzde 62’ye ulaştı.

“Çiftçilerimizin asgari ücrete endeksli olan tarım BAĞ-KUR primleri 4 bin 628 liradan yüzde 49,11 oranında artışla 6 bin 900 lira 86 kuruşa yükseldi. 2021 yılında 1 milyon çiftçimiz kayıtlı iken, bu yıl bu sayı 500 binin altına geriledi.

DOLAN DEPOLAR ÜRETİCİYİ MAĞDUR ETTİ

“Bu yıl buğday ve arpada rekoltenin yanı sıra ithalatın da fazla olması ve TMO depolarının dolu olması üreticiyi mağdur etti. Buğday ithalatı Kasım ayı verilerine göre son bir yılda yüzde 38 oranında artarak 7 milyon 851 bin tondan 10 milyon 836 bin tona çıktı.

“Bu yıl mısırda artan ve rekor olan üretim üretici gelirine yansımadı, TMO mısır fiyatı yüzde 5,3 artırdı.

“Yağlı tohumlar toplam üretiminde geçen yıla göre yüzde 12,8 oranında azalış gerçekleşti. Bu yıl ayçiçeği üretimi geçen yıla göre yüzde 13,8 azalarak, 2 milyon 550 bin tondan 2 milyon 198 bin tona geriledi.

“Pamuk üretimi geçen yıla göre yüzde 23,6 azalarak 2 milyon 750 bin tondan 2 milyon 100 bin tona geriledi. “Malatya İlinde kayısıda rekolte azaldı, üretici beklediği geliri elde edemedi. Ayrıca, son aylarda kaçak yollarla yapılan düşük kaliteli kayısı ithalatı üreticinin ürününe talebi azalttı, bazı üreticilerin ürünü elinde kaldı.

PLANSIZLIK EN FAZLA NARENCİYEYİ VURDU

“Narenciye ürünleri içerisinde en fazla üretim artışı yüzde 75,8 ile limonda görüldü. Ülkemizde üretim planlaması olmamasının bedelini bu yıl en çok narenciye üreticisi ödedi. Narenciyede hasadın ilk başladığı Çukurova bölgesinde erkenci çeşit limonda üretici fiyatları kilogram başına 50 kuruşa kadar geriledi. Bazı üreticilerimiz seneye yine zarar etmemek için ağaçlarını kesti. Müdahale alımı yapılmaması milli servetimizin yok olmasına neden oldu.

HAYVAN SAYISI AZALIYOR

“6 aylık dönemde büyükbaş hayvan sayımız 502 bin, küçükbaş hayvan sayımız ise 3 milyon azaldı. Geçmiş dönemde damızlık hayvanların kesime gitmesi arzda daralmaya neden oldu, bu durum karkas et fiyatlarını 2023 yılında yükseltti. “2023 yılında besilik hayvan başta olmak üzere canlı hayvan ve et ithalatı yoğun şekilde yapıldı.

“TÜİK verilerine göre 2021 yılında 23,2 milyon ton olan toplam süt üretimimiz, 2022 yılı itibariyle 21,6 milyon tona geriledi.

“Ulusal Süt Konseyi süt fiyatı güncellemelerinde geç kalıyor ve serbest piyasada oluşan çiğ süt fiyatının altında tavsiye satış fiyatı belirliyor. Aralık ayı itibarıyla ortalama çiğ süt fiyatı 12 lira 67 kuruş oldu. Yem fiyatları ise Aralık ayında bir önceki aya göre yüzde 10’un üstünde artış gösterdi. Çiğ süt/yem paritesi olması gereken 1,5 seviyesinden uzaklaşarak 1,38’den 1,27 seviyesine kadar geriledi.”