Çin endişesi Blinken’ı Afrika turuna çıkarttı

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, 21-26 Ocak tarihleri arasında Cape Verde, Fildişi Sahili, Nijerya ve Angola'yı kapsayan Sahra Altı Afrika turuna çıkıyor.

İsrail ile HAMAS arasında 7 Ekim'de patlak veren savaştan bu yana Orta Doğu'da yaptığı dört yoğun turun ardından Blinken, pazar gününden itibaren Afrika'ya doğru yola çıkacak. Blinken, bu göreve geldiğinden bu yana Afrika'ya yaptığı dördüncü ziyaret olacak.

Blinken’ın gezisi, başta Çin Halk Cumhuriyeti olmak üzere Avrasya ülkelerinin bölgedeki etkisini kırmaya yönelik. Fakat ABD ve Fransa özellikle Mali, Nijer ve Burkina Faso’daki iktidar değişiklikleriyle gücünü kaybetti.

SÖZLER YERİNE GETİRİLMEDİ

Dışişleri Bakanlığı sözcüsü yaptığı açıklamada Blinken'in ziyareti sırasında "ABD-Afrika Liderler Zirvesi'nden bu yana ABD ve Afrika arasındaki ortaklıkta, özellikle iklim, gıda ve sağlık güvenliği gibi alanlarda kaydedilen ilerlemeyi" vurgulayacağını söyledi. Aynı kaynak, ABD diplomasisinin başındaki ismin ayrıca "ileriye dönük" ekonomik ortaklığı ve ABD'nin kıtadaki altyapı yatırımlarını da ele alacağını sözlerine ekledi. ABD Başkanı Joe Biden Aralık 2022'de ABD-Afrika Liderler Zirvesini toplamış ve bu zirve sırasında ABD'nin üç yıl içinde Afrika'ya 55 milyar dolar yatırım yapma taahhüdünü açıklamıştı. Biden 2023'te Afrika’ya gitmek istediğini açıklamış fakat bunu gerçekleştirememişti.

WANG Yİ’NİN HEMEN ARKASINDAN

Blinken ziyaretine çarşamba günü Çin Dişişleri Bakanı Wang Yi ‘yi ağırlayan Fildişi Sahili ile başlayacak. Başkan Alassane Vuattara ile görüşmelerde bulunacağı Abidjan'da Blinken, Fildişi Sahili'nin 34. Afrika Uluslar Kupası'na ev sahipliği yaptığı bugünlerde birlikte bir maç izleyecek.

Afrika'nın en büyük ekonomisi ve Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu'nun (ECOWAS) merkezi olan Nijerya'da da Blinken, Abuja'ya giderek Devlet Başkanı Bola Ahmed Tinubu ile görüşecek. Ardından, önemli bir petrol üreticisi olan Angola'ya geçecek. ABD özellikle Angola'daki Lobito limanı üzerinden Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve Zambiya'yı birbirine bağlayan büyük bir altyapı projesi olan "Lobito Koridoru "na yatırım yaptı.

Washington Pekin'i başlıca stratejik rakibi olarak görüyor ve kendisini Afrika için büyük altyapı projelerini finanse eden Çin'den daha iyi bir ortak olarak iddia ediyor.

TAYVAN KONUSUNDA PEKİN’E DESTEK

14 Ocak Pazar günü Afrika ziyaretine Mısır’da başlayan Wang Yi'nin ziyareti Tunus ve Togo ile devam etti. Afrika turunun son durağı olan Fildişi Sahili'ni ziyaret eden Wang, Başkan Alassane Vuattara ile görüştü. Wang, halen Fildişi Sahili'nde düzenlenmekte olan 34. Afrika Uluslar Kupası'nın (CAN) Abidjan yakınlarındaki "Çinli şirketler tarafından inşa edilen" Ebimpé stadyumundaki açılış törenini de memnuniyetle karşıladığını ifade etti.

Wang, Tayvan konusunda verdiği "sağlam destek" için Vuattara ’ya şükranlarını sundu. Yi, "Çin'in yeniden birleşmesi ve toprak bütünlüğünü içeren Tayvan sorunu da dâhil olmak üzere hayati çıkarlarımızı etkileyen konularda bize güçlü destek verdiği için Fildişi Sahili'ne teşekkür ediyoruz." ifadelerini kullandı.

Birçok Afrika ülkesinde olduğu gibi Çin, Fildişi Sahili'nde de son yıllarda otoyollar, hidroelektrik barajları ve Abidjan limanını genişletme projesi de dahil olmak üzere bir dizi altyapı projesini fi-nanse etti. Çin, Fildişi Sahili'nin önde gelen ticaret ortağı haline geldi ve ticaret 2017 ile 2022 yılları arasında iki kattan fazla artarak 1,85 milyar dolardan 4,46 milyar dolara yükseldi. Perşembe günü elektrikli otobüs hibesine ilişkin bir anlaşmanın imzalanmasından sonra ülkeden ayrıldı.

AFRİKA’NIN BİRİNCİ TİCARET ORTAĞI

2000’li yıllarda Afrika, yeni dünyanın çekim merkezi olan Çin’e yönelmeye başlamıştı. Emperyalist güçler özellikle Fransa ABD ile birlikte Çin’in yükselişini durdurmak ve etki alanlarını korumak için bir dizi darbeler tezgahladı ve ülkeleri işgal etti. ABD bugün, Nijer’de olduğu gibi Afrika’da etkisini yitiren Fransa’dan farklı bir yol izliyor. Fakat, ABD ne kadar pragmatik davranırsa davransın artık Afrika’da bir başarı şansı yoktur. ABD ve Fransa gibi emperyalist ülkelerden giderek kopan Afrika ülkeleri, yeni dünyanın aktörleri Çin, Rusya ve Türkiye ile ilişkilerini geliştiriyor. Afrika’nın birinci ticaret ortağı Çin olurken, Rusya da bir numaralı silah tedarikçisi olmanın yanında petrol, doğal gaz ve maden işletmeciliğinde önemli adımlar atıyor.