Çin, NED’in suç dosyasını hazırladı

Çin Dışişleri Bakanlığı, 7 Mayıs 2022 tarihinde resmî sitesinde “Ulusal Demokrasi Vakfı (NED) Hakkında Bilgi Notu” başlıklı, ABD’nin tüm dünyada hükümet devirme ve istikrarsızlık körükleme operasyonlarının kilit kurumu olan NED’in suçlarını ifşa eden bir rapor yayımladı. NED’in finanse ettiği renkli devrimleri ve yönlendirdiği muhalefet hareketlerini somut olaylarla ve kanıtlara dayanarak işlendiği rapor şu çarpıcı cümleyle başlıyor: “Ulusal Demokrasi Vakfı (NED), ABD hükümetinin önde gelen ‘piyadeleri’, ‘beyaz eldivenleri’ ve ‘demokrasi haçlıları’ndan biri olarak, demokrasiyi teşvik bahanesiyle dünyanın her yerinde meşru hükümetleri devirdi ve ABD yanlısı kukla güçler yetiştirdi.” Raporda, NED’in “utanç verici bir sicile” sahip olduğu ifade edilirken “Demokrasi adına başka ülkelerin iç işlerine karışmaya yönelik girişimler halkta destek görmez ve başarısızlığa mahkûmdur.” deniyor.

ABD HÜKÜMETİNİN ‘BEYAZ ELDİVENİ’

Raporun birinci bölümünde NED’in kuruluş amacı ve örgütlenme yapısı ele alınıyor. ABD’nin İkinci Dünya Savaşı sonrası CIA ve istihbarat aygıtları marifetiyle Sovyetler Birliği’ne karşı bir “örtülü cephe” açtığı söylenirken ABD’nin özellikle 1960’lardan sonra “demokrasi güçlerine” açıktan finansman sunmak için yeni mekanizmalara ihtiyaç duyduğu ifade ediliyor. NED’in de 1983 yılında bir “kamu-özel mekanizması” olarak dönemin ABD Başkanı ve istihbarat liderlerinin inisiyatifiyle kurulduğu belirtiliyor.

NED’in kâğıt üzerinde “demokrasiye uluslararası destek sağlayan” bir STK olmasına rağmen “Beyaz Saray ve ABD Kongresi’nden sürekli mali desteğe muhtaç olan ve ABD hükümetinden emir alan” bir kurum olduğu vurgulanıyor. NED’in amacı ve karakteri ise şöyle tarif ediliyor: “Finansman sağlayarak, dünyanın dört bir yanındaki STK'ları, Amerikan değerlerini ihraç etmek, yıkım, sızma ve sabotaj yapmak ve hedef ülke ve bölgelerde sözde ‘demokratik hareketleri’ kışkırtmak üzere manipüle eder ve yönlendirir. NED, esasen ABD'nin stratejik çıkarlarına hizmet eden ABD hükümetinin ‘beyaz eldiveni’dir.”

DÜNYANIN HER YERİNE SIZAN BEYİN

 NED kurucusu Alan Weinstein’ın 1991’de Washington Post'a verdiği bir röportajda, “faaliyetlerinin çoğunun CIA'nın 25 yıl önce yaptığı şey olduğunu” açıkça itiraf ettiği kaydediliyor. NED bu nedenle dünya çapında ‘ikinci CIA’ olarak bilindiği dile getiriliyor.

NED’in faaliyet alanına göre uzmanlaşmış dört temel enstitüsü şöyle sıralanıyor: Esas olarak yerel siyasi grupları desteklemekten sorumlu olan Ulusal Demokratik Enstitü ve Uluslararası Cumhuriyetçi Enstitü; sendikaları ve işçi hareketlerini teşvik etmekten sorumlu Amerikan Uluslararası İşçi Dayanışma Merkezi; ve özel teşebbüsleri bir araya getirmek için Uluslararası Özel Teşebbüs Merkezi. “Bu dört enstitü aracılığıyla NED, ayrılıkçı ayaklanmaların, renkli devrimlerin, siyasi krizlerin, yalanların ve söylentilerin ve sürekli büyüyen bir kötülük listesiyle dünyanın dört bir yanına sızmanın arkasındaki beyin oldu.” deniyor.

RENKLİ DEVRİMLER TEZGAHLADI

Raporun ikinci bölümü ise “Devlet Gücünü Yıkmak İçin Renkli Devrimleri Kışkırtmak” başlığını taşıyor. Burada ABD’nin NED marifetiyle “düşman ülkelere karşı” tezgahladığı renkli devrimler ve sağlanan finansmanlar sıralanıyor.

• Kadife Devrimi (2000): Ekim 2000’de Sırbistan’da Miloseviç hükümetini deviren renkli devrimi finans etti ve kışkırttı. 1999-2000’de Sırp muhalefetine 41 milyon dolar fon sağladı. Otpor! (Direniş!) isimli bir öğrenci grubunu gizlice eğitti ve şiddet isyanlarını körükledi.
• Gül Devrimi (2003): Gürcistan’da Eduard Şevardnadze’nin istifasını zorlayan renkli devrimi başından sonuna kadar planladı ve sahneledi. Muhalefet liderlerini seçti, eğitti. Sadece 2004’te ülkedeki 12 STK’ya yaklaşık 540 bin dolar fon sağladı.
• Turuncu Devrim (2004): Ukrayna’da 2004 sonunda başlayan “Turuncu Devrim” sırasında Ukrayna muhalefetine 65 milyon dolar ABD doları teklif etti.
• Maidan Devrimi (2013-14): 2013'te Ukrayna'da hükümet karşıtı kitlesel gösteriler patlak verdiğinde, NED ülkedeki 65 kadar STK'yı finanse etti ve hatta her protestocuya “ücret” ödemek için büyük fonlar sağladı. Yanukoviç hükümetini deviren büyük gösterilere yol açan bir projeye 14 milyon ABD doları yatırım yaptı.

ARAP BAHARINI YÖNLENDİRDİ

Aynı kısımda NED’in Arap Baharı olarak bilinen ayaklanmalarda da etkin bir rol oynadığı bildiriliyor. Raporda şu değerlendirme yer alıyor: “Mısır, Yemen, Ürdün, Cezayir, Suriye, Libya ve diğer ülkelerde NED, feminizmi, basın özgürlüğünü ve insan hakları faaliyetlerini destekleme bahanesiyle Amerika yanlısı bireylere ve gruplara mali destek sağladı. Farklı biçimlerde hükümet karşıtı fikirleri ihraç etti, renkli devrimleri kışkırttı ve Arap dünyasını savaşa, toplumsal huzursuzluğa ve ekonomik durgunluğa sürükledi.”

• Mısır (2011): WikiLeaks tarafından elde edilen ABD diplomatik yazışmalarına ve diğer materyallere göre, NED Mısır'daki hükümet karşıtı gösterilerin düzenlenmesinde ve manipüle edilmesinde önemli bir rol oynadı. Ulusal Değişim Derneği ve 6 Nisan Gençlik Hareketi gibi STK'lar aracılığıyla NED, gösterilere fon, eğitim ve diğer destek sağladı. Ulusal Değişim Derneği'nin adı ve sloganı, diğer ülkelerde NED eğitimi almış hükümet karşıtı örgütlerinkiyle aynıdır. 
• Libya (2011): Libya'da hükümet karşıtı kuruluşların kurucuları olan Libya İnsani ve Siyasi Kalkınma Forumu, Libya Şeffaflık Derneği ve Londra'ya kaçan Libya Akhbar'ın kurucusunu finanse etti. Bu gruplar 2011 Libya iç savaşında aktifti. 
• Yemen (2011): Yemen'de NED, “Zincirsiz Kadın Gazeteciler” gibi STK'ları finanse etti ve onlarla yakın işbirliği içinde çalıştı ve Yemen'deki 2011 hükümet karşıtı protestolarda önemli bir rol oynadı.
• Cezayir (2011): Cezayir'de Arap Baharı protestolarına katılan bir dizi kuruluşu fonladı. NED'in yıllık raporları, Cezayir İnsan Haklarını Savunma Birliği'nin 2003, 2005, 2006 ve 2010'da ABD fonu aldığını ortaya koydu.

BOLİVYA’DA MORALES DARBESİ

Raporun bu bölümünde NED’in Bolivya’da Devlet Başkanı Evo Morales’in 2019’da istifaya zorlanıp ülkeyi terk etmesine uzanan “renkli devrim” sürecini nasıl yönettiğine de yer verildi. Morales’in 14 yıllık yönetimi sırasında Bolivya’nın Güney Amerika’nın en hızlı büyüyen ülkesi olduğu kaydedildikten sonra “Morales hükümeti genel seçimleri kazandı, ancak ‘sokak hareketleri’, ordu ve polis tarafından istifaya zorlandı.” deniliyor.

Birinci olarak, “Morales karşıtı güçlerin yıllar içinde tımar edildiği”ne işaret ediliyor. NED ve ABD Uluslararası Yardım Ajansı’nın (USAID), 2013 ve 2018 yılları arasında Bolivya'daki muhalefete çeşitli yollarla 70 milyon ABD doları sağladığı, beyaz seçkinleri, eski sağcı siyasi figürleri ve diğer Morales karşıtı unsurları finanse ettiği, üniversiteler arasında yayılan bir Morales karşıtı ağ ördüğü belirtiliyor.

İkincisi, “seçim sahtekarlığı” adı altında bir “beyin yıkama kampanyası” başlatıldığına dikkat çekiliyor. 2018'den itibaren NED’in, Bolivya'daki sağcı medya kuruluşlarını Morales’in seçimlerde şaibe yaptığına dair bir kamuoyu oluşturmak için çeşitli vakıflar aracılığıyla 150 bin dolara yakın kaynak tahsis ettiği kaydediliyor.

Üçüncü olarak ise, “sokak hareketlerinin planlandığı”nın altı çiziliyor. 29 Ekim 2019'da, genel seçim sonuçlarının açıklanmasının ardından, muhalefetin “barışçıl gösterilerle” hükümeti istifaya davet ettiği ve çeşitli liderlerin öne çıkarıldığı belirtiliyor. NED'in çekirdek enstitüsü olan Uluslararası Cumhuriyet Enstitüsü aracılığıyla, muhalefet partilerinin seferberlik ve örgütlenme yeteneklerini geliştirmek ve “sokak hareketlerine” danışmanlık yapmak için 200.000 ABD doları harcadığı kaydediliyor.

YEREL MUHALEFETLERİ FONLADI

Raporun ikinci bölümü, “Diğer Ülkelerin Siyasi Gündemine Karışmak İçin Yerel Siyasi Gruplarla İşbirliği Yapmak” başlığını taşıyor. Burada Hong Kong, Rusya, Belarus, Moğolistan, Kırgızistan, Tayland, Nikaragua, Küba, Venezuela, Haiti ve Uganda’da NED’in yerel grupları iç kargaşa için nasıl fonlayıp yönlendirdiği ayrıntılarıyla anlatılıyor.

NED’in bu faaliyetler için çok yüksek meblağlar tahsis ettiği aktarılıyor:

• NED’in kendi sitesine göre sadece 2020 yılında Hong Kong’taki seçimlere muhalefet örgütleyen 11 projeye 2 milyon dolar harcandı.
• Rusya Federasyonu Başsavcılığına göre 2013-2014 yıllarında Rusya’daki seçimlere müdahale etmek üzere 5,2 milyon dolar tahsis etti. Bunun üzerine NED, Rusya’da 2015’te “istenmeyen organizasyon” ilan edildi.
• Belarus’ta NED’in önemli rol oynadığı üç “renkli devrim” girişimi için 2,35 milyon dolar para harcandı. 2016-2020 yılları arasında, Belarus'ta “Bilgi Özgürlüğü” kategorisi altında 119 projeye fon sağladı ve her projeye ortalama 50.000 ABD Doları harcadı.
• Moğolistan’da 1992-1996 arasında muhalefet güçlerini birleştirme faaliyetine 480.000 ABD dolarının üzerinde hibe verdi. Yalnızca 1996'da Moğolistan'ın muhalefet ittifakının seçimleri kazanması için yaklaşık 160.000 ABD doları ayrıldı.
• Kırgızistan’da 2013'ten 2020'ye kadar ülkedeki medya kuruluşlarına ve çeşitli STK'lara 13 milyon ABD dolarının üzerinde ödenek ayırdı. Kırgızistan'da “yıkıcı haberler” için NED fonu 2020'de 2 milyon ABD dolarını aştı.
• Nikaragua’da 1984-1988 arasında muhalefet güçlerine liderlerine yardım ederek yaklaşık 2 milyon dolar fon sağladı. 2016-2019 arasında ise medya kuruluşları da dahil olmak üzere Nikaragualı muhalif gruplara en az 4,4 milyon dolar dağıttı.
• Hugo Chavez’in Devlet Başkanlığı’na geldiği 1999’dan beri Venezuela’da sürekli muhalifleri eğiten ve fonlayan NED’in 2019'da Venezuela'daki programları toplam 2,66 milyon ABD dolarına ulaştı.

ÇİN KARŞITI AYRILIKÇI FAALİYETLER

Raporun “Hedef Ülkelerin İstikrarını Baltalamak İçin Ayrılıkçı Güçleri Finanse Etmek” başlığını taşıyan dördüncü bölümü ise NED’in özellikle Çin’e karşı yürüttüğü ayrılıkçı faaliyetler ayrıntılı bir şekilde inceleniyor. Burada şu değerlendirmeye yer veriliyor: “Çin, uzun süredir NED'in sızma ve yıkım faaliyetlerinin ana hedefi olmuştur. NED her yıl Çin karşıtı programlara büyük yatırımlar yapıyor ve ‘Xinjiang bağımsızlığı’, ‘Hong Kong bağımsızlığı’ ve ‘Tibet bağımsızlığı’nı teşvik etmeye çalışıyor. 2020 yılında web sitesinde yayınlanan verilere göre, NED, Çin'in siyasi ve sosyal istikrarını tehlikeye atan çeşitli faaliyetler gerçekleştirmeyi amaçlayan Çin ile ilgili 69 programa bir yıl içinde 10 milyon doların üzerinde hibe sağladı.”