Çin'de Bahar Bayramı

Batılıların Noel’i gibi Çinliler için de Bahar Bayramı en önemli bayramdır. İçeriği ve insanların kutlama biçimleri zaman içinde değişmekle birlikte Bahar Bayramı’nın Çinlilerin yaşam ve ideolojisindeki yeri hiç değişmez.

Söylentilere göre Çinlilerin Bahar Bayramı’nı kutlama geleneğinin 4 bin yıllık geçmişi vardır; ancak ilk başlarda bir bayram günü olarak sabit biçimde kutlanmamış ve "Bahar Bayramı" olarak adlandırılmamıştır. M.Ö 2100 yıllarına gelindiğinde zamanın insanları Jüpiter gezegeninin bir turunu bir yaş olarak saptamışlar ve bunu Bahar Bayramı olarak kutlarken adına da "yaş" demişler. M.Ö 1000 yılında ise "yıl" sözcüğüyle Bahar Bayramı betimlenir olmuş. "Yıl", o zamanlar bol ürün anlamında kullanılıyordu. Tarımdan bol ürün alınmasına "bereketli yıl", çok daha bol ürün alınmasına ise "çok bereketli yıl" denilmiş.

Halk arasındaki örf ve adetlere göreyse, genel anlamda Bahar Bayramı, Çin’in Ay Takvimi’ne göre 12. ayın 23. gününden başlar, yeni yılın ilk ayının 15. günü düzenlenen Yuan Xiao Bayramı’na (diğer adı Fener Bayramı) kadar yaklaşık üç hafta sürer. Bu süre içindeki en önemli günler ise 12. ayın 30. gününün gecesi ve yeni yılın ilk ayının ilk günüdür. Bu günler, Bahar Bayramı’nın en neşeli ve en görkemli kutlandığı günlerdir.

Bahar Bayramı’nı karşılamak için gerek şehirlerdeki gerekse köylerdeki Çinliler çeşitli hazırlıklara girişirler. Köylerde, bayram için hazırlık çalışmaları Aralık ayına girilir girilmez başlar. Birçok köylü ailesi evini temizler, çamaşırlarını, yorganlarını yıkar. Bu, eskiden kalan kirliliğin temizlenmesini, yepyeni bir çehre ile Bahar Bayramı’nın kutlanmasını ifade eder. Köylüler, bayram sırasında yemekler yaparlar, konukları ağırlamak için pazarlardan bombon, pasta, et ve meyve gibi şeyler alırlar. Büyük şehirlerde de bayram hazırlıkları çok erken başlar. Kültür kurumları ve sanat toplulukları, zengin sanat ve kültür programları hazırlar, televizyon kanalları çeşitli sanat geceleri düzenler, büyük parklarda panayırlar düzenlenir, eğlence programları hazırlanır, dükkanlar da bayramlarda halkın ihtiyaçlarını karşılamak için ülkenin çeşitli bölgelerinden, hatta yurtdışından mallar tedarik ederler. İstatistiklere göre, Çinlilerin Bahar Bayramı’nda yaptıkları tüketim, tüm yıl içinde yaptıkları tüketimin üçte birini, hatta daha fazlasını oluşturuyor.

Çin’in çeşitli bölgelerinde insanlar Bahar Bayramı’nı değişik gelenek ve adetlerlerle kutlarlar. Ancak, Çin’in kuzeyinde olsun güneyinde olsun yıl sonu gecesinde aile fertlerinin bir araya gelerek birbirlerine kavuşma yemeği yemeleri hiçbir zaman ihmal edilmez. Güney Çin’de yıl sonu akşam yemeğinde genel olarak 10’dan fazla yemek vardır. Bu yemekler arasında mutlaka Doufu (soya peyniri) ve balık bulundurulmalıdır; çünkü "soya peyniri" ve "balığın" Çince söylenişi "zenginlik" sözcüğüyle eşseslidir. Kuzey Çin’de ise tüm aile üyeleri birlikte, yıl sonunda akşam yemeği olarak Jiaozi (Türklerin mantısına benzer bir yemek türü) yapar. Jiaozi, yuvarlak yufka içine lezzetli kıyma konulan ve kaynamış suda pişirildikten sonra servis edilen bir yemektir. Tüm aile üyeleri sofranın etrafında Jiaozi’yi sirke ve soya sosuyla beraber neşeli bir şekilde yer.

Yılın son gecesinde hiç uyumama, Çinlilerin eski bir geleneğidir. Bu gece, eski yıl neşe içinde uğurlanır, yeni yıl karşılanır. Eskiden Çinliler yeni yılı, kötülükleri kovmak için patlangıç patlatarak da karşılarlardı. Ancak bu gelenek, güvenlik ve çevre kirliliği gibi sorunlara yol açması nedeniyle Beijing ve diğer büyük şehirlerin merkezlerinde yasaklandı.Çin’in Ay Takvimine göre yeni yılın ilk gününde yediden yetmişe kadar tüm aile fertleri, bayramlık kıyafetlerle ziyarete gelen misafirleri karşılar ya da akraba, eş dost ve komşulara giderek bayramlaşırlar. Bu karşılaşmalarda birbirlerine "Yeni yılınız kutlu olsun", "Bahar bayramınız kutlu olsun" gibi uğurlu sözler söyleyerek selamlaşırlar. Eve gelen konuklarla şeker ve çayla ikramı eşliğinde havadan sudan sohbet edilir. Eğer geçen yıl içinde yakınlar ve dostlar arasında anlaşmazlıklar yaşanmışsa, Bahar Bayramı’nda bayramlaşan kırgınların birbirlerini bağışladıkları anlamı çıkarılır.

Bahar Bayramı’nı kutlama etkinlikleri rengârenk geçer. Bazı yerlerde yerli operalar, filmler gösterilir, bazı yerlerde Aslan Dansı, Yangge Dansı, ayaklık üstünde yürüme gösterileri ve panayırlar gerçekleştirilir. Yani ülkenin her yerinde neşeli bir bayram havası hüküm sürer. Tabii ki, çok sayıda insan da evde televizyon programlarını izlemeyi tercih eder. Çünkü televizyon kanalları bayram sırasında her yaştan Çinlinin zevkine uygun, güzel programlar yayınlarlar.

Bahar beyitleri ve yeni yıl resimleri yapıştırmak, fenerleri yakmak, Bahar Bayramı’nı kutlama biçimlerinden bazılarıdır. Bayram sırasında pazarlarda sergilenen ve halkın mutlu yaşamını, neşeli çalışmaları, çeşitli çiçekleri, dağları, gölleri, ırmakları betimleyen yeni yıl resimlerinden satın alınır. Bahar Bayramı sırasında düzenlenen fener festivali de çok canlı kutlama faaliyetlerindan biridir. Fenerler Çin’in halk sanatı örneklerindendir. Çok çeşitli modellerdeki fenerlerin üzerinde değişik hayvan, güzel manzara ve kahraman figürleri vardır.

Halkın yaşam düzeyinin ve refahının yükselmesiyle birlikte Çinlilerin Bahar Bayramı’nı kutlama biçimleri de değişiyor. Örneğin yurtdışı yolculukları da, Çinlilerin bu bayramı kutlama biçimleri arasında yer almaya başlıyor.

Bahar Bayramı Çin’deki en önemli bayramdır.

Ailelerin bir araya geldiği ve kutlama yaptığı dönem.

Çin’in Kuzey Kesimi, kar baharın ayak sesleridir.

Çin’in Güney Kesimi, renkler baharın müjdecisi.

Çin’in Doğu Kesimi, Kentin silüeti eve dönüş yolunda bize eşlik eder.

Çin’in Batı Kesimi, Bayram yemekleri yeni yılın tadıdır.

Ailelerin Kavuşma Zamanı

Yeni Yıl Size Uğur Getirsin. (CRI)