Çin'in açılımının nabzını hissetmek: Özel ekonomik ve serbest ticaret bölgeleri

1980'de kurulan Shenzhen Özel Ekonomik Bölgesi, Çin'in 'Reform ve Dışa Açılma' sürecinin dönüm noktalarından biridir. Shenzhen, 40 yılı aşkın bir gelişim sürecinin ardından küçük bir balıkçı köyünden uluslararası bir metropole dönüşmüş ve dünya çapında dikkat çeken “Shenzhen Hızı” ve “Shenzhen Mucizesi”ni yaratmıştır. Birçok yenilikçi işletmeyi ve yeteneği Shenzhen'de bir araya getirmek için, yüksek teknoloji işletmeleri için mali sübvansiyonlar, vergi muafiyetleri ve diğer tercihli politikalar gibi bilimsel ve teknolojik yeniliği teşvik etmek için bir dizi politika ve önlem uygulamaya konmuştur. Bugün Shenzhen, 5G iletişim, yapay zekâ ve biyotıp gibi alanlarda elde ettiği olağanüstü başarılar ve Huawei, Tencent ve DJI gibi uluslararası etkiye sahip bir dizi yenilikçi işletmenin doğuşuyla dünya çapında tanınan bir inovasyon merkezi haline gelmiştir.

21 Mayıs 2024 tarihinde Shenzhen Yerel Hükümeti “Yabancı Yatırımların Çekiciliğini ve Kullanımını Daha da Artırmaya Yönelik Uygulama Tedbirleri”ni yayınlamıştır. Böylece; kilit alanlarda üst düzey açılımı teşvik etmek, iş ortamını sürekli olarak optimize etmek, yatırım ve işletmeyi kolaylaştırma düzeyini artırmak, mali ve vergi desteğini artırmak ve yabancı yatırımı teşvik mekanizmasını mükemmelleştirmek dahil olmak üzere beş açıdan 20 tedbir ortaya konmuştur. Bu tedbirler, 1 Haziran 2024 tarihinde yürürlüğe girdi ve beş yıl süreyle geçerli olacak olup, belirli politika ve tedbirler için açık bir uygulama süresi olması halinde, bu hükümlere tabi olacaklardır.

İLK PİLOT SERBEST TİCARET BÖLGESİ

Şanghay ÖEB, Çin'in ilk pilot serbest ticaret bölgesidir. Kurulduğu 2013 yılından bu yana sadece sınır ötesi finansal hizmetlerde inovasyonu teşvik etmekle kalmamış, aynı zamanda vergi politikası, döviz yönetimi ve ticaretin kolaylaştırılması alanlarında da derinlemesine reformlar gerçekleştirmiştir.

Şanghay Serbest Ticaret Pilot Bölgesi, mallar için beyan süresini bir günden yarım saate indirmiştir. Gemiler için beyan süresini ise iki günden iki saate düşürmüştür. Şu anda ülkenin ithalat ve ihracat ticaret hacminin dörtte birinden fazlasını destekliyor. Bu durum ihracatın yapılmasını kolaylaştırdığı küresel mal ve hizmetlerin Çin’e hızlı gelmesini de sağladı. İspanyol jambonu, Yeni Zelanda balı, Moğol kaşmiri, Suriye sabunu, Pakistan el sanatları, Timor-Leste kahve çekirdekleri ve uluslararası markaların kozmetik ürünleri artık Çin'de kolayca bulunabiliyor.

VERGİ İNDİRİMİ VE TEŞVİKLER

Nisan 2024'te Şanghay Serbest Ticaret Pilot Bölgesi ve Lingang Özel Ticaret Alanı, pilot bir offshore ticaret damga vergisi teşvik politikası başlattı. Bölgede kayıtlı işletmeler, offshore yeniden satış işi yapan işletmeler tarafından yapılan alım satım sözleşmelerinde damga vergisinden muaf tutulmaktadır.

Bu politika, Çin'in offshore ticaret için vergi teşvikleri sağlamaya yönelik ilk girişimidir. İşletmelerin işletme maliyetlerini azaltmaya yardımcı olmaktadır. Bu girişim, Şanghay STB'deki uluslararası ticaret sürecini daha da basitleştirmektedir. Yabancı sermayeli işletmelerin işletme maliyetlerini azaltmakta ve yabancı sermayeli işletmeler için daha rahat bir vergi ortamı sağlamaktadır. İstatistiklere göre, 2024 yılının ikinci ve üçüncü çeyreğinde, tercihli politika 96 milyon yuandan fazla vergi indirimi ve muafiyeti ile toplam 325 işletmeye fayda sağlamış. Bu da offshore ticaret işletmelerinin Şanghay'da yerleşme ve gelişme konusundaki güvenini büyük ölçüde güçlendirmiş, Pilot STB'nin uluslararasılaşma sürecini hızlandırmış ve küresel ticaret ortamındaki rekabet güçlerini artırmıştır.

İthalat Fuarları

2018 yılında dünyanın ilk ithalat temalı ulusal fuarı doğdu. İthalat fuarı küresel işbirliği için köprüler kuruyor. Her sonbaharda, dünyanın dört bir yanından gelen konuklar, Kasım 2024'e kadar yedi kez başarıyla düzenlenen Çin Uluslararası İthalat Fuarı'na (CIIE) gidiyor. Bazı uluslararası uzmanlara göre Çin'in bu fuara ev sahipliği yapması, ekonomik küreselleşmenin devam eden gelişimini destekleyen güçlü bir girişimdir ve “yarının anahtarını elinde tutmaktadır”.

Hainan’ın Eşsiz Lokasyonu

Hainan Serbest Ticaret Limanı'nın inşası, Çin'in 'Reform ve Dışa Açılma'yı derinleştirmeye yönelik önemli bir stratejik girişimidir. Hainan, limanın inşasından bu yana ticaret, yatırım ve vergilendirme alanlarında bir dizi elverişli politika uygulamaya koymuştur ve uluslararası düzeyde rekabetçi bir vergi sistemi ve iş ortamı yaratmaya kararlıdır.

Vergi politikaları açısından Hainan bir dizi elverişli tedbir getirmiştir. Hainan Serbest Ticaret Limanı'nda kayıtlı ve önemli ölçüde faaliyet gösteren teşvik edilen sektörlerdeki işletmeler için işletme gelir vergisi yüzde 15 oranında azaltılmıştır. Buna ek olarak, Hainan Serbest Ticaret Limanı'nı kullananlar için kişisel gelir vergisinin yüzde 15'i aşan gerçek vergi yükü muaf tutulacaktır. Bu vergi teşvikleri çok sayıda işletmeyi ve yeteneği Hainan'a yerleşmeye çekmiştir.

Ticaretin serbestleştirilmesi ve kolaylaştırılması açısından Hainan, “sıfır tarife, düşük vergi oranı ve basit vergi sistemi” politikasını uygulamıştır. Bazı ithal mallar tarifelerden, ithalat KDV'sinden ve tüketim vergisinden muaf tutularak ithalat maliyeti düşürülmüştür. Aynı zamanda, ticaretin serbestleştirilmesi ve kolaylaştırılması reformunu ilerletmiş, limanlardaki iş ortamını optimize etmiş ve gümrük işlemlerinin verimliliğini artırmıştır. Örneğin, Yangpu Gümrüklü Liman Bölgesi ve diğer yerlerde “birinci hattın serbestleştirilmesi ve ikinci hattın kontrolü” pilot ithalat ve ihracat yönetim sistemi uygulanarak ticaretin serbestleştirilmesi ve kolaylaştırılması teşvik edilmiştir.

ULUSLARARASI MEDİKAL TURİZM

Eşsiz coğrafi konumu ve kaynak avantajlarıyla Hainan, özel sektörlerin gelişimini teşvik etmek ve serbest ticaret limanı inşa etme sürecinde yeni bir açılım zemini yaratmak için tercihli politikalar uygulamaya devam etmiştir. Boao Lecheng Uluslararası Medikal Turizm İlerleme Bölgesi bunun tipik bir temsilcisidir. Bu sayede göre Hainan adasının tamamı 2025 yılında bağımsız gümrük operasyonundan önce Boao Lesheng Uluslararası Medikal Turizm İlerleme Bölgesi'ndeki uygun ilaç ve tıbbi cihazların ithalat tarifelerini ve katma değer vergisini muaf tutacaktır. Bu politika, hastalar üzerindeki tıbbi yükün azaltılmasına yardımcı olacak, sağlık sektöründeki tüketim potansiyelini açığa çıkaracak ve bölgenin dünya standartlarında bir medikal turizm destinasyonuna ve medikal bilim ve teknoloji inovasyonu için bir platforma dönüşmesini teşvik edecektir. Bu politikanın uygulanmaya başlamasından bu yana, uluslararası üne sahip birçok tıp kurumu ve ilaç şirketi, ileri tıp teknolojisi ve yönetim deneyimi getirerek Hainan'ın tıp turizmi alanındaki uluslararası rekabet gücünü arttırdı.

Uluslararası Para Fonu Genel Müdürü Georgieva, dünyanın geçtiğimiz on yıllar boyunca ekonomik küreselleşmeden büyük fayda sağladığını ve ekonomik küreselleşmenin herkesin daha müreffeh bir geleceğe doğru ilerlemesi için itici bir güç olduğunu söyledi.

Ne demişler, bir çiçek tek başına açtığında bahar gelmez ama yüz çiçek birlikte açtığında bir bahçeye baharı getirir. Çin, somut eylemlerle kapısını gittikçe daha geniş açmakta, tüm ülkelerin Çin'in kalkınmasının getirilerini paylaşması ve uluslararası işletmelerin Çin pazarına girmesi için fırsat kapısını dünyaya sunmaktadır.