Çin’in rotasını belirleyen ‘iki toplantı’ başladı

Çin Halk Cumhuriyeti’nin en yüksek yasama organı 14. Ulusal Halk Meclisi ve en yüksek istişare organı Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı Ulusal Komitesi bugün yıllık toplantısına başladı. Bu iki en üst devlet kurumu, Çin yönetiminin geçen bir yılda yaptığı çalışmaları değerlendiriyor, yeni dönemde başarı hedeflerini karara bağlıyor.

Çin’de “İki Toplantı” (lianghui) olarak anılan oturumların sonunda Xi Jinping’in yeniden Devlet Başkanlığına seçilmesi, görevlerin önemli kısmının yenilendiği bir hükümetin ve danışma şurasının oluşması bekleniyor. Bugün başkent Pekin’deki Büyük Halk Salonu’nda başlayan ve 11 Mart’a kadar sürecek bu toplantılarda Çin’in kısa ve orta vadeli rotası çizilmekle kalmayacak, ülkeyi hedefe götürecek olan kaptan ve mürettebat da belirlenecek.

TABANDAN GELEN DEMOKRASİ

Çin, bu “İki Toplantı” geleneğini 1954’te başlattı. Çin Ulusal Halk Meclisi’nde sanılanın aksine tek parti değil, 8 parti yer alıyor. Ülkenin siyasi sistemi, 1949 Devrimi’nin öncüsü olan Çin Komünist Partisi (ÇKP) önderliğinde çok partili bir işbirliği yapısı olarak değerlendiriliyor. Ulusal Halk Meclisi; köylerde, kasabalarda, şehirlerde ve bölgelerdeki halk meclislerinin seçtiği 2 bin 977 delegeyle toplanıyor. Gündem ise yine bu halkın en temel katmanlarından yukarı süzülerek gelen talepler, şikayetler ve önerilerle oluşturuluyor.

Çin’de hükümet yerine geçen Devlet Konseyi’nin Başbakanı, toplantıda geçen bir yılda yapılan tüm çalışmalara dair bir faaliyet raporu sunuyor. Bunun tartışılmasından sonra önce Meclis Başkanlığı tarafından önerilen Cumhurbaşkanı, oyların salt çoğunluğuyla seçiliyor. Ardından Cumhurbaşkanının önerisiyle seçilen Devlet Konseyi Başbakanı, hükümet üyelerinin geri kalanını Meclis’in onayına sunuyor.

BİRLEŞİK CEPHE SİYASETİ

Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı, Çin Halk Cumhuriyeti’nin kurucu meclisi olarak işlev gördü ve daha sonra ÇKP’nin “birleşik cephe” siyasetinin kurumu haline geldi. Çoğunluğu ÇKP dışındaki 8 partiden ve toplumun farklı kesimlerinin önde gelen liderlerinden oluşan Danışma Konferansı, yasama, yürütme ve yargının işleyişine önemli katkılar sağlıyor. Hem etnik azınlık temsilcileri hem de sanat dünyası gibi siyasete görece uzak kesimlerin sözcüleri, devlet yönetiminde seslerinin duyulmasını sağlıyor. Danışma Konferansı’nın önerileri, Halk Meclisi ve hükümet tarafından titizlikle değerlendiriliyor.

Beş yıl boyunca görev yapacak 2 bin 100 temsilciyle toplanan Konferans, önümüzdeki günlerde Daimi Komite üyelerini ve komite başkanlarını seçecek.

Xİ’NİN KURMAYLARI

Ekim 2022’de yapılan ÇKP 20. Kongresi’nde yeniden ÇKP Genel Sekreteri seçilen Xi Jinping’in Devlet Başkanlığını sürdürmesine kesin gözüyle bakılıyor. Daha önce anayasada Devlet Konseyi üyeleri için yer alan yaş üst sınırı da kaldırılmıştı. Göreve ilk kez 2012’de seçilen Xi, Çin Ulusal Halk Meclisi’nin onayıyla üçüncü dönemine başlayacak.

Xi’nin kurmay heyetinden yeni görevler üstlenmesi beklenen dört lider var. Bunlar ayrıca devlet protokolünde ve son kongrede seçilen ÇKP Daimi Komitesi’nde de Xi’nin ardından geliyor. Birinci sırada, Başbakan olarak seçilmesi beklenen Li Qiang yer alıyor. Şanghay ÇKP Sekreterliğini yürüten Li, Xi Jinping’in Zhejiang Eyalet Başkanı olduğu dönemde kendisiyle yakın çalışmıştı.

İkinci sırada, Çin Ulusal Halk Meclisi Başkanı olması beklenen Zhao Leji geliyor. ÇKP Merkez Disiplin Komisyonu Başkanı olan Zhao, Xi Jinping’in parti içinde başlattığı yolsuzluğa karşı mücadelede amansız tavrıyla biliniyor.

Üçüncü sırada, Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı Başkanı seçileceği öngörülen Wang Huning var. ÇKP Sekreterliği 1. Sekreteri olan Wang, Xi Jinping Düşüncesi, Çin Rüyası ve Kuşak ve Yol Girişimi’nin oluşturulmasında etkili isimlerden biri olarak görülüyor.

ÇKP Daimi Komitesi’nde 1. Sekreter seçilen Cai Qi’den sonra beşinci sırada yer alan Ding Xuexiang’ın da 1. Başbakan Yardımcısı olması bekleniyor.

TOPLANTININ PUSULASI

ÇKP’ye bağlı Global Times gazetesinde çıkan Xi Jinping’in son üç ayda yaptığı konuşmaları derleyen bir makale, İki Toplantı’nın hangi konulara odaklanacağının da ipuçlarını veriyor.

Xi, son dönemde reformlar yoluyla kalkınmanın sürdürülmesi ve halka yayılmasının yanı sıra artan tehditler karşısında güvenliğin sağlanması temaları üzerinde özellikle duruyor. Bu iki başlığın, İki Toplantı’nın gündeminde en üst sıralarda yer alması bekleniyor.

Xi, ekonomide beş alandaki çabalara vurgu yapıyor: İç talebi genişletmek, modern bir sanayi sistemi inşa etmek, kamu iktisadi teşebbüsleri reformlarını derinleştirmek ve özel sektör için kalkınma ortamını iyileştirmek, yabancı yatırımı arttırmak ve büyük ekonomik ve finansal riskleri önlemek ve etkisiz hale getirmek.

GSYH büyüme hedefleri ve diğer ekonomik hedefler Ulusal Halk Kongresinin bu yılki oturumunun açılışında sunulacak olan Hükümet Faaliyet Raporunda yer alacak. Reuters, 2023 yılı için yüzde 6 hedef konulacağını ileri sürdü. Bazı Çinli ekonomistler ise yüzde 5 beklentisini ortaya koyuyor.

Toplantıda ABD’nin ekonomik, finansal ve teknolojik ayrışmaya yönelik ısrarlı çabalarına karşı Çin’in teknolojik kendine güvenini ve gücünü artırma ihtiyacının da ele alınacağı kaydediliyor.