Çocukların beşte biri çalışıyor
TÜİK verilerine göre Türkiye'nin çocuk nüfusu düşüyor. Çocuklar 1970'te toplam nüfusun yüzde 48,5'ini oluştururken, bu oran 2022'de yüzde 26,5 oldu. Çocuk işçi oranı ise 2020’de yüzde 16,4 iken geçen yıl yüzde 18,7’ye yükseldi.
Türkiye İstatistik Kurumunun yayımladığı verilere göre Türkiye'nin çocuk nüfusu, geçen yıl sonu itibarıyla 22 milyon 578 bin 378 ile nüfusun yüzde 26,5'ini oluşturdu. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına dayanan verilerde toplam nüfus 85 milyon 279 bin 553 kişi olarak kaydedildi. Çocuk nüfusun yüzde 51,3'ünü erkek, yüzde 48,7'sini kız çocuklar oluşturdu.
"Hane Halkı İşgücü Araştırması" 2022 yılı sonuçlarına göre ise 15-17 yaş grubundaki çocukların iş gücüne katılma oranı yüzde 18,7 olarak belirlendi. Bu oranın erkek çocuklar için yüzde 27, kız çocuklar için yüzde 10 olduğu hesaplandı. Çocukların iş gücüne katılma oranı 2019’da yüzde 20,5 iken 2020’de yüzde 16,2’ye düşmüş, 2021’de yükselişe geçerek yüzde 16,4 olmuştu. 2022’deki artış yüzde 2,3.
50 YILDA YARIYA DÜŞTÜ
Birleşmiş Milletler tanımına göre, 0-17 yaş grubunu içeren çocuk nüfus, 1970 yılında toplam nüfusun yüzde 48,5'ini oluştururken bu oran 1990'da yüzde 41,8 ve 2022'de yüzde 26,5 oldu. Bu oranın 2030'da yüzde 25,6, 2040'da yüzde 23,3, 2060'da yüzde 20,4, 2080'de yüzde 19 olması öngörülüyor.
Avrupa Birliği (AB) üyesi 27 ülkenin çocuk nüfus oranı ortalaması, 2022 yılında yüzde 18,1. Türkiye'nin çocuk nüfus oranı, AB üye ülkeleri içinde yüzde 23,6 ile en fazla çocuk nüfus oranına sahip olan İrlanda’nın da üzerinde.
HANELERİN YÜZDE 44,3'ÜNDE EN AZ BİR ÇOCUK VAR
Ülkemizde geçen yıl en yüksek çocuk nüfus oranına sahip il yüzde 44,9 ile Şanlıurfa, en düşük orana sahip il ise yüzde 16,9 ile Tunceli olarak belirlendi. Şanlıurfa’yı yüzde 41,4 ile Şırnak, yüzde 39,3 ile Ağrı izledi. Tunceli’den sonra çocuk nüfusun en düşük olduğu iller yüzde 17,7 ile Edirne ve yüzde 18,4 ile Kırklareli olarak sıralandı.
26 milyon 75 bin 365 hanenin yüzde 44,3'ünde 0-17 yaş grubunda en az bir çocuk bulunduğu saptandı. Bu hanelerin illere göre dağılımı incelendiğinde, aynı yaşlarda en az bir çocuk bulunan hane halkı oranının en yüksek olduğu ilin yüzde 70,3 ile Şanlıurfa, en düşük olduğu ilin yüzde 29 ile Tunceli olduğu saptandı. Tek çocuklu haneler yüzde 18,9, iki çocuklular yüzde 15,4, üç çocuklular yüzde 6,5 dört çocuklular yüzde 2,2, beş ve daha fazla çocuk bulunan haneler ise yüzde 1,3 olarak ayıtlara geçti.
ALPARSLAN VE ZEYNEP ÖNDE
Doğum istatistiklerine göre, 2021'de canlı doğan bebeklerin 554 bin 41'i erkek, 525 bin 801'i ise kız oldu. Doğumların yüzde 3'ünü ikiz, yüzde 0,1'ini ise üçüz ve daha fazla çoğul doğumlar oluşturdu.
Sağlık Bakanlığı verilerine göre, hastanede gerçekleşen doğumların oranı, 2010'da yüzde 91,6 iken 2021'de yüzde 97,5'e yükseldi.
Doğan bebeklere konulan en yaygın erkek isimleri geçen yıl Alparslan, Yusuf ve Miraç, en yaygın kız bebek isimleri ise Zeynep, Asel ve Defne oldu.
OKUL TAMAMLAMADA ARTIŞ
Milli Eğitim Bakanlığı örgün eğitim istatistiklerine göre, okul öncesi eğitim seviyesinde 5 yaş net okullaşma oranı, 2020/21 öğretim yılında yüzde 56,9 iken 2021/22 öğretim yılında yüzde 81,6 oldu. İlkokul seviyesinde net okullaşma oranı 2021/22 öğretim yılında yüzde 93,2, ortaokul seviyesinde yüzde 89,8 ve ortaöğretim seviyesinde yüzde 89,7 olarak kaydedildi. Eğitim kademesi ve cinsiyete göre okul tamamlama oranlarında yıllara göre artış gözlendi. İlkokul tamamlama oranı 2016/17 eğitim ve öğretim döneminde yüzde 98,3 iken bu oran 2021/22 eğitim ve öğretim döneminde yüzde 98,4 olarak hesaplandı. Ortaokul tamamlama oranı yüzde 88,9’dan yüzde 96,4'e, ortaöğretim tamamlama oranı ise yüzde 62,9'dan yüzde 77,9'a çıktı. Ortaöğretim okul tamamlama oranı 2021/22 eğitim ve öğretim döneminde erkek çocuklar için yüzde 76,2, kız çocuklar için yüzde 79,6 oldu.
RESMİ EVLENMELER AZALDI
Evlenme istatistiklerine göre, 16-17 yaş grubundaki kız çocuklarının resmi evlenmelerinin toplam resmi evlenmeler içindeki oranı 2002'de yüzde 7,3 iken bu oran 2022'de yüzde 2'ye geriledi. Aynı yaş grubunda olan erkek çocukların resmi evlenmelerinin toplam resmi evlenmeler içindeki oranı 2002'de yüzde 0,5 iken bu oran 2022'de yüzde 0,1 oldu.
Geçen yıl 22 milyon 578 bin 378 çocuk nüfusun içinde babası vefat etmişlerin sayısının 266 bin 532, annesi vefat etmiş çocuk sayısının 81 bin 420, hem annesi hem babası vefat etmiş çocuk sayısının ise 4 bin 219 olduğu görüldü. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının verilerine göre, 2022'de Türkiye genelinde kuruluş bakımı altında bulunan çocuk sayısının 14 bin 141 olduğu belirlendi. Mevcut koruyucu aile sayısı 7 bin 439, koruyucu aile yanında bakımı sağlanan çocuk sayısı ise 9 bin 11 oldu. Evlat edindirilen çocuk sayısı 556 olarak kayıtlara geçti. Boşanma istatistiklerine göre 2022'de boşanan çiftlerin sayısı 180 bin 954 oldu. Kesinleşen boşanma davaları sonucu 180 bin 592 çocuk velayete verildi. Çocukların velayetinin yüzde 75,7'sinin anneye, yüzde 24,3'ünün ise babaya verildiği kayıtlara geçti.
AKRAN ZORBALIĞI YÜZDE 13,8'İ BULDU
5-17 yaş grubundaki çocuklarla ilgili olarak anneleri/temel bakım verenleri tarafından verilen bilgiye dayalı Türkiye Çocuk Araştırması sonuçları ise şöyle: görmede zorluk yaşayanların oranı yüzde 1, duymada zorluk yaşayanların oranı yüzde 0,2, yürümede zorluk yaşayanların oranı yüzde 1,1, kendi öz bakımını yapmada zorluk yaşayanların oranı yüzde 0,9. İletişim kurmada zorluk yaşayanların oran yüzde 0,8, öğrenmede zorluk yaşayanların oranı yüzde 1,5, hatırlamada yaşayanların oranı yüzde 1,1, konsantre olmada zorluk yaşayanların oranı yüzde 1,4. Arkadaş edinmede zorluk yaşayanların oranı ise yüzde 2,1. Her gün kaygı yaşadığı belirtilen çocukların oranı yüzde 7,3 iken her gün depresyonda hissettiği belirtilen çocukların oranı yüzde 4,7. 6-17 yaş grubundaki çocuklara ilişkin olarak okul derslerinin baskısı altında hissettiği belirtilenlerin oranı yüzde 13,4, ayda en az birkaç kez diğer çocuklar tarafından zorbalığa maruz kaldığı belirtilen çocukların oranı yüzde 13,8.
MUTLU HİSSEDEN YÜZDE 69
13-17 yaş grubundaki çocuklara ilişkin olarak, okulda kolayca arkadaş edinebildiğini belirtenlerin oranı yüzde 73,2 iken kendini okula ait hissedenlerin oranı yüzde 72,4 olarak kayıtlara geçti. Tüm yaşantılarında kendini mutlu hissettiğini belirtenlerin oranı yüzde 69,1 iken kendini mutsuz hissedenlerin oranı yüzde 3,4 oldu.
Aynı yaş grubunda günde en az bir defa diş fırçaladığı belirtilen çocukların oranının yüzde 66,5. Kız çocuklarında bu oran yüzde 73,4 iken erkek çocuklarda yüzde 60.
BEBEK ÖLÜMLERİ YÜZDE 9,2’YE DÜŞTÜ
2009 yılında bebek ölüm hızı binde 13,9 iken 2021 yılında binde 9,2'ye düştü. Erkek bebeklerde bu oran binde 14,6'dan binde 9,8'e, kız bebeklerde binde 13,1'den binde 8,6'ya geriledi. Doğumdan sonraki 5 yıl içinde ölme olasılığını ifade eden 5 yaş altı ölüm hızı, aynı dönemde binde 17,7’den binde 11,2'ye geriledi.
Ölüm ve ölüm nedeni istatistiklerine göre, 2021 yılında 1-17 yaş grubunda en fazla çocuk ölümlerinin dışsal yaralanma ve zehirlenmeler nedeniyle gerçekleştiği görüldü. Söz konusu nedenle hayatını kaybeden 1-17 yaş grubundaki çocuk ölüm sayısı 2021 yılında 1313 olarak kayıtlara geçti. Sinir sistemi ve duyu organları hastalıkları nedeniyle 893, iyi huylu ve kötü huylu tümörler nedeniyle 669, dolaşım sistemi hastalıkları nedeniyle 429 çocuğun hayatını kaybettiği belirlendi.
