Çöken bina deprem gerçeğini bir kere daha hatırlattı: Belediyeler yetersiz yasa çıkarılsın
Çöken binada kaçak kat olduğu, yapımında deniz kumu kullanıldığı tespit edildi. Her an çökebilecek durumda binlerce binadan söz ediliyor. İnşaat Mühendisliği öğretim üyesi Sinan Cansız, ‘Tüm partiler anlaşarak yasa çıkartmalıdır.' dedi.
İstanbul Küçükçekmece’de çöken binada 1 kişi hayatını kaybetti, 2’si ağır olmak üzere 8 kişi yaralandı. Kendiliğinden çöken bina deprem gerçeğini bir kere daha hatırlattı. Uzmanlar İstanbul’da bırakın depreme hazır olmayı durduğu yerde çökecek bina sayısını binlerle tarif ediyor.
Kartaltepe Mahallesi'nde bir bina henüz belirlenemeyen bir nedenle çöktü. Olay yerine çok sayıda itfaiye, sağlık ve polis ekibi sevk edildi. Olayın hemen ardından 1 kişi kendi imkanlarıyla binadan çıkmayı başardı. Öğlene kadar süren arama kurtarma çalışmalarında ekipler 4 katlı binanın enkazından 7 yaralıyı çıkardı, 1 kişi ise hayatını kaybetti. 6 aylık Shakoura Dazz isimli kız çocuğunun ise hayati tehlikesinin sürdüğü öğrenildi. Yaralılar Mikail Atlı, Shakoura Dazz, Kemal Parahadov, Aygozel Charyewal, Charyyev Charyyev, Atacan Baltaev, Korkut Yılmaz Ayaz ve Seyitgül Babajanowa ambulanslarla hastaneye götürüldü. Dovletyar Charyyev ise hayatını kaybetti.
DENİZ KUMU
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, binanın 1,5 katının kaçak olduğunu ve yapımında deniz kumu kullanıldığını açıkladı. Özhaseki sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda "İlk incelemelerimiz neticesinde binanın 36 yıl önce inşa edildiği, daha sonra 1,5 kat kaçak olarak eklendiği tespit edilmiştir. Yerinde yapılan ilk incelemelerde 1988 yılında inşa edilen binanın, mimarlık ve mühendislik standartlarına uyum sağlanmadan inşa edildiği, yapımında deniz kumu kullanıldığı ve daha sonraki süreçlerde binanın statiğini bozacak müdahalelerin yapıldığı anlaşılmıştır." ifadelerini kullandı. İstanbul Valisi Davut Gül de olay sonrasında çalışmaları incelemek üzere bölgeye gitti. Küçükçekmece Cumhuriyet Başsavcılığı soruşturma başlattı. Binanın sahibi ve girişteki restoranın sahibi gözaltına alındı. Başsavcılıktan yapılan açıklamada, “1 Cumhuriyet Başsavcı Vekili ile 2 Cumhuriyet Savcısı görevlendirilmiş olup, olay yerine intikal ettirilmiştir. Arama kurtarma çalışmalarının bitimine müteakip, Cumhuriyet Başsavcılığımız tarafından görevlendirilen 3 kişilik bilirkişi ekibi kusur tespiti için incelemelerine başlayacaktır. Soruşturma titizlikle devam etmektedir." ifadeleri yer aldı. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı da bölgede olaydan etkilenenlere psikososyal destek sağlanacağını açıkladı.
SAATLİ BOMBA GİBİ ZAMANINI BEKLİYOR
Arama kurtarma çalışmalarının sürdüğü bölgeye giderek incelemelerde bulunan İstanbul Arel Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mehmet Fatih Alan “Özellikle 2000 yılı öncesi yapıları tek tek kontrol etmemiz gerekiyor. Laboratuvarlara da bir sürü bina geliyor incelemesini yapıyoruz. Yüzde 95 gibi büyük bir rakamda binalar depreme dayanıksız çıkıyor. Deprem bile gerekmeden yıkılacak binalarımız var. İstanbul’da hemen hemen her sene 2-3 tane böyle olay yaşıyoruz. İstanbul’da 2 bin 3 bin tane binanın böyle olduğunu tahmin ediyoruz. Bunlar saatli bomba gibi." ifadelerini kullandı.
BELEDİYELER YETERSİZ YASA ÇIKARILMALI
İstanbul Arel Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Sinan Cansız, İnşaat Mühendisi Bülent Şahin ve 2001-2002 yıllarında İnşaat Mühendisleri Odası Ankara Şubede yönetim kurulu üyesi Mustafa Aynur da Aydınlık’a konuştu. Belediyelerin yetersiz olduğunu belirten uzamanlar, yasa çıkarılmasını önerdi.
Sinan Cansız, “Toplamda 1 buçuk milyona yakın riskli konut var. Bunun 600 bini acil yıkılmalı. Bu konutlar 1980’den önce yapılmış. Ömrünü tamamlamış. Muhtemelen şu an kendi ağırlığını bile taşımakta zorlanan konutlar. İzlenimlerime dayanarak söylüyorum, 10 binin üzerinden böyle çökme tehlikesi altında olan bina var. Yıkılmaya yakın halde ise 600 bine yakın konut bulunuyor.” dedi.
’30 BİN BİNAYI 10 KİŞİYLE NASIL DENETLEYECEKSİNİZ?’
Küçükçekmece’deki 100 bine yakın binadan 27 bininin 2000 yılı öncesi yapıldığını belirten Cansız sözlerine şöyle devam etti: “Herhangi bir yapı denetim kullanılmamış, hazır beton kullanılmamış, nervürlü demiri olmayan yaklaşık 30 bin bina var. Küçükçekmece’de Yapı Kontrol Müdürlüğünde görevli sayısı azami 10’nu geçmez. Sahaya çıkıp kontrol yapabilecek olan inşaat mühendisi sayısı 10’nun altında. Yaklaşık 30 bin kadar binayı 10 kişiyle denetlemek imkansız. Çevre Şehircilik Bakanlığında görevli mühendis sayısı 200’ü geçmez Üstelik bütün İstanbul’a bakacaklar. Vatandaşların ihbar etmesi gerekir. İhbar olmadığı takdirde belediyenin tespit etme şansı çok düşük.
‘TÜM PARTİLER ANLAŞARAK YASA ÇIKARTMALI’
“Partiler anlaşarak yasa çıkartmalıdır. 2000 yılı öncesi tüm binalar kontrol edilerek, 5 yıl içerisinde binasını ya güçlendirecek ya yıkacak ya da yeniden yapacak. Vatandaş şu parti beni destekliyor, binamı yıktı demeyecek. Devlet yapmalı, bütün partiler de bunun arkasında olmalı.”
‘KAT YÜKSEKLİĞİ GÖRMEZDEN GELİNMİŞ’
Mustafa Aynur taşıyıcı elemanlarda tahribat yapıldığının anlaşıldığını ifade etti. Aynur, “Bu tür binalar imar barışına da alınmış ise sistem sorgulanmalı. 1988 yılında yapılan binaların denetim görmediği bilindiği gibi kat yüksekliği de görmezden gelinmiş.” Dedi
‘KENTSEL DÖNÜŞÜMÜ KABUL ETMEDİ’
Olay yerine gelen ve çöken binanın bitişiğindeki binanın sahibi olduğunu belirten kişi, kendi binalarının kentsel dönüşüm sürecinde olduğunu, yıkılan binanın ise sahibiyle daha önce iletişime geçtiklerini ifade ederek, "Biz kendi binamızı komple boşaltmış ve tahliye etmiştik. Elektriği doğalgazı kesilmişti. Bugünlerde de kendi binamızı yıkacaktık. Çöken binanın sahibi Murat Bey’le de görüştük. Murat Bey kendisi, binayı kendi özel sebeplerinden dolayı yıktırmak istemedi. Kentsel dönüşüme sokmak istemedi. Geçmiş olsun diliyorum." dedi.
YIKIMIN OLASI SEBEPLERİ
İnşaat Mühendisi Bülent Şahin “Yerinde inceleme yapmadan bilmek zor.” Diyerek çökmenin muhtemel sebeplerini şöyle sıraladı:
Zeminde sonradan bir değişim olmuş olabilir. Zeminde çökme meydana gelmesi veya bina yakınında veya altında kazı yapılması gibi. Ya da zemin oturmuş olabilir.
Binanın içinde, zemin veya bodrum katta tadilat yapılmış olup, kolon veya perdelere zarar verilmiş olabilir.
Binanın zemin veya bodrum kattaki kolon ve perdelerin içindeki demirler binanın yer altından veya çevreden aldığı su ve nem nedeniyle çürümüş ve işlevini yitirmiş olabilir. Bina yıkıntılarının, zeminin ve projelerinin incelenmesi ile bir muhakeme oluşturulabilir.”
“Belediye denetimleri kağıt üzerindedir” diyen Şahin sözlerine şöyle devam etti: “Ne proje denetimi yapabiliyorlar ne de imalat kontrolü. Artık, yapı denetim firmaları yetkili ama o da yeterli değil. Ya belediye ve Çevre Şehircilik Bakanlığı ya da İMO gibi kuruluşlara daha etkin bir denetleme görevi kanunda yapılacak değişiklikle verilmeli ve kuruluşlar buna göre yapılandırılmalıdır.” dedi.
YAŞAM ÜÇGENİ İLE KURTULDU
Binanın çökme anı çevredeki bir işyerinin güvenlik kamerasına ve İETT otobüsünün araç içi kamerasına yansıdı. Enkazdan hafif yarayla kurtulan Korkut Yılmaz, DHA’ya konuştu. Yılmaz, “Sabah erken saatlerde çöktü; sadece hafif bir sarsıntı duyduk sonrasında çöktü. Ben yatakla dolabın arasına atmıştım kendimi. Orada bir boşluk oluştu, bina yattığı için o şekilde o aralıktan çıkabildim." dedi. ‘Cookie’ isimli köpeğinin de enkaz altında kaldığını belirten Yılmaz, “Bildiğimiz bir risk taşımıyordu. Giriş katımızda dükkan, onun üstünde benim mali müşavirlik ofisim vardı.” diye konuştu.
BÜYÜKŞEHİR YETİŞEMİYOR
İBB Genel Sekreter Yardımcısı Dr. Buğra Gökçe 17 Şubat 2023’te, İBB’nin konutlara yönelik hızlı tarama verilerini açıkladı. 2019’dan bu yana İTÜ akademisyenleri ile birlikte hızlı bina taraması ve bilimsel analiz yapan İBB, 3.5 yılda 107 bin binaya gitti. Bunların 29 bin 700’üne girebildiklerini söyleyen Gökçe, “Yüzde 30’a yakın kısmından analiz aldık. Hiçbir mühendislik hizmeti almamış 318 binamız bu analize göre durduğu yerde çökebilir durumda.” dedi.
Aydınlık 8 Aralık 2023’te yayımlanan ‘Binlerce İstanbullu haber bekliyor’ başlıklı haberinde İBB’nin başvurulara yetişmediğini, sürecin hızlandırılması için personel alımına ihtiyaç olduğunu yazmıştı. İBB’den yapılan açıklamada, “160 bine yakın başvuru alındı. 110 bin kadar bina ziyaret edildi, tarama ise 35 bin binada yapıldı. 318 binada deprem güvenliğinin hemen hiç olmadığı görüldü. Bu binaların tahliye ve yıkım işlemleri sürüyor. Şimdiye kadar 132 bina resmi işlemler başlatılarak yıkım sürecine girdi, yıkılanlarla 398 konut tahliye edilmiş oldu.” denildi.
‘BAKANLIK AMİR OLSUN BİZ PAYDAŞ OLURUZ’
İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya olay yerinde incelemelerde bulundu. Yerlikaya, Mülkiye Başmüfettişi görevlendirildiğini söyledi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu da binanın önünden yaptığı açıklamada şunları söyledi: "Belediyenin kayıtlarında herhangi bir şikayet ihbar yok. Kolon, kiriş yapısını gördüğünüzde 80-70'li yapıların binasında niteliksiz işçiliğin olduğu görülüyor. İstanbul'un bu meselesi önemli. Bu hızla gidersek biz 40-50 yılda bitiremeyiz. Bakanlık bu işin amiri olur, biz de paydaşı oluruz diye duyurumu yapmak isterim. Biz öyle bir oluşumun neferi oluruz. Hiçbir ayrımın yapılmadığı, finansmanından sigortacılığına, bütün sektörlerin içine katıldığı inşaat sektöründen, yapı sektörüne kadar yapılacak yeni bir yapılanmayı sonuna kadar destekleyeceğiz."
