Colles kırığı

Colles kırığı radius alt ucunda meydana gelen kırıklardandır. Bu kırık ilk defa Abraham Colles isimli doktorca tanımlandığı için bu ismi almıştır. Genellikle açık el üzerine düşme sonucu oluşur ve kırığın alt ucu yukarıya doğru kayarak bir acılaşma (dorsale açılaşma) meydana getirir. Bu açılaşma görünümü çatal sırtı deformitesi olarak adlandırılır.

Colles kırığının oluşum nedeni genellikle açık el üzerine düşmedir. Bunun yanı sıra bölgeye alınan direkt darbeler, trafik kazaları ve spor yaralanmaları colles kırığına neden olabilir.

Her yaş grubunda görülebilen bu kırıkların oluşması için gençlerde yüksek şiddette kırılmalar gereklidir. Gençlerde trafik kazaları ve paten, kayak, binicilik sporları sırasındaki düşmeler colles kırığına neden olabilir. Yaşlılarda ise ayakta durma seviyesinden düşmeler colles kırığı oluşturabilir. Özellikle kemik erimesi hastaları ve artan yaşla birlikte kadın cinsiyet kırık için daha riskli grupta yer alır. Kemik erimesi (osteoporoz) hastalarında kırıklara çok dikkat edilmelidir. Bu hastalarda düşmenin önlenmesi için koruyucu önlemlerin alınması gereklidir.

BELİRTİLERE DİKKAT

Colles kırığının diğer kırıklarda olduğu gibi şiddetli ağrı, bölgede şişlik, morarma ve hassasiyet ile hareket kısıtlılığı gibi belirtileri vardır. Bunların yanı sıra el bileği civarında çatal sırtı deformitesi olarak adlandırılan açılaşma görülebilir.

Bu belirtileri gösteren hastaların bir acil servise başvurarak muayene olmaları gerekir.  Diğer belirtiler: Parmaklarda solukluk, el bileği, parmaklarda hissizlik, el ve parmaklarda uyuşukluk.  

TANI VE TEDAVİ

Colles kırığı tanısı için sıklıkla görüntüleme yöntemlerine başvurulur.  Bunun yanı sıra bilgisayarlı tomografiyle görüntülemeye de başvurulabilir. Kırık hattının detaylı incelenmesi ve kırık çevresi yumuşak dokunun incelenmesi için bazı kırıklarda bilgisayarlı kesityazar ile görüntülemeye de başvurulabilir. 

TEDAVİ YÖNTEMLERİ

Ameliyatsız Tedavi: Stabil, ayrışmamış, yer değiştirmenin çok olmadığı colles kırıklarında atel veya alçı kullanılarak bölge sabit tutulur ve kemiğin kaynayarak iyileşmesi istenir. Hasta kontrollere çağırılır ve kemik kaynaması röntgen filmleriyle takip edilir. Kırık sonrası hastaların birçoğu ağrı ve ödem sorunu yaşar.

Kırık sonrası ödem kontrolü için ise buz uygulaması (soğuk paketler veya buz paketleriyle bir seferde 20 dakikayı aşmayacak şekilde) uygulanır. Kolun otururken bir yastıkla yukarıda tutulması, dışarıya çıkarken askıyla yukarıda tutulması gerekir.

Alçı çıkarıldıktan sonra elastik bandajlama gibi yöntemler önerilir.                                                                                           

Cerrahi Tedavi: Yer değiştirmiş, ayrışmış, çeşitli yaralanmalarının eşlik ettiği kompleks bazı kırıklarda ve ameliyatsız tedaviden fayda görmeyen kırıklarda hastanın yaşı, sağlık durumu ve etkilenen eklemlerin işlevselliği baz alınarak hastaya uygun cerrahi tedavi yöntemi seçilir. Kırık kemiğin plak, vida, tellerle tespiti yapılır.

İlaç Tedavisi: Ağrısı olan hastalar doktora danışıp şikayetlerine yönelik ağrı kesici kullanabilir. Kırık ameliyatla tedavi edilmişse antibiyotik tedavisi ve tetanoz aşısı uygulanır.

Fizik Tedavi: Colles kırığı hastalarında özellikle alçı ile uzun süre hareketsiz kalmak eklem sertliklerine neden olabilir. Fizik tedavi ile sağlam eklemler için yapılan egzersizlerle eklemlerdeki sertlikler ve ağrılar önlenebilir. Ayrıca etkilenmiş eklemler için kontrollü olarak egzersizlere geçilmesi eklem, kas problemlerini engellemek ve motor becerileri arttırmakta etkilidir.

Colles kırığında uygulanan fizik tedavinin faydaları şunlardır: İşlevselliğe kısa sürede dönüşü sağlamak, kas kuvvetini arttırmak, motor becerileri arttırmak, ağrıları ve ödemi azaltmak, ağrısız normal eklem hareket açıklıklarını korumak, tendon onarımı yapıldıysa yapışıklıkları önlemek iyileşme süresini hızlandırmak, hareket kısıtlılıklarını ve eklem sertliklerini önlemek, skar doku oluşumunu önlemek. 

Colles kırığı tedavi edilmezse kaynamama veya yanlış kaynamadan, hareket kısıtlılığına ve fonksiyonel kayıplara kadar çeşitli problemler oluşabilir.

ÇOCUKLARDA ÖN KOL KIRIKLARI

Ön koldaki radius alt uç kırıklarından olan colles kırığı çocuklarda çoğunlukla düşme ve el bileği bölgesine alınan direkt travmalar ile oluşur. Çocuklardaki çoğu kırık alçı veya atel ile ameliyatsız olarak tedavi edilebilir. Ancak ameliyatsız tespit edilemeyen veya ameliyatsız tedavinin başarısız olduğu, yaralanmaların eşlik ettiği bazı kırıklarda ameliyatla tedavi gerekebilmektedir. Kırık tipi, beraberinde görülen yaralanmalar ve çocuğun yaşı tedavi planlanmasında etkilidir. Çocuklarda colles kırığının ameliyatla tedavisinde kapalı redüksiyon (kırık kemiğin ameliyatsız olarak normal pozisyonuna getirilmesi) ve sonrasında K telleri ile kırık kemiğin tespiti kullanılan yöntemlerdendir.

Çocuklarda kemik kaynaması yetişkinlerden daha hızlıdır bu sayede çocuklar iyileşme açısından avantajlıdır. Ancak etkilenen ön kolun sağlam tarafa göre görünüm ve fonksiyonel açıdan farklı olmaması için çocuklardaki kırıklar daha özenli olarak takip edilmelidir.