Dama çözümleri (1 Haziran 2019)

OSMANLI DÖNEMİNDEN BİR DAMA ÖYKÜSÜ
Vaktiyle İstanbul'da damanın ne seviyede oynandığını öğrenen İran dama ustalarından Mirza Muhammed Ali adlı büyük bir usta dama oynamak ve İstanbul daması hakkında bilgi almak için düşer yollara. Saray damasının dillere destan o yıllarında Mirza yol boyunca da dama oynamaya devam ederek İstanbul'a doğru ilerler. Yolda aldığı müsbet neticeler arttıkçada İstanbul yolundaki dama macerası ona daha çok cesaret vermektedir. Bütün Anadolu boyunca geçtiği şehirler, kasabalar ve hanlarda hiç kimseye yenilmeden İstanbul'a ulaşır. Bir kaç gün İstanbul'u dolaşıp yol yorgunluğunu tamamen üzerinden attıktan sonra kaldığı hanın görevlisine dama oynamak istedigini söyler ve nereye gitmesi gerektiğini sorar. Kuledibi yakınlarında bir dama kahvehanesinin adresini alır oraya gider. Birkaç saat çaktırmadan izler. Yolda herkesi yenmiştir ama sonuçta burası dillere destan İstanbul’dur rezil olmanın da alemi yoktur. Seyredip yeneceğine kanaat getirdikten sonra oynamaya başlar. Yatsıya kadar herkesi yenip hana döner. Ertesi gün yine öğlenden yatsıya kadar herkesi yener ve ayağa kalkıp "İstanbul daması dedikleri bu mu, iki gündür oynuyorum benden kimse sayı alamadı. Vallahi Tebriz'den buraya gelmeye değmedi" der. Oradan hemen biri çıkıp efendi burası acemi damacılar kahvesi, boyunun ölçüsünü görmek istiyorsan Eyüp veya Sultanahmet'te bulunan kahvehanelere gitmelisin. Mirza ertesi gün erkenden kendisini götürecek biriyle kavilleşip hana döner. Ertesi gün sözleştiği kişi ile erkenden buluşur ve Sultanahmete dama kahvehanesine giderler. Mirza'yı dama kahvesine bırakan İstanbullu işine koyulur. Kahvede sadece bir kişi vardır. O da kahvehanenin çalışanı gibidir sanki. Mirza kendini tanıtır ve İran'dan dama oynamaya geldiğini söyler. Adının Ethem olduğunu söyleyen görevli de isterse bir kaç oyun oynayabileceklerini söyler, ikram edilen çayla birlikte oyun babaşlar. Ama Mirza hiç bir varlık gösteremez. Ethem üstüste oyunlar alır. Kayımsız (beraberliksiz) üç parti ( 9-0 ) yenilen Mirza sorar " Siz İstanbul'un iyi damacılarından birisiniz galiba”. Ethem Efendi “Yok efendim ben çaycıyım damacılar daha gelmedi” der. Kendisini bu kadar kolay yenen kişinin çaycı olduğunu öğrenen Mirza hemen geri İran yoluna düşer. Oysa çaycı Ethem, Mirza'nın hâdisesi kulağına geldiği için Mirzay’a ders vermek isteyen Damacıbaşı Ethem Efendi’nin ta kendisidir. Daha sonra Mirza’dan hiç haber alan olmamıştır. Bu güzel dama öyküsünü arşivden bulup çıkaran Mustafa Kemal Demirbaş'ı özlemle anıyorum.

***

1 Haziran 2019 tarihli dama soru ve çözümleri şöyle:

1. oyun...

1. oyun çözümü...

2. oyun...

2. oyunun çözümü...