Davos: Rusya olmadan barış olmaz

İsviçre'nin Davos kasabasındaki 54. Dünya Ekonomik Forumu (WEF) yıllık zirvesi öncesi pazar günü ülkelerin ulusal güvenlik danışmanları bir araya gedi. Ukrayna'nın Rusya ile savaşı sona erdirmek için Kiev'in şartlarını ortaya koyan 10 maddelik barış planı ele alındı. Pazartesi başlayan WEF öncesinde 83 ülkeden güvenlik yetkilileri buluştu Moskova davet edilmedi.

RUSYA’NIN SÖZÜNE İHTİYAÇ VAR

İsviçre Dışişleri Bakanı Ignazio Cassis, Kiev tarafından önerilen bir "barış formülünü" tartışmaya odaklanan bir toplantıya ev sahipliği yaptığı Davos'ta düzenlediği basın toplantısında, Moskova ile Kiev arasında devam eden çatışmayı çözecek herhangi bir barış müzakeresinin Rusya'yı da içermesi gerektiğini savundu. Cassis toplantı öncesinde gazetecilere yaptığı açıklamada "Öyle ya da böyle Rusya'nın da dahil edilmesi gerekecek. Rusya'nın sözü olmadan barış olmaz" diye vurguladı. İsviçreli diplomat, her gün hayatlar kaybedildiği için savaşın bir an önce sona erdirilmesinin aciliyeti konusunda ısrar etti: “Beklemeye hakkımız yok.”

‘ZELENSKİY’NİN FORMÜLÜ GERÇEKÇİ DEĞİL’

Kasım 2022'de açıklanan ve “Zelensky'nin barış formülü” olarak da bilinen Ukrayna önerisi, Kiev'e 2014 öncesi sınırlarının kontrolünün verilmesini talep ediyor. Buna ek olarak, Rus liderliğinin yargılanması ve Moskova'dan tazminat alınması çağrısında bulunuyor. Plan, barış müzakerelerine başlamadan önce Moskova güçlerinin Ukrayna'nın hak iddia ettiği topraklardan çekilmesini gerektiriyor. On maddelik plan ayrıca küresel gıda ve enerji güvenliği gibi daha az tartışmalı alanları da ele alıyor. Moskova daha önce bu öneriyi gerçeklikten kopuk olarak nitelendirmişti. Sürekli olarak barış görüşmelerine hazır olduğunu ifade etmiş ve sahadaki durumun göz önünde bulundurulması gerektiğini vurgulamıştı. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Zelenskiy'nin barış formülünü "hastalıklı bir hayal gücünün ürünü" olarak kınamıştı.

ÇİN ÖNEMLİ BİR ROL OYNUYOR

Cassis ayrıca BRICS ülkelerinin, özellikle de Çin'in gelecekteki barış sürecindeki önemli rolünün altını çizdi. "BRICS ittifakının katılımı çok önemli çünkü bu ülkelerin Rusya ile ilişkileri var" diyen Cassis, "Çin de önemli bir rol oynuyor" diye ekledi. Cassis toplantı katılımcılarına bu konuda Çin ile işbirliğini keşfetmeleri çağrısında bulundu. Pekin'den temsilciler Davos toplantısına katılmadı. Çin geçen yılın başlarında ateşkes, barış görüşmeleri, "Soğuk Savaş zihniyetinin" terk edilmesi ve yaptırımların sona erdirilmesi gibi önlemleri ele alan ve küresel istikrar ile uluslararası tedarik zincirlerini teşvik eden 12 maddelik barış yol haritasını sunmuştu. Moskova tarafından memnuniyetle karşılanan yol haritası Kiev tarafından kötü karşılandı ve Batılı destekçiler tarafından hızla reddedildi. Geçtiğimiz Şubat ayında ABD'li yetkililer Çin'in önerilerini, öncelikle Rusya'nın işine yarayacağı gerekçesiyle reddetmişlerdi. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Ukrayna'ya operasyon yaptığı için Rusya'yı kınamayı reddetmesi nedeniyle Çin'in bu konuda "güvenilirlikten" yoksun olduğunu savundu.

ORTAK BİLDİRİ YAYINLANMADI

Öte yandan Ukrayna, oturum aralarında “barış formülü” üzerine yapılan tartışmanın, toplantı sonrasında ortak bir bildiri yayınlanmamasına rağmen başarılı olduğunu iddia etti.Ukrayna delegasyonu aynı günün ilerleyen saatlerinde düzenlediği basın toplantısında pazar günkü görüşmenin "tüm insanlık için hayati önem taşıdığını" söyledi. Devlet Başkanlığı Ofisi Başkanı ve üst düzey Ukraynalı müzakereci Andrey Yermak, katılımcılar arasında görüş ayrılıkları olduğunu kabul etmekle birlikte bunu önemsiz ve hatta ülkesinin davası için "iyi" olarak nitelendirdi.

Zelenskiy, uluslararası toplumun çatışmayı kapalı kapılar ardında yapılan görüşmeler yerine şeffaf bir süreçle çözmesini istediğini iddia etti. İsviçre medyası tarafından sözde uzlaşının neden ortak bir açıklamaya yansıtılmadığının sorulması üzerine üst düzey yetkili, Ukrayna'nın Rusya ile acil barış görüşmeleri yapılması çağrılarına direnmeye devam ettiğini söyledi. Yermak, "Birileri hemen müzakere masasına oturmanın gerekli olduğunu düşünüyor. Biz de çok açık ve net bir şekilde bunun neden kabul edilemez olduğunu açıklıyoruz." ifadelerini kullandı.

Kiev'in tüm hedeflerine ulaşana kadar savaşmaya devam etme isteğini yineleyen Bakan, şunları vurguladı "Ukrayna'nın dondurulmuş çatışmaya ihtiyacı yok. Ukrayna'nın sadece barışa ihtiyacı var." Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov Davos'taki toplantıyı "konuşmak için konuşmak" olarak nitelendirdi ve Rusya'nın dahil edilmemesinin "bariz nedeni" nedeniyle sonuç üretemeyeceğini savundu.