DEİK Türkiye-Tacikistan İş Konseyi Başkanı Cihangir Fikri Saatçioğlu’yla konuştuk: Afganistan'ın inşasında Tacikistan'ı üs yapabiliriz

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, hafta içinde Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman ile bir telefon görüşmesi yaptı. İletişim Başkanlığı'ndan geçilen bilgi notunda, görüşmede, Türkiye-Tacikistan ilişkilerinin ele alındığı, Afganistan başta olmak üzere bölgesel gelişmelerin değerlendirildiği kaydedildi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, görüşmede, kardeş Tacikistan'ın bağımsızlığının 30’uncu yılını tebrik ederek, Tacikistan’ın bağımsızlığını ilk tanıyan ülkelerden biri olarak bu ülkenin yanında olmaya devam edeceklerini söyledi. Bunun üzerine hem Afganistan'daki gelişmelerin Tacikistan'a etkisini öğrenmek hem de 11-13 Ekim'de Duşanbe'de yapılması planlanan Türkiye-Tacikistan Hükümetlerarası Karma Ekonomik Komisyon toplantısına yönelik beklentilerini sormak üzere, DEİK Türkiye-Tacikistan İş Konseyi Başkanı Cihangir Fikri Saatçioğlu ile bir araya geldik.

KARMA KOMİSYON TOPLANACAK

Duşanbe'de yapılacak toplantıya farklı sektörlerden 20 firmayı dahil ederek bilhassa tarım, gıda, enerji, inşaat, hafif sanayi alanında işbirliğini tesis etmek istediklerini anlatan Saatçioğlu, Tacikistan'ın Afganistan sınırında iki serbest ticaret bölgesi bulunduğunu, ABD çekildikten sonra Afganistan'ın inşasında rol almak ve Afganistan pazarında yer etmek için Tacikistan'ın üs olarak kullanılabileceğini belirtti. Afganistan'da şu aşamada siyasi istikrarsızlık bir süre daha devam edeceğinden, 30 yıldır siyasi istikrar içinde olan ve Türkiye'ye karşı dostane ilişkileri bulunan Tacikistan'a yatırım yaparak, ülkenin geleceğinde söz sahibi olunabileceğini ifade eden Saatçioğlu, “Afganistan için 2 trilyon dolarlık projeden söz ediliyor. Çin şu anda o yeri dolduracak. Afganistan, Tacikistan sınır hattı boyunca irili ufaklı 20 vilayet var. Taliban buralardan direniş olmadan geçti. Afganistan'da ticaretin de pandemi öncesine döndüğünü görüyoruz. Tacikistan ise bölgede bir merkez konumunda. Özellikle kara yolu ve demiryolu taşımacılığında bütün bir coğrafyayı birbirine bağlayacak karayolu projelerinin merkezinde Tacikistan var. Ülke bir transit merkezi olacak” bilgilerini verdi.

Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, haziran ayı sonunda Tacikistan ziyareti kapsamında önce Tacik mevkidaşı Korgeneral Şerali Mirzo ile bir araya geldi. Bakan Akar, daha sonra Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman tarafından kabul edildi.

BAĞLANTI YOLLARININ MERKEZİ OLACAK

Asya Kalkınma Bankası tarafından fonlanan, Orta Asya Bölgesel Ekonomik İşbirliği Programı (Central Asia Regional Economic Cooperation Program / CAREC) kapsamında Tacikistan'ı merkeze alan bağlantı yolları projesi sayesinde Doğu Asya'nın Avrupa'ya, Rusya'nın Ortadoğu'ya, Akdeniz'in Çin'e bağlanacağını ifade eden Saatçioğlu, altı koridordan oluşan projenin dördünün doğrudan Tacikistan üzerinden geçtiğine dikkat çekti. Türkiye ve Çin arasındaki karayolu geçişlerinin bu hat üzerinden yapılacağını belirten Saatçioğlu, Tacikistan'ın Türkiye'yi çok önemsediğini, tıpkı Özbekistan gibi Türkiye'yi örnek aldığını söyledi. Bu nedenle dünya çapında ticaret müşaviri atadığı altı ülkeden birinin Türkiye olduğuna dikkat çeken Saatçioğlu, Tacikistan'ın Ankara Büyükelçisi'nin de Devlet Başkanının öz damadı olduğu bilgisini verdi.

ÇİN KREDİLERİ BU ÜLKEYE AKIYOR

Tacikistan'daki Çin etkisi hakkında da bilgi veren DEİK Türkiye-Tacikistan İş Konseyi Başkanı Saatçioğlu, ülkedeki çimento fabrikalarının, barajların Çinliler'in olduğunu, Çin'in Orta Asya'ya sağladığı kredilerin 3'te 2'sinin Tacikistan'a gittiğini belirtti. Ülkede Türk markalarının kalite imajının çok yüksek olduğunu ifade eden Saatçioğlu, “Bu yılın ilk altı ayında geçen yıla göre ticaret hacmimizde yüzde 63 artış var. Türkiye'den Tacikistan'a doğrudan yatırımlar 7 kat arttı. Son 20 yılda 600 milyon dolarlık müşavirlik işi aldık. Bunlar yeterli değil. Ülkenin 4 milyar dolarlık milli geliri; 1.1 milyar dolar ihracatı, 1.6 milyar dolar da ithalatı var. İthalata dayalı ekonomi olduğundan bir fırsat görünüyor. Burada bütün yatırımlar devlet garantisinde. Paramızı getiririz çıkamayız gibi bir durum yok. Devlet garanti veriyor. Zaten buradaki büyük yerli şirketlerle ortaklık kurularak işler yürütülüyor. Onlar da size garanti sağlıyor. Tacikistan, Dünya Bankası raporlarına göre en reformcu ilk on ülke arasında yer alıyor. Bu ülke lojistik anlamda bölgenin kalbi. Karayolu ve demiryolu projeleri ile bir transit ülkesi olacak ve 3.6 milyarlık bir nüfusa erişim için merkez olacak” diye konuştu.

DÖRT ALANDA MÜTTEFİKLİK İLİŞKİSİ VAR

Ülkedeki serbest bölgede bir lojistik merkezi kurmayı planladıklarını anlatan Saatçioğlu, “Burada Tacik devleti metrekaresi 50 cente arsa tahsisi yapıyor. Ülkedeki beş serbest bölgenin ikisi Afgan sınırına yakın. Bu iki bölgede Türk firmalarını yatırıma yönlendirerek, Tacikistan üzerinden Afganistan'a erişim olsun istiyoruz. Ülkedeki madenlerin ekonomiye entegre edilmesiyle 2 trilyon dolarlık bir büyüklükten söz ediliyor” dedi. Tacikistan'ın Türkiye'ye vize uyguladığını belirten Saatçioğlu, karşılıklı olarak iki ülkenin vizeleri kaldırması için çalışmalar yaptıklarını, Tacikistan tarafında çalışmaların tamamlandığını Türkiye tarafında ise çalışmaların sürdüğünü aktaran Saatçioğlu, Şanghay İşbirliği Örgütü Üyesi (ŞİÖ) de olan Tacikistan ile Türkiye'nin dört ana başlıkta stratejik işbirliği kararı alındığını hatırlattı. Bu başlıkların gıda güvenliği, enerji arzı bağımsızlığı, sanayileşme ve transit yollarda geçiş hakkı olarak sıralandığını ifade eden Saatçioğlu, şunları söyledi: “İki ülke bu alanlarda müttefiklik kurdu biz de DEİK olarak bu başlıklar altında pozisyonlar alarak ilerliyoruz. İki ülke arasında askeri alanda işbirliği yapılacağına dair de haberler okuyoruz. Paraları konvertibl. Tacikistan'dan iki büyük banka ve bizim de buradan büyük bankaları bir araya getireceğiz. En azından Ziraat Bankası'nın orada şube açması için. Ziraat Bankası Özbekistan'da çok aktif Tacikistan'da da aktif olabilir.”

KUŞAK YOL BÜYÜK İMKANLAR SUNUYOR

Çin'in Kuşak Yol projesi ile birlikte Tacikistan'ın öneminin daha da arttığını ve ülkenin ön plana çıktığını anlatan DEİK Türkiye-Tacikistan İş Konseyi Başkanı Saatçioğlu'nun verdiği diğer bilgiler ise şöyle: “Ülkenin yüzde 70'i kırsal alanda ve bir tarım ülkesi. Modern tarım teknolojileri sadece yüzde 10'luk bir alanda var. İnanılmaz su kaynakları var. Hidroelektrikten elektrik üretme potansiyeli 527 milyar kilovatsaat fakat sadece 30-40 kilovatsaat üretiyorlar. Yüzde 10'unu da ihraç ediyorlar. Konserve üretimi anlamında bir talep var. Şeker üretimi, seracılık gibi alanlarda imkanlar var. Bu ülkede üretip Bağımsız Devletler Topluluğu'na ihraç etme imkanı var. Bir an önce iki ülke arasında tercihli ticaret anlaşması yapılması lazım. Türkiye'den irili ufaklı 80 firma ülkede faaliyet gösteriyor. Kuşak Yol projesi ile birlikte, bilgi iletişim teknolojileri ve ulaşım altyapısı anlamında önünüz alamayacağımız bir şekilde ilerleme olacak.”