Felaket kütüphaneleri de vurdu

Kahramanmaraşlı depremin yarattığı yıkım şehirlerimizi yaşanmaz hale getirirken on binlerce insanımızı toprağa vermenin acısını yaşıyoruz. Yok olup giden hayatlar, aileler ve geriye kalanlarla birlikte, tarihin en büyük afeti tarihi yapılarımızı, evlerimizi, camileri de yerle bir etti.

Büyük yıkıma yolan açan depremde yıkılan ve büyük hasar gören bu yapıların içine, kütüphanelerimiz de var. O kütüphanelerde bulunan kitaplar da ya tahrip ya da yerle bir oldu. Dünyada da tarih boyunca yaşanan depremlerde birçok kütüphane, sarsıntının şiddetiyle yok oldu. Ayakta kalanlar da onarılmış haliyle hizmete devam etti. On bir şehrimizi etkileyen depremin yaraları sarılırken, zarar gören kültür simgelerine ilişkin bilanço da netleşiyor. Şehirlerin kültür noktası olan il kütüphanelerinin çoğu depremden sağlam çıktı.

SAĞLAM KÜTÜPHANELER DEPREMZEDEYE EV OLDU

On bir şehrimizi etkileyen deprem bölgesindeki kütüphanelerin kimisi yıkılırken kimisi ağır hasar aldı. Depremi en ağır yaşayan Hatay’da dört kütüphane, İslahiye’de Altınüzüm Halk Kütüphanesi, Kahramanmaraş’ta Saçaklızade Kütüphanesi tamamen yıkıldı. Az hasarlı olanların onarımları ise hızlıca yapılmaya başlandı.

Deprem bölgesinde olan Gaziantep İslahiye’deki Altınüzüm Halk Kütüphanesi yıkılırken, Araban İlçe Halk Kütüphanesi ağır hasar gördü. İldeki sağlam kütüphaneler ise depremzedelere ev sahipliği yapıyor.

DÖRT KÜTÜPHANECİ HAYATINI KAYBETTİ

T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü'nün açıklamasına göre deprem sonucu şu ana dek dört kütüphaneci hayatını yitirdi. Açıklamaya göre, Kültür Bakanlığı Genel Müdürlüğü bünyesinde görev yapan dört kişi 6 Şubat Pazartesi günü yaşanan deprem felaketinde hayatını kaybetti.

Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü'nün verdiği bilgiye göre; Adıyaman'daki Besni İlçe Halk Kütüphanesi görevlisi Sevgi İmge, Hatay Cemil Meriç İl Halk Kütüphanesi görevlileri Mehmet Korkmaz ve İhsan Gök ile Hatay Dörtyol İlçe Halk Kütüphanesi görevlisi Mustafa Yalçın deprem felaketinde hayatını kaybetti.

TARİHİ DEĞERDE KİTAPLAR

Depremin merkez üssü Kahramanmaraş’ta Büyükşehir Belediyesine ait Saçaklızade Kütüphanesi tamamen yıkılırken diğerleri hasar aldı. Göksun İlçe Halk Kütüphanesi, Kahramanmaraş Karacaoğlan İl Halk Kütüphanesi ve Mustafa Okumuş Halk Kütüphanesi ağır hasar alan yapılardan henüz tespit edilebilenler.

Zarar gören kütüphaneleri taşıyacaklarını söyleyen, Kültür Daire Başkanı Duran Doğan konuyla ilgili olarak şunları söyledi; “Belediyemize ait mahalle ve millet konakları dahil toplam otuz kütüphane vardı. Bunlardan Ekinözü ilçesindeki konağın bir bölümü yıkıldı, dördü ise zarar gördü. Hasarlı olan yapılardaki kitap ve mobilyaları taşıyacağız. İl Kültür Müdürlüğümüze bağlı çocuk kütüphanemiz ise sağlam. Enkazlardan topladığımız iki kamyonet kitabı kültür merkezimize koyduk, tarihi değeri olanları ayrıştıracağız. Depremle ilgili bir müze kurma fikrimiz var, çoğunu orada sergilemek üzere saklayacağız.”

ANTAKYA’DA BÜTÜN KÜTÜPHANELER YIKILDI

Deprem en büyük hasarı gören Hatay’ın Antakya ve Kırıkhan ilçelerindeki kütüphaneler tamamen yıkıldı. Hatay Cemil Meriç İl Halk Kütüphanesi, Hatay Edebiyat Müze Kütüphanesi, Kırıkhan Çocuk Kütüphanesi ve Vali Rahmi Doğan Halk Kütüphanesi tamamen yıkıldı.

Yıkılan binalardan Kırıkhan N. Ulviye Civelek İlçe Halk Kütüphanesi’nin eski eser tescili bulunuyordu. 1972 yılında hizmete açılan 1931 yılında Fransızlar tarafından inşa edilen yapı, ilçede uzun yıllar hekimlik yapan Dr. Ali Muharrem Civelek tarafından Ermeni Ortodoks Kilisesi’nden satın alınarak eşi Nuriye Ulviye Civelek’in adıyla kütüphane olarak kullanılması için bağışlanmıştı.

ADIYAMAN VE MALATYA’DA DURUM

Adıyaman İl Kültür Turizm Müdür Vekili Ahmet Günaydın, yaptıkları inceleme sonucu ilde yer alan kütüphanelerin durumunu şöyle aktardı; “Merkez kütüphanemiz yeni yapılmıştı. Depremden çok etkilenmedi. Sadece raflar ve kitaplar düşmüş, su basmış. Onarım ve düzenlemelerini gerçekleştirdik. Hizmet veremeyeceğimiz düzeyde bir kütüphanemiz yok.”

Malatya’yı da etkileyen deprem, Doğanşehir ilçesindeki Polat Halk Kütüphanesi’nde ağır hasar oluştururken Büyükşehir Belediyesi’nin kütüphanelerine zarar vermedi. Kültür Daire başkanı Murat Kılıç net bilgilerin hasar tespit çalışmalarından sonra edinileceğinin altını çizerek, az hasarlı binaların bulunduğunu belirtti. Kütüphanesi olan 15 semt konağı, Kernek Külliyesi ve açılışı yapılmayan Malatya Millet Kütüphanesi’nde ise sorun yok.

YEDİ GÜZEL ADAM HASARLI

2019 yılı mart ayında müzeye dönüştürülen Türk Edebiyatı’nda önemli yere sahip “Yedi Güzel Adam”ın eğitim gördüğü Dulkadiroğlu ilçesindeki tarihi Maraş Lisesi de 6 Şubat’taki depremde hasar aldı. Maraş Lisesi içinde bulunan 3 bin kitaplık kütüphanenin bulunduğu müzenin kullanıma uygun olup olmadığına ise mühendis incelemesinden sonra karar verilecek.