Devletin gücü EDAŞ’lara yetmiyor mu?
Yaklaşık 6 yıldır yönetmelik hükmü yerine getirilmiyor. Bunun nedeni, teknik veya mali sorunlardan ziyade özel sektörün işlettiği EDAŞ sayaçlarının OSOS kapsamına alınmamasıdır. Sayaçlar OSOS’la doğru, anlık ve çevrimiçi izlenebiliyor.
Genel Aydınlatma Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, 02.03.2024 tarih 32477 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı.
Yönetmelikte yapılan değişiklik ile Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ (TEDAŞ) tarafından genel aydınlatma sayaçlarının tamamının Otomatik Sayaç Okuma Sistemleri (OSOS) kapsamına alınmasının 31 Aralık 2024’e kadar tamamlanması ve OSOS kapsamına uygun olduğu halde bu kapsama alınmayan ve TEDAŞ tarafından anlık veya çevrimiçi izlenemeyen sayaçların tüketim giderlerine ilişkin 1 Ocak 2025’den sonra ödeme yapılmaması kararlaştırıldı.
Genel aydınlatma; kamunun genel kullanımına yönelik bulvar, cadde, sokak, çıkmaz sokak, yürüyüş yolu, alt-üst geçit, yaya alt-üst geçidi, köprü, meydan ve yaya geçidi gibi yerler ve mevcut genel aydınlatma tesisi güzergâhında yer alan yerlerin kullanılmasına hizmet eden ve bunların devamı niteliğindeki yerler ile halkın ücretsiz kullanımına açık ve kamuya ait park, bahçe, tarihî ve ören yerlerinin aydınlatılması ile trafik sinyalizasyonunu olup buralarda tüketilen enerji bedeli Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, yani devlet tarafından her yıl Bütçe Kanununa bu amaç için konulan ödenekten özel sektörün işlettiği Elektrik Dağıtım Şirketlerine (EDAŞ) ödenmektedir.
TEDAŞ’ın internet sitesinde yayımlanan verilere göre 2023 yılında 21 EDAŞ’a ödenen toplam aydınlatma bedelinin 29,848 milyar TL olması EDAŞ’ların gönderdiği genel aydınlatma faturalarının doğruluğunun denetlenmesi gerektiğinin ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.
DENETİM YETERSİZ
Sayaçların bir an önce OSOS kapsamına alınması; tüketim değerlerini doğru ve otomatik olarak uzaktan okunmasını, verilerin merkezi bir sisteme aktarılmasını, TEDAŞ tarafından gerçek zamanlı ve çevrimiçi izlenmesini, ayrıca kayıp enerji oranlarının düşürülmesini sağlaması nedeniyle kamu adına önemli kazançlar sağlayacaktır.
TEDAŞ Denetim Dairesi Başkanlığı Aydınlatma İzleme ve Ödeme Müdürlüğü tarafından denetim yapılmaya çalışılsa da denetlenecek genel aydınlatma sayaç sayısının çokluğu, denetleyecek eleman sayısının azlığı, denetim süresinin yılda 15 gün gibi kısa olması gibi nedenlerden dolayı yeterince denetim yapıldığı söylenemez.
Ancak uygulamaya bakıldığında, getireceği faydalara rağmen sanki genel aydınlatma sayaçlarının OSOS kapsamında alınması istenmiyor gibi.
Genel aydınlatma sayaçlarının tamamının Otomatik Sayaç Okuma Sistemleri (OSOS) kapsamına alınması, OSOS kapsamına uygun olduğu halde bu kapsama alınmayan ve TEDAŞ tarafından anlık veya çevrimiçi izlenemeyen sayaçların tüketim giderlerine ödeme yapılmaması ile söz konusu sayaçların tüketim değerlerinin TEDAŞ tarafından gerçek zamanlı izlenmesine ilişkin altyapının EDAŞ’lar tarafından oluşturulması ile ilgili Yönetmelik maddeleri 27.07.2013 tarihinde yayımlanan Genel Aydınlatma Yönetmeliği’ne 20.04..2018 tarih 30397 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Genel Aydınlatma Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile eklemiştir.
6 YILDIR OSOS’A GEÇİŞ DEVAMLI ERTELENİYOR
Yapılan değişikle; genel aydınlatma sayaçlarının tamamının OSOS kapsamına alınması işleminin 31.12.2018 tarihine kadar tamamlanması ve 01.01.2019 tarihinden itibaren OSOS kapsamına alınmayan sayaçların tüketim giderlerinin ödemesinin yapılmaması hüküm altına alınmıştır.
Ancak, ilgili Yönetmelik hükümleri bu güne kadar bir türlü uygulamaya geçirilmemiş, yapılan Yönetmelik değişiklileri ile sürekli ertelenmiş olup;
31.07.2019 tarih 30848 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan değişiklik ile “31/12/2018” ibaresi “31/12/2019” ve “1/1/2019” ibaresi ise “1/1/2020” şeklinde, 06.02.2020 tarih 31031 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan değişiklik ile “31/12/2019” ibaresi “31/12/2020” ve “1/1/2020” ibaresi ise “1/1/2021” olarak,
29.12.2020 tarih 31349 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan değişiklik ile “31/12/2020’’ ibaresi “31/12/2021’’ ve “1/1/2021’’ ibaresi “1/1/2022’’ olarak,
17.12.2021 tarih 31692 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan değişiklik ile “31/12/2021” ibaresi “31/12/2022” ve “1/1/2022” ibaresi ise “1/1/2023” olarak,
22.02.2023 tarih 32112 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan değişiklik ile “31/12/2022” ibaresi “31/12/2023” ve “1/1/2023” ibaresi “1/1/2024” şeklinde,,
02.03.2024 tarih 32477 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan değişiklik ile “31/12/2023” ibaresi “31/12/2024” ve “1/1/2024” ibaresi “1/1/2025” şeklinde, değiştirilmiştir.
Diğer taraftan; genel aydınlatma sayaçlarının OSOS kapsamına alınması ile ilgili altyapının EDAŞ’lar tarafından yapılması EDAŞ’lara herhangi bir mali yük getirmeyecektir. Çünkü EDAŞ’ların özelleştirilmesi işletme hakkı devri şeklinde olması nedeniyle EDAŞ’lar tarafında yapılacak yatırım bedelleri EPDK tarafından onaylandıktan sonra Devlet (TEDAŞ) tarafından ödenmektedir.
Buna rağmen, yaklaşık 6 yıldır yönetmelik hükmünün yerine getirilmiyor. Bunun nedeni, teknik veya mali sorunlardan ziyade özel sektörün işlettiği EDAŞ’ların OSOS kapsamına alınmasını istememesidir. Bu sistemde sayaçlar doğru, anlık ve çevrimiçi izlenebilir. Devletin EDAŞ’lara bunu yaptırmaya gücünün yetmediğini söylemek yanlış olmayacaktır.
Not: Aydınlık yazarlarının da içinde bulunduğu ekopolitika.com sitesini okurlarımızın takip etmesini öneriyoruz.
