Dibeybe: Kur farkı fondan karşılanacak

Libya Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, Türk iş insanları ile İstanbul'da bir araya geldi. Kabinesindeki 14 bakanla Türkiye'yi ziyaret eden Başbakan Dibeybe, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) tarafından düzenlenen Türkiye-Libya Hibrit Yuvarlak Masa Toplantısına katıldı. Ticaret Bakan Yardımcısı Sezai Uçarmak, Türkiye'nin Trablus Büyükelçisi Kenan Yılmaz, DEİK Başkanı Nail Olpak ve Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Erdal Eren'in de hazır bulunduğu toplantıda Libya Başbakanı, ülkedeki kriz nedeniyle yarım kalan projelerin devam etmesini ve Türk iş adamlarını yeniden Libya'da görmek istediklerini ifade etti.

DEİK VİZE VE STA KONUSUNU AKTARDI

Başbakan Dibeybe ile yapılan toplantıya 55 iş insanı katıldı. Başbakanla uzun yıllardır tanışıklığı bulunan ve yakın zamanda Libya ile imzalanan Mutabakat Zaptı'nın hazırlayıcıları arasında yer alan GANDA İnşaat ve Yatırım Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Ferhat Pazarbaşı da toplantıya katılan iş insanları arasındaydı. Aydınlık'a konuşan Pazarbaşı, toplantının oldukça verimli geçtiğini aktardı. Nail Olpak'ın toplantıda yaptığı konuşmada dikkat çektiği unsurlara işaret eden Pazarbaşı, bunları “Vizelerin karşılıklı olarak kaldırılması, serbest ticaret anlaşması (STA) yapılması, Libya'nın uzun süredir maslahatgüzar seviyesinde bulunan Ankara misyonuna büyükelçi atanması ve Türkiye'nin de Bingazi Konsolosluğunu açması” olarak sıraladı. Pazarbaşı, “Toplantıda ayrıca, iki ülke arasında bugüne kadar işbirliği içinde olunan sektörlere, özellikle sağlık, petrol ve bankacılık alanlarında yatırım ve işbirliği yapılması konularının da eklenmesinin gerektiği gündeme getirildi” dedi.

'BİZ BAŞARAMAZSAK KİMSE BAŞARAMAZ'

Başbakan Dibeybe, toplantıda, gerek uluslararası iş ilişkilerine ve diplomasiye gerekse Libya içerisindeki üniter yapının işlerlik kazanmasına hassasiyet gösterdiklerini belirtti ve bu konudaki özgüvenini, “Biz başaramazsak kimse başaramaz, bunun için buradayız ve bu yüzden adımız Mutabakat Hükümeti” diyerek açıkladı.

Başbakan Dibeybe'nin son derece aktif bir teknokrat ve bürokrat olarak 2011 yılına kadar Libya’nın en önemli devlet kuruluşlarından biri olan Libyan Investment and Development Company (LIDCO) şirketinin başında bulunduğunu hatırlatan Pazarbaşı, “Bu şirket, yabancı şirketlerle JV (ortak girişim) düzeyinde ortak şirketler kurarak Libya'da büyük projelere imza atmıştır. Bu itibarla Başbakan Dibeybe özellikle Türk müteahhitlik ve mühendislik sektöründeki şirketleri ve iş insanlarını çok yakından tanır. Bu altyapı, inisiyatif alma eğiliminde olan bir kişilik taşıdığı için Başbakan’ın ve Libya'nın işini kolaylaştıracaktır” ifadelerini kullandı.

HASTANE KURUP İŞLETMEMİZ İSTENDİ

Başbakan Dibeybe'nin, toplantıda genel geçer ifadeler kullanan bakanlarına daha açık sözlü ve somut ifadeler kullanmaları konusunda tavsiyede bulunduğunu aktaran Pazarbaşı, şunları söyledi: “Libya Başbakanı da hem Serbest Ticaret Anlaşmasını hem de vizelerin kaldırılması konularının altını çizerken, bu konulardaki yoğun çabaları Ramazan Bayramı sonrası gibi yakın bir zamana tarihledi. Bunların ötesinde 'sağlık sektöründe yatırımlarınız için gerekli her türlü desteği devlet garantörlüğünde vermeye hazırız, yeter ki gelin, hastaneler açın ve işletin' diyerek yeni alanları işaret ederken, ülkenin doğusunda da güvenliğin kendileri tarafından taahhüt edileceğini, dolayısıyla güvenliğin sağlanmasını takiben doğu tarafındaki işlere de devam edilmesi gerektiğini ve oraya da gereken desteği vereceklerini belirtti.”

DEVALÜASYON ETKİSİ ZORA SOKTU

Libya Başbakanı'nın ayrıca ülkedeki inşaat, hizmet ve yatırım faaliyetlerinin en kısa sürede yeniden işlerlik kazanması ve geçmiş hesapların görülmesine dair kararlılı tutum aldığına işaret eden Pazarbaşı, şu bilgileri aktardı: “Türk müteahhitlerin geçmiş alacakları, geçmişten bugüne işlerliği devam eden teminat mektupları için on yılı aşkın süredir ödenmekte olan prim ve faizler ile devam edecek işlerdeki kontrat yenilemeleri için esas oluşturacak yeniden fiyatlandırma konuları, geçen yıl imzalanan Mutabakat Zaptı’nın olduğu gibi bu toplantının da en önemli alt başlıklarından biriydi. Burada esas sorun, 2011'de Arap Baharı döneminde yaşanan devrimin hemen öncesinde, kontratlara da baz oluşturacak şekilde 1 ABD doları 1.16-1.18 Libya dinarı (LYD) değerinde iken, ki bu süreçte serbest piyasa 9.50'leri gördü, gelinen noktada resmi kur iki kez devalüe edilerek şu günlerde 4.48 Libya dinarı seviyesinde. Hal böyle iken, işveren idareler; işlerin termine edilerek hesaplarının kapatılması, geçmiş alacaklara dair hesaplamaların yapılması ve işlere devam edilebilmesi için kendilerine ayrılan bütçeyi harcarken, bütçelerini bu devalüasyona kurban etme konularında haklı olarak tedirginler. Çünkü müteahhite işveren tarafından 'gel bu projeye tekrar başla ya da hesaplaşalım alacaklarını al git proje kapansın' dendiğinde müteahhit doğal olarak diyor ki; 'giderken 1 dolar, 1.18 LYD idi, 4.48 LYD oldu. Bu işi nasıl yapacağız?' Başbakan'ın bu konuya getirdiği bence çok yürekli ve yaratıcı bir çözüm var. Kendisi toplantıda açıkça, çok kısa bir zaman içerisinde bu konuda bir fon oluşturulacağını yani örneğin 5-10 milyar LYD’lik bir tutarı o fona aktaracaklarını ve projelerin geçmişten gelen alacaklarının ve devamı düşünülen projelerde yeni fiyatlandırmadan kaynaklanacak farkların ödenmesi işinde, sözkonusu devalüasyondan kaynaklanan bütçe kayıplarının bu fondan karşılanmasını sağlayacaklarını söyledi. Eğer bu yapılırsa, idareler kendilerine ayrılan bütçeyi kur farkı ile heba etmemiş olacakları için daha fazla inisiyatif alıp daha hızlı hareket edebilen bir hale kavuşabilecekler. Bu toplantının bana göre en önemli kısmı budur.”

'MEYDANI BOŞ BIRAKMAYIN'

Toplantıda niyet beyanı anlamında Başbakan'ın, “Libya'ya gelin yatırım yapın, aramızda Libya'dan çok para kazanmış insanlar var, bunların bir kısmını da Libya'ya yatırım için harcasınlar” dediğini anlatan Ferhat Pazarbaşı, Başbakan’ın “tazminat taleplerinizde biraz insaflı olun fazla abartmayın, oksijene ihtiyacımız var nefesimizi kesmeyin, sadece size değil dünyanın birçok ülkesinde birçok firmaya borçluyuz, dolayısıyla sıkboğaz etmeyin, bir anda olmasa da borçları ödeyeceğiz, yeter ki bu tazminat talepleri konusunda fazla abartılı davranmayın” dediğini de sözlerine ekledi.

Planlama Bakanı’nın ise Libya Borsası'nın devreye gireceğinden söz ettiğini bunun da ekonomik gelişim anlamında önemli olduğunu belirten GANDA İnşaat ve Yatırım Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Pazarbaşı, şunları kaydetti: “Sayın Başbakan, devam edecek veya yeniden başlatılacak irili ufaklı birçok proje olduğunu, bununla ilgili Türk firmalarının bir an önce harekete geçip Libya'ya yeniden gelmeleri gerektiğininin altını çizdi. Meydanı başkasına bırakmayın ifadesini net olarak kullandı. 'Bizim yıllara dayanan bir hukukumuz var ama başkalarının gözü burada. Türkler bir an önce gelsinler yerlerini alsınlar, meydanı başka ülkelere bırakmasınlar' diyerek bir nevi uyarıda da bulundu.”

'PETROLE GELİN' ÇAĞRISI

Libya'nın birçok ülkeyle petrol konusunda işbirliği olduğunu fakat Başbakan Dibeybe'nin özellikle, Türk şirketlerinin bu alanda daha aktif olmasının beklendiğini belirten Pazarbaşı, “Sayın Başbakan bu konuda cesaretlendirici nitelikte konuştu ve birkaç kez katılımcıları Petrol Bakanı'na yönlendirerek, Türk firmalarının Libya'da petrol sektöründe aktif olmaları konusunda her türlü desteği vermeye hazır olduklarına değindi” dedi. Pazarbaşı, şu notu da son olarak ekledi: “Bu hükümet Aralık 2021’de planlanan seçime kadar görevde kalacak. Ancak bu konsantrasyonla çalışılır şu anki aktiflik ve inisiyatif alma dozuyla gidilirse aralık ayına kadar birçok şey yoluna girecektir.”