Dijital eşitsizliğe karşı ILO'dan beş öneri

Dijital çalışma platformlarının büyümesinşn, çalışanlar ve işletmeler için fırsatlar ve zorluklar yarattığına dikkat çekilen Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (ILO) “Dünyada İstihdam ve Sosyal Görünüm 2021” raporuna göre, dünyada son 10 yılda dijital çalışma platformları beş kat büyüdü. Bu büyüme, insana yakışır iş olanakları sağlamak ve sürdürülebilir işletmelerin daha tutarlı büyümesini desteklemek için uluslararası politika diyaloğu ve düzenleyici işbirliğine ihtiyaç duyulduğunu ortaya koydu.

YARISI 2 DOLAR BİLE KAZANMIYOR

Raporun bulguları, dünyanın her köşesinde birçok sektöre mensup 85 işletmenin yaklaşık 12 bin çalışanı ve temsilcisi ile yapılan anket ve mülakatlara dayanıyor. Rapor’a göre, platform çalışanlarının karşılaştığı zorluklar çalışma koşulları, iş ve gelir düzenliliği, sosyal koruma, örgütlenme ve toplu pazarlık haklarına erişim olmaması alanlarında yoğunlaşıyor. Çalışma saatleri genellikle uzun ve belirsiz. Çevrimiçi platform çalışanlarının yarısı saatte 2 ABD dolarından az kazanıyor. Buna ek olarak, bazı platformlarda önemli düzeyde cinsiyete dayalı ücret açıkları var.

Dijital çalışma platformlarının yarattığı yeni olanaklar, ücretli çalışanlar ile serbest çalışanlar arasında önceden var olan açık ayrımı daha da bulanıklaştırıyor. Çalışma koşulları büyük ölçüde platformların hizmet anlaşması koşullarıyla düzenleniyor ve çoğunlukla tek taraflı olarak belirleniyor. İş tahsisi ve değerlendirme, çalışanları yönetme ve izlemede artık insanların yerini algoritmalar alıyor.

GÜNEY DAHA AZ KAZANIYOR

Rapor’a göre, platformların çok sayıda yargı yetkisi alanında faaliyet göstermeleri nedeniyle, insana yakışır iş olanakları sağlamak ve sürdürülebilir işletmelerin daha tutarlı büyümesini desteklemek için uyumlu ve koordineli politikalara ihtiyaç duyuluyor. İnternet temelli çevrimiçi platformda çalışma, küresel Kuzey’deki işletmeler tarafından dışarıdan hizmet alımı biçiminde yaptırılıyor, işleri de küresel Güney’deki çalışanlar yapıyor ve gelişmiş ülkelerdeki denklerinden daha az kazanıyor. Dijital ekonominin dengesiz büyümesi, dijital eşitsizliği sürdürüyor ve eşitsizlikleri daha da ağırlaştırma tehlikesi taşıyor. ILO'nun raporunda eşitsizliğin giderilmesi için şu beş öneri yer aldı:

1-Çalışanların işteki durumunu doğru biçimde sınıflandırmak ve ulusal sınıflandırma sistemine uygun olmasını sağlamak.

2-Çalışanlar ve işletmelere ilişkin algoritmalarda şeffaflık ve hesap verebilirlik bulunmasını sağlamak.

3-Serbest çalışan platform çalışanlarının toplu pazarlık hakkından yararlanmasını sağlamak.

4-Gerekli hallerde politika ve yasal çerçevelerin genişletilmesi ve uyarlanması yoluyla, platform çalışanları dahil tüm çalışanların yeterli sosyal güvenlik yardımlarına erişime sahip olmasını sağlamak.

5-Platform çalışanlarının, istemeleri halinde kendi bulundukları yargı yetkisi alanındaki mahkemelere başvurabilmelerini sağlamak.