Dikkat! Grip mevsimi geldi: Uzmanlardan önemli çağrı

Avrupa’da soğuk hava etkisini gösterdi. İsviçre'nin doğusunda aralık ayı için olağanüstü kar yağdı. Almanya'nın özellikle güneyinde etkili olan kar yağışı, hayatı felç etti. Münih Havalimanı'ndan planlanan 880 uçuştan 560'ı iptal edildi. Soğuk hava ile birlikte solunum yolu hastalıkları da kapıyı çaldı. Almanya’da solunum yolu hastalıklarında artış oldu. Benzer durum diğer ülkelerde de var. Belçika Sağlık Bakanlığı, solunum yolu enfeksiyonları için risk seviyesinin 'sarı koda' yükseltildiğini duyurdu. Halk Sağlığı Enstitüsü korona enfeksiyonlarının sayısında da artış olduğunu belirtti. Kurum, grip benzeri semptomlarla aile hekimlerine başvuranların sayısının, geçen yıla göre çok arttığını açıkladı.

Uzman doktor Necdet Yetim özellikle kış mevsiminde daha fazla artış gösteren hastalıkları değerlendirdi. Aydınlık Avrupa’nın sorularını yanıtlayan Yetim, hasalıklara karşı alınacak tedbirleri açıkladı.

ENFEKSİYON KAYNAKLI HASTALIKLAR

Kış aylarında daha çok hangi hastalıklarla karşılaşıyoruz?

Mikroplarla olan hastalıklara enfeksiyon hastalıkları denir. Mikropların en küçükleri olan virüslerin yaptığı enfeksiyonlara da viral enfeksiyonlar adı verilir. Virüslerle olan enfeksiyonlara birçok örnek verilebilir. Bunların arasında en önemlisi grip adı verilen enfeksiyondur. Birkaç örnek daha verecek olursak; çiçek, su çiçeği, kızamık, kızamıkçık, hepatitler, kuduz ve tabi ki AİDS sayılabilir. Virüsler, bedenimize başka bir hastadan bulaşarak ya da aşı ile girerler. Aşı, hastalık yapma özelliği yok edilmiş virüsün vücuda verilmesidir. bulaşma ya da aşı ile vücuda giren virüslere karşı bağışıklık sistemi antikor denen maddeler üretir. Her virüsün antikoru ayrıdır. Örneğin su çiçeği virüsüne karşı olan antikor, su çiçeği virüsü tekrar vücudumuza girdiğinde virüsü hemen yok ederek hastalığın ikinci kez oluşmasını engeller. Bu duruma, o hastalığa karşı bağışıklık meydana gelmesi denir. Antikorlar birçok viral hastalıkta hayat boyu vücutta kalarak o hastalıktan vücudu korurlar. Yani, su çiçeği gibi hastalıkları insen sadece bir kez geçirir. Günümüzde, bu hastalıkların çoğunun aşısı vardır ve küçük yaşlarda bu aşılar yapıldığı için artık bu hastalıklar sık görülmez hale gelmiştir. Ancak gripte durum farklıdır. Grip yapan birçok çeşit virüs vardır ve zaman içinde yeni tipler meydana gelmektedir. Bu nedenle bir virüsle grip olan kişi, bir süre sonra başka tip bir virüsle yeniden grip olabilir. Önceki virüslere karşı üretilen aşılar yeni oluşan tiplere karşı etkisiz olduğu için grip aşılarının koruma süresi kısadır, ortalama 1 yıldır. O nedenle gripten korunmak için her yıl aşı yaptırmak gerekir.

VİRAL ENFEKSİYONLAR ARASINDA EN SIK GRİP GÖRÜLMEKTE

Grip, viral enfeksiyonlar arasında en sık görülen hastalıktır ve bazı özellikleri nedeniyle belki de en önemli hastalık olarak kabul edilebilir. Ortalama her kesin yılda bir kez grip olması, bazen salgınlar halinde olması, bazen ölüm dahil çeşitli komplikasyonlar yapması, tedavi giderlerinin çokluğu ve işgücü kaybı gribin önemini arttırmaktadır. Grip virüslerinin zarlarındaki proteinler farklıdır. Bu nedenle çok sayıda değişik yapıda virüsler vardır ve sürekli yenileri oluşmaktadır. Yeni oluşan virüsler çoğu zaman önce hayvanlardan insanlara geçtiler. Daha sonra insandan insana bulaş ile hastalık yayılmıştır. Son yıllarda kuş gribi, domuz gribi, Kovid-19 salgınları oldu. Bu tip gripler çok bulaşıcı ve daha şiddetli olma eğilimindedirler. Günümüzde tüm bu gurup gripler Tip A olarak adlandırılır. Tip B virüsler de kısmen Tip A özellikleri taşımaktadır, Tip C ise sıradan basit grip hastalığı etkenidirler. Bu özellikleri nedeniyle Tip A ve Tip B gurubu saptandığında antiviral ilaçlarla tedavi önerilmektedir.

BULAŞMA RİSKİ YÜKSEKTİR

Grip nasıl bir seyir izliyor. Hastalığa karşı ne tedbirler almak gerekir?

Grip genellikle sonbaharda başlar, kış aylarında zirve yapar ve ilkbaharda azalan bir seyir gösterir. Salgınlar genellikle 1-2 aylık devreler halinde olur. Salgınlarda toplumun %10-20'si, şiddetli olanlarda %30-40'ı etkilenir. Doğal olarak okullar, kalabalık işyerleri ve kapalı ortamlarda bulaşma riski yüksektir. Hastaların solunum yollarında üreyen virüsler solunum, öksürük, aksırık ile damlacık hallerinde dışarı atılır ve havaya karışırlar ve virüslü havanın solunmasıyla ya da salgıların direk teması ile başkasına bulaşırlar. Salgılarla kirlenmiş eşyalarda ya da ortamlardaki virüsler ortalama 8 saat canlı kalabilirler. Bulaşmayı kısmen azaltmak için ortamın havasını sık sık değiştirmek, maske kullanmak ve özellikle el temizliği çok önemlidir. Alkol, kolonya gibi dezenfektanlarla ya da bol sabun ve su kullanarak el temizliği yapılmalıdır. Solunum sistemi üst bölgelerine giren virüsler hızla çoğalır ve doku tahribatı yaparlar. İyileşme yaklaşık 1 hafta içinde olur ve sonrasında birkaç hafta da toparlanma yani nekahet devresi vardır. Yani bir hastalığın tamamen iyileşmesi 3-4 haftada ancak olur. Bu devrede o bölgenin direnci kısmen azaldığı için daha kolay yeni enfeksiyonlar meydana gelebilir.

HASTALIĞIN BELİRTİLERİ

Tüm grip tipleri yaklaşık 3-5 gün kadar aktif bir seyir gösterir. Bu devrede kişiden kişiye değişen tablolar olur. En çok burun-geniz akıntısı, baş ve boğaz ağrısı, öksürük, aksırık, halsizlik, tüm bedende sızılar, üşüme-ateş gibi belirtiler meydan gelir. Bu dönmemde bulaşma riski fazladır. Hastalık çocuklarda, yaşlılarda, kronik hastalığı olanlarda kısmen daha ağır seyreder. Grip başka hastalıklara da yol açabilir. Bronşit, pnömoni, orta kulak iltihabı, sinüzit, menenjit gibi hastalıklar gribin yaptığı en önemli komplikasyonlardır.

HİJYEN VE BESLENME ÖNEMLİ

Solunum yolu hastalıklarının tedavisi nasıl oluyor?

Gripten korunmak için önceden değinilen temizlik kurallarına önem vermek, bol vitamin ve proteinli beslenmek, yeterli dinlenmek ve günde en az 8 saat uyumak, bol sıvı almak ve bedenin ısısını korumak, yani üşütmemek gerekir. Gripten korunmada en etkili yöntem grip aşısı yaptırmaktır. Sonbahar başlangıcında yapılan aşı ortalama 1 yıl korunma sağlar. Aşı ile korunma ancak % 80 oranındadır. Aşılı kimseler grip olsalar bile kısmen daha hafif geçirmektedirler. Özellikle yaşlılar, kronik hastalığı olanlar, anemik, zayıf, bağışıklık sistemi zayıf olanlar, onkolojik tedavi görenler, kalabalık ortamlarda çalışanlar, sık sık seyahat edenler ve sağlık çalışanları aşılanmalıdır. Tedavi olarak da Tip A ve B de antiviral ilaçlar kullanılır. Tip A ve B hastaları ile yakın temasta bulunanlar da bu ilaçlardan almalıdır. Ayrıca şikayetlere göre ağrı kesici, ateş düşürücü, öksürük kesici, vitaminler de tedaviye eklenebilir.

Aşılama oranları endişe yarattıAvrupa