Doğu Akdeniz'e 'resmi' müdahale

Doğu Akdeniz Gaz Forumu üyeleri tarafından "daimi gözlemci" olması için davet edilen ABD, resmi katılım başvurusunu yaptı.

Doğu Akdeniz Gaz Forumu, geçen yıl 22 Eylül tarihinde altı ülkenin tüzüğü imzalamasıyla birlikte resmi nitelik kazanmıştı. Ardından tüzük, imzacı ülkelerin parlamentolarında gündeme alınmaya başlandı. Yunanistan Parlamentosu, geçen hafta görüştüğü DAGF Tüzüğü'nü onaylayan beşinci ülke oldu. Böylece tüzüğün yürürlüğe girmesi için gereken asgari devlet sayısı aşıldı. Görüşmeler öncesinde Parlamento'ya bir tasarı sunan Yunanistan Çevre ve Enerji Bakanlığı, dikkat çeken bir gelişmeyi de duyurdu. Bakanlığın tasarısına göre ABD, 13 Ocak'ta Forum'a katılmak için resmi başvuruda bulundu.

Doğu Akdeniz Gaz Forumu Tüzüğü, Eylül 2020'de Mısır, Yunanistan, GKRY, İsrail, İtalya ve Ürdün tarafından imzalanmış, toplantıya katılmayan Filistin ise metne imza koymamıştı.

SÖMÜRÜ ÇETESİ

Doğu Akdeniz Gaz Forumu'na katılmak için 'kıyıdaş olmak' gibi bir şart bulunmuyor. İtalya, Forum'un ilk imzacıları arasında yer alırken, Fransa'nın da 2021 yılında üye sıfatını alması bekleniyor. İsrail ise Birleşik Arap Emirlikleri (BAE)'nin Forum'a katılması için talepte bulundu. Forum üyeleri, AB ve ABD'ye de 'daimi gözlemci' sıfatıyla yer alması için davet gönderdi.

Yunanistan Çevre ve Enerji Bakanı Kostis Hatzidakis, Parlamento'da yaptığı konuşmada bu durumu şöyle açıkladı:

"Doğu Akdeniz Gaz Forumu Kahire merkezli olacak. Forum'a, ortak çıkarları ve hedefleri paylaşan herhangi bir ülkenin yanı sıra, çalışmaları gözlemci olarak izlemek isteyen ülkeler ile bölgesel veya uluslararası örgütler de üye olabilecek. Zaten Fransa, 2020'nin sonunda Forum'a üye olarak katılmakla ilgilendiğini ifade etmişti. ABD ise 13 Ocak 2021 tarihinde örgüte katılma talebinde bulundu."

TÜRKİYE VE KKTC DIŞLANDI

Doğu Akdeniz'in en uzun kıyı şeridine sahip ülkesi Türkiye ile KKTC'ye ise şu ana kadar herhangi bir davet gönderilmedi. Zaten Forum'un projeleri arasında İsrail gazının Türkiye devredışı bırakılarak Avrupa'ya gönderilmesini öngören East-Med projesi de yer alıyor.

Türk Dışişleri Bakanlığı, Forum'un tüzük çalışmalarının ardından yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullanmıştı:

"Bu forum, Türkiye’yi Doğu Akdeniz’deki enerji denkleminin dışında bırakma hayalleri kuran bazı ülkelerin siyasi saiklerle kurdukları, gerçeklikten uzak bir oluşumdur. Bu forumun amacı gerçekten işbirliği olsaydı, kuşkusuz Türkiye ve Kıbrıs Türkleri de foruma davet edilirlerdi. Türkiye ve Kıbrıs Türkleri aleyhinde kurulan bu tür oluşumlar bölgede barış ve işbirliğine katkı sağlamayacaktır. Doğu Akdeniz’de içinde Türkiye ve Kıbrıs Türklerinin olmayacağı hiçbir girişim de başarılı olamayacaktır.

Dolayısıyla bu girişim, diyalog ve işbirliği çağrılarımızı yanıtsız bırakan ülkelerin hala boş hayaller peşinden koştuklarının yeni bir kanıtını teşkil etmektedir. Ayrıca Türkiye’nin izlediği politikaların haklılığını da ortaya koymaktadır.

Doğu Akdeniz’de hem kendimizin, hem de KKTC’nin meşru hak ve çıkarlarını kararlılıkla korumaya devam edeceğiz."

İSRAİL'DEN İLGİNÇ ÇIKIŞ

Diğer yandan İsrail Enerji Bakanı Yuval Steinitz, geçen hafta yaptığı açıklamada ilginç bir değerlendirmede bulundu. Geçen yıllarda gündeme gelen ve İsrail gazının Türkiye'ye ihraç edilmesini öngören projeye değinen Steinitz, "Yaklaşık 5.5 yıl önce Enerji Bakanı olduktan sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Beyaz Saray’da bir araya gelmiştik. Orada Cumhurbaşkanı Erdoğan'la İsrail gazını bir boru hattıyla (Leviathan-Ceyhan) Türkiye'ye ihraç etme olasılığını konuştuk. Enerji Bakanlığı uzmanlarıyla da görüşmelerimiz oldu. Ancak maalesef sonuçsuz kaldı" ifadelerini kullandı.

İsrail gazının Türkiye'ye ihraç edilmesi projesini yeniden görüşmeye hazır olduğunu belirten Steinitz, "Şahsen umuyorum ki Türkiye bölgesel meydan okumacı rolünden yönünü bazı komşularıyla bölgesel işbirliğine doğru değiştirir. Bu açıdan Türkiye bölgesel işbirliğinin bir parçası olarak Doğu Akdeniz Gaz Forumu'na katılmak isterse bundan memnuniyet duyarım" dedi.

Bunun ticari ilişkiler için de iyi olacağını kaydeden İsrailli Bakan, "Doğu Akdeniz Gaz Forumu için Türkiye’ye kapıyı hiçbir zaman kapatmadık" ifadelerini kullandı.

IGB ANLAŞMASI ONAYLANDI

Yunan Parlamentosu'na sunulan aynı tasarı ile yapım aşamasında olan ve 2021 sonunda tamamlanması beklenen Yunan-Bulgar doğalgaz boru hattı (IGB) için imzalanan uluslararası anlaşma da onaylandı. IGB hattı, Gümülcine'yi Bulgaristan'daki Stara Zagora'ya bağlayacak. Hattın bir ucu Trans-Adriyatik Boru Hattı (TAP)'na bağlanırken, diğer ucu Bulgartransgaz ağına entegre olacak. Bakan'a göre bu projenin inşası ve işletilmesi, Yunanistan'ı bir gaz geçiş bölgesi yaptığı için jeostratejik konumlarını yükseltecek. IGB, Güneydoğu ve Orta Avrupa ülkelerine alternatif arz amacıyla Yunanistan, Bulgaristan, Romanya ve Macaristan'ın ulusal gaz sistemlerinin birbirine bağlanması için kurulacak 'Dikey Koridor'un ilk kısmını teşkil ediyor. Hükümetlerarası anlaşma, Bulgar Parlamentosu tarafından daha önce onaylanmıştı.