Dolarda spekülasyon etkisi

Erdoğan-Biden görüşmesi öncesi spekülatif işlemlerle yön bulan dolar kuru, dün 8.75 TL'yi gördükten sonra gün içinde 8.67 TL'ye indi. Kurun iki günlük hareketinde mayıs ayı enflasyonunun beklentilerden düşük çıkması ve Cumhurbaşkanı'nın faiz mesajı etkili oldu. Merkez'in fiyat gelişmeleri raporundaki 'kapanma etkisi' mesajı kurun aşağı gelmesini sağladı.

Dolar kuru dün 8.75 TL'yi aştı. Cari dengedeki kırılganlık ve ABD'deki veri akışı ile yön bulan dolar kurunu bu hafta tetikleyen ise enflasyon ve faize yönelik beklentiler oldu. Mayıs ayı enflasyon verisinin beklentinin aksine düşük çıkması ve Cumhurbaşkanı'nın faiz mesajı TL'den kaçışa neden oldu. Oysa geçen hafta TL varlıklara yabancı girişi az da olsa söz konusuydu. Morgan Stanley ise geçtiği notta, politika faizi ve enflasyon düşünüldüğünde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın faiz indirimi için alanı olduğunu bildirdi. Enflasyon göstergeleri dışında piyasa Erdoğan-Biden görüşmesi öncesi spekülatif hareketlerle yön buluyor. Piyasanın enflasyona yönelik endişeleri toparlayan ise dün yayımlanan Merkez Bankası fiyat gelişmeleri notu oldu. Merkez Bankası değerlendirmesinde mayıs ayındaki kapanmaya bağlı olarak faaliyetin kesintiye uğradığı bazı kalemlerde fiyat artışlarının düşük seyrettiği ifade edildi. Anlaşılan o ki zamlar hazirana kaldı. Merkez'in notu sonrası dolar kuru 8.70 TL'nin altına geriledi.

YABANCI GİRİŞİNE RAĞMEN

Mayıs ayında piyasanın enflasyon beklentisi yüzde 17.23'tü. TÜİK enflasyonu yüzde 16.59 olarak açıkladı. Bu hafta kurlarda görülen hareket esasen son birkaç haftadır devam eden spekülasyonun zirve yapmasıydı. Uluslararası Finans Enstitüsü Başekonomisti Robin Brooks, haftalar önce dolar/TL için 9.50 seviyesinin adil değer olduğunu öne sürmüştü. Alnus Yatırım'ın piyasa notunda ise şu bilgiler yer aldı: “Merkez Bankası Başkanı'nın piyasalara faizi indirmeyeceğine dair çeşitli defalar güvence vermesi ile yabancıların geri dönüşlerinin başladığı görüldü. Merkez Bankası verilerine göre son 6 haftada yabancılar hep artıda oldular ve toplamları 333 milyon dolara ulaştı. Benzer şekilde son 5 hafta DİBS, OST ve Repo gibi sabit getirili enstrümanlarda 883 milyon dolarlık giriş yaptılar. Yani toplamda 1.2 milyar dolar geri döndü. Ancak daha önce belirttiğimiz gibi bu yabancı girişinin genele yayıldığını söyleyemiyoruz.” Buna göre kurdaki artışın yabancı çıkışından kaynaklı olduğunu söylemek zor. Belli ki enflasyon beklentileri ve kur spekülasyonu yüzünden yurt içi tasarruf sahipleri kaynaklı bir döviz talebi söz konusu.

TL'NİN REEL DEĞERİ DİBE YAKIN

Turizm cephesinden cari dengeye gelecek olumlu katkının haziran sonuna kalmasına rağmen ihracat bacağının kapanma ve tatil etkisinin olduğu mayıs ayında bile olumlu seyretmesi dış denge anlamında tansiyonu biraz olsun dengeledi. Ancak yüksek seyreden enflasyon ve döviz talebi yüzünden TL'nin reel değeri mayıs ayında dibe yakın seviyelere geriledi. Merkez Bankası reel efektif döviz kuru endeksine göre Türk lirasının reel değerini ölçen endeks 60.55 oldu. BloombergHT'nin haberine göre, kasım'da 60.45 ile tarihi dipleri gören reel efektif döviz kuru sonrasında yükseliş ivmesine geçerek şubatta 69 seviyesinin üzerine kadar yükselmişti. Nisan ayında ise reel efektif döviz kuru 62.29 seviyesine kadar gerilemişti. Rezervler cephesindeki kayıp da TL'nin değerini etkileyen bir başka unsur. Şubat sonunda 54.5 milyar dolar civarında olan brüt döviz rezervlerinin mayıs sonu itibarıyla 48.7 milyar dolara düştüğü görülüyor. Ocak ayı başında 238 milyar dolarla rekor seviyeye çıkan yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatlarının toplamı nisan ayının üçüncü haftası 220 milyar dolar seviyesine doğru inmişti. Ancak o tarihten sonra mevduatların artışa geçerek 21 Mayıs itibarıyla 228 milyar dolara ulaştığı gözleniyor. Önümüzdeki dönemde dolar kurunu etkileyecek iki kritik veri var. Bunlardan ilki ABD tarım dışı istihdamı. Ancak asıl kritik veri 10 Haziran'da açıklanacak ABD tüketici enflasyonu. ABD'de enflasyonun beklentilerin üzerinde gelmesi tahvil faizlerinde yükseline bu da Türkiye gibi gelişen pazarlardan kaçışa neden olabilir.