Doların başına gelenler AB’yi ürkütüyor! AB, ABD ile karşı karşıya gelecek

ABD’nin ekonomik ve siyasi baskılarına maruz kalan Avrupa’da, avronun dolar ile aynı kaderi paylaşmaması için ABD’ye muhalif sesler yükseliyor. Son olarak İtalya Merkez Bankası Başkanı Fabio Panetta tarafından yapılan açıklamada, avronun uluslararası siyasette bir “silah olarak kullanılmaması” gerektiği üzerinde duruldu. Bu vurguyu ve avronun geleceğini ekonomist Serhat Latifoğlu ile konuştuk. Dolar örneğinin AB için çok somut olduğunu belirten Latifoğlu, avronun aynı kaderi paylaşmaması için AB’nin ABD politikalarına karşı çıkmak zorunda olduğunu ifade etti.

İtalya Merkez Bankası Başkanı, Rus varlıklarına el konulmasının ve “avronun silah olarak kullanılmasının”, avroya olan güveni zedeleyerek Avrupa’yı zor duruma sokacağına dikkat çekti. Avrupa Birliği (AB) bir yandan enerji fiyatlarındaki artışın ve tedarik zincirlerindeki bozulmanın getirdiği ekonomik zorluklarla boğuşurken, diğer yandan Amerika Birleşik Devletleri’nden (ABD) gelen siyasi ve ekonomik baskılara maruz kalıyor. Üretici hareketleri ve korumacılık AB içinde yükselirken, yöneticilerin ABD politikalarına yönelik bakış açısında da karşıt anlayışlar bulunuyor. Son olarak ABD, uluslararası hukuku çiğneyerek Rusya Merkez Bankası varlıklarına el koyma girişimini başlattı. Bu girişime AB’yi de dahil etmek istemesi Avrupa’daki bazı yöneticilerin tepkisiyle karşılaştı. İtalya Merkez Bankası Başkanı ve Avrupa Merkez Bankası (ECB) Yönetim Kurulu üyesi Fabio Panetta, ABD dolarının mevcut kullanım biçimine gönderme yaparak, avro için aynı şeyin söz konusu olmaması gerektiğini şöyle dile getirdi: “Bir para birimini silah gibi kullanmak, kaçınılmaz olarak çekiciliğini azaltır ve alternatiflerin ortaya çıkmasına sebep olur.” Panetta, uluslararası ilişkileri tekrarlanan bir oyuna benzeterek, avronun uluslararası konumu akıllıca kullanmaları gerektiğini ve her hamlenin gelecekte bir karşılığının bulunabileceğini söyledi.

Panetta’nın açıklamalarını ve AB’nin bu konuda izleyeceği muhtemel politikaların sonuçlarını Aydınlık gazetesi yazarı, ekonomist Serhat Latifoğlu, Aydınlık Avrupa için değerlendirdi. Latifoğlu şunları ifade etti:

‘DOLAR ÖRNEĞİ AB İÇİN ÖNEMLİ’

“Bir ülkeye ait herhangi bir finansal varlığa el koymak istediğinde, bunu geçerli bir gerekçeye kesinlikle bağlanması gerekir. Ülkelerin kendi iç meselelerine ya da uluslararası ilişkilerdeki anlaşmazlıklara dayanarak, bunları bahane ederek varlıklara el koyması veya onları dondurması, bu fiili işleyen ülkenin güvenilirliğini kaybetmesine yol açar. Dolayısıyla para birimi de güvenilirliğini kaybeder yani o para birimine ya da o para birimine dayanan varlıklara olan güven azalır.

Şu an dolar varlıklarına, ABD tahvillerine olan güven azalıyor. Bunu hem rezervlerdeki azalıştan görüyoruz hem de ABD tahvillerini tutan yabancıların oranının azalmasından. Çin, Japonya ya da Suudi Arabistan artık eskisi kadar ABD tahvili almıyorlar. Bu AB için önemli bir göstergedir. Yani ABD dolarının başına gelenler, avronun da başına gelebilir.”

‘AVRO BÖLGESİ PARÇALANMANIN EŞİĞİNDE’

“Bu süreç avro için daha sert geçer çünkü ABD dolarının rezerv para birimi olması, ABD'nin askeri gücüne ve ticari alanda vaktiyle oluşturduğu statükoya dayanmaktadır. Mevcut statükonun hakimi ABD olduğu için, para birimi olan dolar da güçlüydü. Avroda böyle bir şey de söz konusu değil. Avro Bölgesi zaten parçalanmanın eşiğine doğru gidiyor hızlı bir şekilde. Avro, başarısız bir proje oldu. Dolayısıyla avro, doların yaşadığına benzer gelişmeler yaşaması durumunda çok daha olumsuz etkilenecektir. Örneğin bugün para transferlerinde avronun kullanımı ciddi anlamda azalıyor. Dolara yönelik talep nasıl azaldıysa, avroya yönelik de azalmaya başladı. Artık merkez bankaları hem doların hem de avronun yerine altın alıyor. Yani zaten avro olumsuz etkilenmeye şimdiden başladı. Dolayısıyla, İtalya Merkez Bankası Başkanı'nın bu tespiti çok yerindedir.”

‘DOLAR, SİLAH OLMANIN BEDELİNİ ÖDÜYOR’

“ABD, doları silah olarak kullanılmanın bedelini ödemeye başladı. Bu, önümüzdeki süreçte daha da ağırlaşacak. Önümüzdeki süreçte bunun avroya sıçramasından korkuyorlar. Hatta aslında şu an sıçradı bile. Ancak henüz ABD dolarında olduğu kadar çarpıcı bir boyuta ulaşmadı. Zaman içerisinde avro da ABD dış politikası doğrultusunda ve NATO çerçevesinde hareket etmeye devam ederse bunun cezasını çekecektir.

Amerikan doları örneği, AB için oldukça somuttur. Bu açıdan avroyu silah olarak kullandıklarında ortaya çıkacak benzer sonuçlardan çekiniyorlar. Eğer AB, dış politikasını değiştirmezse avronun da zaman içinde etkilendiğini göreceğiz. Aslında Rusya ile yaşanan gerginlikten ekonomik anlamda en çok etkilenen Avrupa oldu. Tabii ki para biriminin de bundan etkilenmemesi düşünülemez.”

‘AB, NEOLİBERAL POLİTİKALARIN MALİYETİNİ ÖDÜYOR’

“Zaten AB, özellikle Almanya ciddi bir resesyona girdi. Neoliberal politikalara sıkı sıkıya bağlı oldukları için onun maliyetini ödüyorlar. Ancak esasen Avrupa ekonomisi, özellikle Almanya, Rusya'dan aldıkları ucuz enerji ve hammaddeye dayanan bir üretim modeli oluşturmuştu. Almanya hammadde ve enerjiyi ithal edip, imalat yaparak dünyaya satıyordu ve 90’lardan sonra yaşadığı durgunluk sürecini bu modeli geliştirerek atlattı. Bunun alternatifini kurması da çok uzun zaman alacak bir şey. Yeşil enerji, alternatif enerji gibi modeller çalışmadı bunu gördük. Güya Avrupa, enerji tedarikinde bu günlere hazırlanmıştı ama bu beklenen sonucu vermedi. Dolayısıyla ABD'nin baskısına rağmen artık Avrupa bir yerden sonra uyanacak.”

‘AB, ABD İLE ZITLAŞMAYA BAŞLAYACAK’

“Sadece ekonomik değil, siyasi bedelini de artık ödemeye başladı AB. Grevler ve çiftçilerin eylemleri gibi büyük hareketler ortaya çıktı, yeni siyasi eğilimler yükseliş gösterdi. Almanya'da milliyetçilerin oylarının yükselmesi buna bir örnektir. Bunlar artacak. Bu yüzden AB, bir noktadan sonra ABD'den kopacak, onunla zıtlaşmaya başlayacak. Ayrıca bu uygulanan ambargo politikasının hafifletilmesine ve savaşın sona erdirilmesine dönük olarak adımlar atılmasını isteyecek. Bu yüzden, ABD baskısına bir noktadan sonra karşı koymaları ve başka bir politika izlemek istemeleri çok doğaldır.”