Deprem şimdi de pazarı vuracak
Dolar kuru yıl başına göre 66 kuruş yukarda. Petrol fiyatları da 86 dolara dayandı. Depremin tedarikte yarattığı kesinti, perakende sektörünü etkiledi. Gelişmeler nedeniyle fiyatlarda artış bekleyenlerin oranı yükseldi.
TEPAV Perakende Güven Endeksi Mart 2023 çalışmasının sonuçlarını açıkladı. TEPAV'ın çalışmasında, “Deprem nedeniyle tedarik zincirinde yaşanan sorunlar istanbul’un perakende güvenine olumsuz yansıdı.” tespiti yer aldı. Endeksin bir önceki aya göre 2.1 puanlık azalış, bir önceki yılın aynı dönemine göre ise 4.9 puanlık artışla -6.8 puan değerini aldığı belirtildi. Negatif değerinin ima ettiği olumsuz görünümün de korunduğu görüldü. TEPE anketine katılan perakendecilerden geçen 3 ayda işlerin durumunun kötüleştiğini belirtenlerin oranı Mart 2023’te yüzde 31’den yüzde 48.9’a yükselirken, önümüzdeki 3 ayda işlerinde iyileşme bekleyenlerin oranı ise yüzde 33.2’den yüzde 17.6’ya geriledi. Önümüzdeki 3 ayda satış fiyatında artış bekleyen perakendecilerin oranı yüzde 73.5’ten yüzde 87.9’a yükseldi.
ALIM GÜCÜ DÜŞÜYOR
“Birden fazla türde ürün satan bakkal, market ve büyük mağazalar” sektörü mart ayında perakende güveni en fazla artan sektör olurken, “elektrikli ev aletleri, radyo ve televizyonlar” ve “mobilya, aydınlatma ekipmanı ve ev içi kullanım ürünleri” sektörlerinde 20 puanı aşan düşüşler yaşandı. Bu durumun alım gücünün düşmesi ve talebin temel ihtiyaçlarda yoğunlaşması ile ilişkili olduğu düşünülüyor. Benzer şekilde, geleceğe yönelik satış beklentilerindeki düşüşler de yükselen maliyetler ve satış fiyatlarındaki artış ile alım gücünün düşmesi, zorunlu ihtiyaç kalemleri dışında satışların gerilemesi ile gerekçelendirildi.
DEPREM İSTANBUL'U TEDARİKTEN ETKİLEDİ
Bölgeler bazında incelendiğinde ise mart ayı perakende güveninde en fazla artış Doğu Karadeniz Bölgesi’nde yaşanırken, Diyarbakır ve Gaziantep’in içerildiği Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve İstanbul’da düşüş görüldü. Depremin Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ni doğrudan etkilerken, İstanbul’u da tedarik zincirinin zarar görmesinden kaynaklı etkilediği düşünülüyor. Girişimci Bilgi Sistemi (GBS) 2020 yılı iller arası ticaret verilerine göre İstanbul’un en fazla alım yaptığı 25 il arasında Gaziantep, Adana, Kahramanmaraş, Hatay ve Şanlıurfa yer aldı.
PAZAR FİYAT ARTIŞI BEKLİYOR
TÜİK'in yayınladığı güven endekslerinde de perakende ticaret sektörüne yönelik anket sonuçlarında gelecek üç aylık satış fiyatları beklentisinin şubatta yüzde 4.7 düştükten sonra martta yüzde 0.5 arttığı görüldü. Endeks değeri martta 158.8 değerini aldı. 100'ün üzerindeki değerler fiyatlarda artış beklentisinin güçlü olduğunu ortaya koyuyor. Buna karşın birkaç ay önce 165'leri aşan değerin bir miktar aşağı çekilmesi fiyat artışları beklentisindeki yükselişte dengelenme işareti olarak görülebilir.
ALTIN FİYATI DA ETKİLİ
Yılbaşında 18.71 TL olan dolar fiyatı şu günlerde 19.37 TL'yi aştı. Dalgalı seyrederek mart ayında 70 dolarlara düşen petrol fiyatları ise OPEC+'in arzda kesinti kararı sonrası 85 doları aştı. Hem döviz hem petroldeki artış akaryakıta zam olarak yansıyor. Gram altın da dün bin 260 TL'nin üzerinden işlem gördü. Hem 2 bin doların üzerinde seyreden altının ons fiyatı hem de dolar kurundaki yükseliş altın fiyatlarını artırıyor. Gram altın fiyatı da pazarlardaki ürünlerin fiyatlamalarında psikolojik etkiye neden oluyor.
