Dr. Süleyman Şenel TRT programında anlatıyor:Selim Sırrı Tarcan ve Tarcan Zeybeği Hikayesi
Büyük kurtarıcımız Cumhuriyet’i kurarak, sosyal devrimlerini tamamladıktan sonra kadınlarımızın da sosyal hayattaki yerlerini bir an önce almalarını ister.
Ve 1924 yılında, kadın hayatın her kademesinde olduğu gibi eğlencelerinde de Batılılar gibi yerini almalıdır ilkesiyle, Selim Sırrı Bey’in meydana getirdiği Tarcan Zeybeği’nin, yeni bir şekle sokularak kadın ve erkeğin bir arada oynayabileceği bir oyun ve müzik olarak tanımlanmasını ister.
Atatürk: “Bizim de mükemmel bir raksımız var, diyebiliriz” Atatürk zeybek oyunlarını ve havalarını çok seviyor. Ve her Türk gencin de bu oyunları oynamasını istiyor. 1925 yılı Ekim ayında Vakit Gazetesi: “Reisi Cumhur Hazretleri evvelki gün Hükümet Dairesinde icra edilen kabul merasimi esnasında Terbiye Bedeniye Müfettişi Umumiyesi Selim Sırrı Beye iltifat etmişler ve yeniden tanzim ettiği zeybek raksının kadınla birlikte oynanan şeklini görmek istediklerini bildirmişlerdir.”
Selim Sırrı Tarcan, ülkemizde spor eğitimini yeni ve modern şekle sokan o. Milli Olimpiyat Komitesini kuran o. Ve uzun yıllar da kurumların başkanlığını yaptı. Selim Sırrı Bey de Atatürk gibi zeybek oyunlarına hayran. Yurtdışında da eğitim görmüş bir fikir adamı.
1897 yılında Mühendishane istihkâm mülazım-ı evvel (üsteğmen) rütbesiyle mezun olup İzmir’e tayin edildikten bir yıl sonra Osmanlı-Yunan Savaşı başlamıştır. İzmir Cedid taburuna Manisa’dan, Aydın’dan, Denizli’den, Ödemiş’ten, Tire’den iri yarı zeybekler gelirmiş. Bu yiğit gençler talimlerden arta kalan zamanlarda geceleri meşaleler yakarak zeybek oyunları oynarmış. Selim Sırrı Bey de onları hayranlıkla seyreder ve taklit edermiş. Dört yılda zeybek oyunlarını oynamayı iyice başarmış.
Selim Sırrı Bey 1909 yılında İsveç’te Kraliyet Jimnastik Enstitüsü’nde beden terbiyesi alanında eğitim görmeye gittiğinde halkın kendi şarkılarına ve danslarına önem vermesini hayranlıkla takip etmiş. Ve ülkemizde de milli oyunlarımızı canlandırmak, onları sosyal hayatta layık oldukları yeri vermek istemiş.
O amaçla da 1916 yılında çok beğendiği “Sarı Zeybek” türküsünden esinlenerek yeni bir oyun meydana getirmiş. Adını da Tarcan Zeybeği koymuş. Ve büyük kurtarıcımız Cumhuriyeti kurarak, sosyal devrimlerini tamamladıktan sonra kadınlarımızın da sosyal hayattaki yerlerini bir an önce almalarını ister. Ve 1924 yılında, kadın hayatın her kademesinde olduğu gibi eğlencelerinde de Batılılar gibi yerini almalıdır ilkesiyle, Selim Sırrı Beyin meydana getirdiği Tarcan Zeybeğini, yeni bir şekle sokularak kadın ve erkeğin bir arada oynayabileceği bir oyun ve müzik olarak tanımlanmasını istemiştir. Ve ana tema olarak da Tarcan zeybeği, temiz ve samimi bir sevginin ifadesiyle kadının bir güneş gibi erkeği nurlandırmasını, erkeğinde kadına olan saygısını ifade eder biçimde sembolize edilerek her ortamda sergilenmesini arzu etmiş. Atatürk’ün Selim Sırrı Beyin hazırladığı bu dansın yeni halini görmesi 1925 yılının bir akşamı, Kız Muallim Mektebi konferans salonunda oluyor. Zeybek raksını Selim Sırrı Bey, öğrencisi Mualla Anıl Hanım ile birlikte oynamışlar ve yüce Atatürk çok beğenmiş.
Hatta Atatürk’ün yeni zeybeği görmesi üzerine şöyle bir sözü var: “Selim Sırrı Bey zeybek oyunlarına medeni bir şekil vermiştir. Bu eser hepimiz tarafından kabul edilerek, milli ve sosyal hayatımızda yer tutacak kadar tekemmül etmiş (olgunlaşmış) ve bedii bir şekil almıştır. Artık Avrupalılara “Bizim de mükemmel bir raksımız var, diyebiliriz ve bu oyunu salonlarımızda, müsamerelerimizde oynayabiliriz. Zeybek dansı her sosyal salonda, kadınla beraber oynanabilir ve oynanmalıdır” demiş. Ve milli kıyafetlerle Selim Sırrı Bey, talebesi Mualla Hanım Atatürk’ün huzurunda bu oyunu oynarlar. Hatta bu oyuna dair küçük bir kitapçığı da vardır Selim Sırrı Beyin. Birkaç kitabı var. Milli kıyafetlerle olduğu kadar salon kıyafetleriyle de takım elbiseyle de oynanabilecek bir hale getirmiştir.
SARI ZEYBEK ŞU DAĞLARA YASLANIR
Haydi Bre…
Sarı Zeybek Aman Şu Dağlara Yaslanır Aman
Yağmur Yağar Silahları Efem Islanır
Yağmur Yağar Silahları Efem Islanır
Birgün Olur Aman Deli Gönül Uslanır Aman
Bağlantı:
Eyvah Olsun Telli de Doru Efem Şanına
Eğil Bir Bak Mor Cepkenin Efem Kanına
Şu Dağları Aman Kara Duman Bürüdü Aman
Üç Yüz Atlı Beş Yüz Yaya Efem Yürüdü
Üç Yüz Atlı Beş Yüz Yaya Efem Yürüdü
Sarı Zeybek Aman Şu Cihanda Bir idi Aman
Bağlantı
AYDINLIK TÜRKÜ 1001 YAŞINDA!
HÜSEYİN HAYDAR
Demek 1 yıl olmuş. Yoksa 1000 yılın üstüne 1 yıl daha mı konmuş? Siyasetin hay huyu, küresel salgının dalgaları, toplumsal mücadelemizin iniş çıkışlı gürültüleri arasında bir türkü ırmağı akıp durmuş bir yıl boyunca, daha akıp duracağından başka. Aydınlık Türkü sayfası Aydınlık okuruna en yakışan sayfalardan oldu. Niyet güzel, iş ondan güzel.
Demek ki Aydınlık Türkü 52 hafta boyunca bütün aydınlığıyla hiç durmadan ayaklarımızın ucundan, kitaplarımızın arasından, başımızın üstünden tatlı şırıltılarla sesini duyurmuş ve duyurmaya devam ediyor. Evlerimizi, odalarımızı, gönüllerimizi dolduruyor. Teşekkürler Aydınlık Türkü. Seninle ruhumuz tazelendi, irademiz güçlendi, yaşama sevincimize sevinç katıldı.
Başta, çalışkanlığıyla, türkü edası iş anlayışıyla, ezgi dolu yüreğiyle, sevinciyle “Türkü Ana” Emine Sağlam Akfırat’ı ve güçlü sesi, derin bilgeliğiyle türkülerimize can veren İbrahim Can ustamızı Aydınlık okurları adına kutluyorum. Ayrıca Aydınlık Türkü sayfamıza emeğini, birikimini katan, yansıtan Aydınlık’ın değerli çalışanlarını kutluyorum. Ben de Aydınlık Türkü’nün danışmanlarından biri olmaktan onur duyuyorum.
Tam 1 yılı tamamladık, uzun hava gibi. Uzun mu? Turna uçuşu çok uzun. Peki kısa mı? Kınalı serçe konuşu çok kısa. Az mı? Çok az. Bir parmak bal tadında, bir tas lohusa şerbeti, bir bardak demli Rize çayı, yarım avuç gelin kınası. Kuşlu asker mektubu, işlemeli çeyiz yazması…
Peki çok mu? Evet, hem de ne kadar çok. Ovalar dolusu silme günışığı, gönül dolusu sevda ezgileri. Yüce dağlar aşıp gelen sevecenlik, kardeşlik, yiğitlik sözleri. Denizlerde çalkalanıp limanlara sığmayan gemiler dolusu coşku, güzellik, sağlık. Daha ne olsun!
Aydınlık Türkü bize, söylenip gelen türkülerimizi ilginç öyküleriyle, serüvenleriyle, sözleriyle, notalarıyla sundu... Dünün türkülerine bugünün hocaları, bugünün uzmanlarıyla yeniden hayat verdi. Tam 1 yıldan beri türkülerimiz çağların derinliğinden gün yüzüne çıkıp yanı başımızdan sevgiyle çağıldayıp akıyor. Bizi bin yılın bilgeliğiyle, birikimiyle bir ana gibi besleyip yetkinleştirmeyi sürdürüyor…
Aydınlık Türkü’nün 1. Yaş Günü Türkiye’ye kutlu olsun, ömrü uzun olsun, hayatımızda nice yıllar çağlasın, çağıldasın. Ne mutlu Aydınlık Türkü dinleyene, söyleyene. İyi ki varsın Türkiye’nin aydınlık yüzü, aydınlık gönlü.
1. YILINDA TÜRKÜLER DOLUSU TEŞEKKÜR
Aydınlık Türkü Sayfamız1. yılını başarıyla, mutlulukla tamamladı.
Aydınlık Türkü sayfamıza emeğini, birikimini katan, yansıtan
Aydınlık’ın değerli çalışanları:
Tanıtım filmlerimizi hazırlayan Çiçek İlsever
Barkod buluşunu öneren Dr. Eren Öztürk'e,Türkü sayfasının editörlüğünü yapan Özge Yaren Enç'e
ve emeği geçen tüm Aydınlıkçılara türkü severler adına teşekkür ediyor, Aydınlık Türkü’ye nice yıllar diliyoruz.
52 TÜRKÜNÜN HİKAYESİ BU SAYFADA YENİDEN CANLANDI
1- 02.02.2020 Ümit Tokcan “Hekimoğlu”
2- 09.02.2020 Soner Özbilen (1) “Bir Mumdur”
3- 16.02.2020 Soner Özbilen (2) “Bir Oğlum Olsa”
4- 23.02.2020 Süleyman Yıldız (1) “Ilgıt Ilgıt Esen Seher Yelleri”
5- 01.03.2020 Süleyman Yıldız (2) “Şu Yalan Dünya”
6- 08.03.2020 Saadet Yılmaz Bircan (1) “Tilki Girdi Kümese”
7- 15.03.2020 Saadet Yılmaz Bircan (2) “Goca Kapının Güllabı Ağır”
8- 22.03.2020 Mehmet Erenler (1) “Denizin Dibinde Haççem”
9- 29.03.2020 Mehmet Erenler (2) “Seher Vakti”
10- 05.04.2020 Mehmet Erenler (3) “Deymen Benim Gamlı Yaslı Gönlüme”
11- 12.04.2020 Mehmet Erenler (4) “Ayaş Yollarından Aştım Da Geldim”
12- 19.04.2020 Mehmet Erenler (5) “El Çek Tabip Sinem Üstünden”
13- 26.04.2020 Yücel Paşmakçı (1) “Kütahya Elif dedim be dedim”
14- 03.05.2020 Yücel Paşmaklı (2) “Kütahya'nın Pınarları Akışır”
15- 10.05.2020 Yücel Paşmakçı (3) “Rumeli Atımı bağladım delikli taşa”
16- 17.05.2020 Yücel Paşmakçı (4)” Rize- Çay Elinden Öteye”
17- 24.05.2020 Yücel Paşmakçı (5) “Rumeli-Selanik-Bir Fırtına Tuttu Beni”
18- 07.06.2020 Yücel Paşmakçı (6) “Erzincan-Eğin-Eline Düdük Kaval”
19- 21.06.2020 Yücel Paşmakçı (8) “Şanlıurfa-Hayatları Değirmi (Aman Eşref)”
20- 21- 28.06.2020 Yücel Paşmakçı (9) “Türkü Sepeti 1”
21- 05.07.2020 Yücel Paşmakçı (10) “Türkü Sepeti 2”
22- 12.07.2020 Nihat Mercanlı (1) “Sabah İle Sabah”
23- 19.07.2020 Nihat Mercanlı (2) “Sinanoğlu”
24- 26.07.2020 Bedri Ayseli (1) “Kırklar Dağının Düzü (Suzan Suzi)”
25- 09.08.2020 Bedri Ayseli (2) “Sinen Beni Yandırır”
26- 16.08.2020 Bedri Ayseli (3) “Diyarbakır Sen Gideli Üç Gün Kaldı Bayrama”
27- 22.08.2020 Bedri Ayseli (4) “Yayık Yaydım Kolum Şişti”
28- 30.08.2020 Bedri Ayseli (5) “Mübarek Mübarek Yüz Bin Mübarek”
29- 06.09.2020 Yıldız Ayhan (1) “Boz Turgay Kırım Türküsü”
30- 13.09.2020 Yıldız Ayhan (2) “Akşam Aşıp Gidiyor Gubala Keklik -Kayseri”
31- 20.09.2020 Yıldız Ayhan (3) “Tosya'dan Geliyor Pirinci Kastamonu-Tosya”
32- 27.09.2027 Yıldız Ayhan (4) “Kınalı Parmak Cez Tırnak-Kırım Türküsü”
33- 04.10.2020 Yıldız Ayhan (5) “Mendilimin Ucuna İzmir-Urla”
34- 11.10.2020 Yıldız Ayhan (6) “Siyt Osman Saray Saldırgan Kırım”
35- 18.10.2020 Arif Şentürk (1) “Deryalar”
36- 25.10.2020 Arif Şentürk (2) “Drama Köprüsü”
37- 01.10.2020- Arif Şentürk (3) “Çıksana Takoşum Balkona”
38- 08.11.2020 Rüstem Avcı (1) “Arda Boylarında Ben Kendim Gittim”
39- 15.11.2020 Rüstem Avcı (2) “Çıksam A Urumelin Düzüne Ar Gelir Osman Aga”
40- 22.11.2020 Rüstem Avcı (3) “Rodop Dağları (be) Pakize'm”
41- 29.11.2020 Rüstem Avcı (4) “Osman Paşa-Plevne”
42- 06.12.2020 Rüstem Avcı (5) “Altın Yüzük Parmağımda”
43- 13.12.2020 Rüstem Avcı (6) “Avcı Üç Güzeller Alları Geymiş”
44- 20.12.2020 Rüstem Avcı (7) “Yüksek Tepede Harman Tozu Savrulur”
45- 27.12.2020 Rüstem Avcı (8) “Gitme Hamdi'm Gitme”
46- 03.01.2021 Rüstem Avcı (9) “Pirin'in Köprüsü Dardır Geçilmez”
47- 10.01.2021 Süleyman Şenel (1) “Gır Çeşmeden Sular İçtim Ganmadım”
48- 17.01.2021 Süleyman Şenel (2) “Eğil Dağlar Eğil Asker”
49- 24.1.2021 Süleyman Şenel (3) “Mapushane Çeşmesi Yandan Akıyor”
50- 31.01.2021 Süleyman Şenel (4)” Irmak Kenarından Gelir Geçersin”
51- 07.02.2021 Süleyman Şenel (5) “Aşık Senin Kıya Kıya Bakışın”
52- 14.02.2021 Süleyman Şenel (6) “Sarı Zeybek Şu Dağlara Yaslanır”
