Dün Şebinkarahisar, bugün İliç ya yarın? Tüm madenlerde acil eylem planı devreye sokulmalı

Erzincan’ın İliç ilçesinde Anagold’a ait altın madeninde meydana gelen facianın üzerinden 11 gün geçti. Toprak altında kalan 9 işçiyi arama çalışmaları yeniden başlayamadı. Uzmanlara “Yeni İliç faciaları olmasın diye gözümüzü nerelere dikelim?” diye sorduk. Hepsinin yanıtı ortaklaştı:

Her yere! Jeoloji Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Alan, Maden Mühendisleri Odası İkinci Başkanı Veyis Sır ve Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Candan Gökçeoğlu, Aydınlık’ın sorularını yanıtladı. Uzman görüşleri, özellikle kimyasal ürünlerle işlem yürütülen madenlere öncelik verilerek tüm projelerin yeniden incelenmesinde fayda olduğunda ortaklaştı.

EN KRİTİK OLANLARDAN BAŞLANMALI

Jeoloji Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Alan, 8 Kasım 2021’de meydana gelen Şebinkarahisar Maden İşletmesi felaketini hatırlattı. Giresun’un Şebinkarahisar ilçesi, Yedikardeş köyü yakınlarında faaliyet gösteren kurşun, çinko, bakır ocağına ait tesisin maden atıklarının depolandığı atık barajın duvarında çökme yaşanmış, binlerce ton ağır metal içerikli kimyasal atık önce Darabul Deresi’ne ardından da Kelkit Vadisi’ne yayılarak Kılıçkaya Barajı’na ulaşmıştı. İşletmelerin bu tür riskleri barındırdığını ifade eden Başkan Alan, şunları kaydetti:

“Olası deprem etkileri oluşmadan dahi bu felaketler gündeme gelebiliyor. İliç’te de depreme gerek kalmadı. İşletmeler, arzu edilen mühendislik hizmetlerini almadığı için bunlar meydana geliyor. Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG) bu denetimlerden sorumlu. Tek tek işletme projelerini yeniden gözden geçirecek. Özellikle kimyasal proseslerle işlem yürüten ve olası çevreye büyük etkileri olan tüm işletmeleri gözden geçirecek. ‘İliç’te oldu başka yerde olmaz’ anlayışıyla hareket edemeyiz. İşletmelerin durumu, projelerin doğru düzgün olmadığı, düzgün olanın da uygulanmadığı ortada. Demek ki süreçle ilgili önemli bir sıkıntı var. Bütün madenlere gözümüzü dikmemiz lazım. Bunların içinde en kritik olanlara gözümüzü dikmemiz lazım.”

3 AYDA 4 FACİA

Maden Mühendisleri Odası İkinci Başkanı Veyis Sır da yetersiz denetime dikkat çekerek şunları söyledi: “Türkiye'de tüm liç alanları için ayrıntılı bir denetim ve gözetleme planı devreye sokulmalıdır. Ayrıca termik santrallerin kül depolama alanları, havzalardaki büyük maden işletmelerinin saha faaliyetleri ve döküm alanları daha kapsamlı bir şekilde mercek altına alınmalıdır. Bu olayda da denetim mekanizmasının yetersiz ve etkili olmadığı görülmüştür. Denetim anlamında yeni bir eylem planına ihtiyaç olduğu görülüyor. Son 3 aydaki dördüncü maden faciası. Maalesef facialarla sınandığımız bir süreçten geçiyoruz.”

‘YENİDEN ELDEN GEÇİRİLMESİNDE FAYDA VAR’

Jeoloji Mühündesi Prof. Dr. Candan Gökçeoğlu da, sorumuzu şöyle yanıtladı: “Bir hata vardı ki bu olay meydana geldi. Bir sürü bu tip atık barajımız var. Buradan ders çıkararak tesislerin yeniden bağımsız bir gözle elden geçirilmesinde fayda var. Baktığınızda Anagold’da da projeler yapılmış ama bir yerde hata olunca felaketle sonuçlanıyor. Kamunun ilgili birimleri de bunu düşünmüşlerdir ve yapacaklardır diye düşünüyorum. Bir daha bunların gündeme gelmemesi için başka yerler için bir uyarı olmuştur diye kabul edelim.”