Dünya NATO’dan büyüktür

Rusya'nın, doğuya genişleyerek Avrasya'yı tehdit eden NATO’nun ilerleyişinin önüne set çekmek için başlattığı askeri harekât, başarıyla ilerliyor. ABD ve AB ise Rusya’yı yenmek için yaptırımlara başvuruyor. Atlantik medyasında ve Türk medyasının ciddi bir bölümünde “Rusya’nın bütün dünyada yalnızlaştığı”, “Yaptırımların Rusya ekonomisini mahvedeceği” manşetleri ve haberleri öne çıkıyor. Fakat harekâtın başlamasından bu yana çeşitli ülkelerin aldıkları tavırlar ve yaptıkları açıklamalar, gerçeğin farklı olduğunu ortaya koyuyor. Rusya’ya destek veren ve yaptırımlara katılmayan ülkeler, 7 kıtada dünya nüfusunun yüzde 83’ünü, kara yüzölçümünün yüzde 74’ünü ve Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'nın (GSYH) yüzde 62’sini oluşturuyor.

Önceki gün Birlemiş Milletler Genel Kurulu'nda Rusya'nın Ukrayna harekâtına yönelik kınama tasarısı oylandı. Karar tasarısı için yapılan oylamada, Birleşmiş Milletler (BM)’e üye 193 ülkeden 181’i oy kullandı. 141 ülke evet, 5 ülke ret oyu kullanırken 35 ülke de çekimser kaldı. Rusya’nın Ukrayna saldırısını kınayan tasarıda, Moskova’nın harekâtı sona erdirmesi ve askerlerini Ukrayna’dan çekmesi istendi. Türkiye de tasarıya ''evet'' diyen ülkeler arasında yer aldı.

Hayır oyu veren ülkeler ise Rusya, Belarus, Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti, Eritre ve Suriye olarak kayıtlara geçti.

'ÇEKİMSER' OY TARAFSIZLIK DEĞİL

Rusya'yı kınama tasarısına “evet” demeyen ülkeler içinde Çin, Hindistan, Güney Afrika, Kazakistan, Pakistan, İran, Irak, Küba gibi 35 ülke yer aldı. Uluslararası ilişkiler uzmanları, BM oylamalarındaki “çekimser” oyun “tarafsızlık” anlamına gelmediğini, diplomaside karşıtlık anlamı taşıdığını kaydetti. Tasarının yaptırım dahi içermediğini, basit bir kınama tasarısı olduğunu belirten uzmanlar, yaptırım durumunda söz konusu tasarıya “evet” diyen çok sayıda ülkenin de taraf değiştireceğini vurguladı. Buna Türkiye'nin de dahil olduğu belirtildi. BM'den çıkarılan tasarının zafer gibi sunulmasının da saçma olduğunu kaydeden uzmanlar, dünya nüfusunun yüzde 83'ünün yaşadığı ülkelerin Rusya'yı kınamadığını söyledi. Aydınlık, Transatlantik ittifakın Rusya yaptırımlarına uymayan çok kutuplu dünyanın yeni üyelerini araştırdı...

YAPTIRIMA KATILMAYAN GELİŞEN DÜNYANIN ÖRGÜTLERİ

TÜRK DEVLETLERİ TEŞKİLATI

Türk Devletleri Teşkilatı’nın temeli 1992 yılında Ankara’da Türkçe konuşan devletler devlet başkanları zirvesi ile atıldı. Teşkilat, 12 Kasım 2021 tarihinde adını Türk Devletleri Teşkilatı olarak değiştirdi. Macaristan ve Türkmenistan gözlemci üye statüsündeyken 3 Mayıs 2021'de Afganistan Teşkilata resmi olarak gözlemci statüsü başvurusunda bulundu.

BRICS

BRICS; Haziran 2006’da Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin tarafından ekonomik işbirliği amacıyla kuruldu. Güney Afrika ise 2011 yılında örgüte katıldı. BRICS ülkeleri dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 42'sini, dünya gayri safi yurt içi hasılasının ise yaklaşık yüzde 23'ünü oluşturuyor.

ARAP BİRLİĞİ

Arap ülkeleri arasında ilk ittifak 1936'da Irak ve Suudi Arabistan arasında gerçekleşmişti. 1944'te imzalanan İskenderiye Protokolü ile Arap Birliği’nin temeli atılmıştı. Arap Birliği; Mısır, Irak, Ürdün, Lübnan, Suudi Arabistan ve Suriye tarafından 1945'te Kahire'de kuruldu. Merkezi Kahire'de olan Arap Birliği’'nin bugün 21 üyesi ve 5 özlemci üyesi bulunuyor. Arap Birliği ülkelerininin toplamında 359 milyon insan yaşıyor.

ŞANGHAY İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ

ŞİÖ, 1996’da Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan tarafından kuruldu. Özbekistan 2001’de, Hindistan ve Pakistan 2017’de, İran ise 2021’de ŞİÖ’ye katıldı.

ŞİÖ’nün temel amacı, ABD’yi dengeleyecek bir güç oluşturmak, terör, ayrılıkçılık ve aşırıcılıkla mücadele etmek.

Türkiye ise 2012’de ŞİÖ’ye Diyalog Ortağı olarak katıldı.

AFRİKA BİRLİĞİ

Afrika Birliği, 1963'te 32 Afrika ülkesinin imzaladığı antlaşma ile Afrika Birliği Örgütü adıyla kuruldu. Örgüt, Temmuz 2002’de Afrika Birliği adını aldı.

Afrika Birliği, Afrika ülkelerinin siyasi, sosyal ve ekonomik bütünleşmenin sağlanması, kalkınmanın hızlandırılması, barış ve istikrarın korunması amacıyla hareket ediyor. Afrika Birliği’nin bugün 55 üyesi bulunuyor.

ALBA-TCP

ALBA-TCP, Hugo Chavez ve Fidel Castro tarafından antiemperyalist temelde Latin Amerika ortak pazarı olarak Aralık 2004’te kuruldu. ALBA-TCP, ABD’nin bölgeyi sömürme kurumu olan Serbest Ticaret Antlaşması'na tepki olarak doğdu. ALBA-TCP’nin Antigua and Barbuda, Bolivya, Küba, Dominikler, Grenada, Nikaragua, Saint Kitts ve Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent ve Grenadines ve Venezuela olmak üzere 11 üyesi bulunuyor.

ASEAN

ASEAN 1967 yılında Güneydoğu Asya ülkeleri arasında işbirliğini geliştirmek amacıyla kuruldu. ASEAN’a üye 10 ülke bulunuyor. Türkiye ise ASEAN’ın Sektörel Diyalog Ortağı durumunda bulunuyor.

Üye ülkelerin toplam GSYH’si yaklaşık 2,8 trilyon ABD dolarını buluyor. Dünyanın beşinci en büyük ekonomisi konumundaki örgütün GSYH rakamlarının 2030'da 6 trilyon doları aşması öngörülüyor. ASEAN ülkelerinde 650 milyon insan yaşıyor.

KUŞAK-YOL GİRİŞİMİ

Kuşak-Yol, ilk kez 2013 yılında Çin Devlet Başkanı Xi Jinping tarafından duyuruldu. Türkiye de dahil olmak üzere 65’ten fazla ülkenin ekonomik ve kültürel hayatına canlılık kazandırılmasını hedefleyen Kuşak-Yol Girişimi’nin, dünya nüfusunun üçte ikisini ve dünya GSYİ hasılasının üçte birini kapsayacağı düşünülüyor.

Kuşak-Yol Girişimi; 65 ülke arasında ulaştırma altyapısı, ticaret ve yatırım bağlantısı, 2,5 triyon dolar yıllık ticaret hacmi ve 8 trilyon dolar altyapı projelerinin finansmanını sağlamayı hedefliyor.