Dünya Tiyatro Günü’nde seçim öncesi çağrısı: Sistem değişikliği şart

Tiyatro Kooperatifi, yerel yönetimlerin kültür sanat politikalarının önemine dikkat çekti. Özel tiyatroların üretimini zenginleştirirken ekonomik, sosyal ve hukuki açıdan güçlenmesi ve sürdürülebilir hale gelmesi için çalışan kurum, 27 Mart Dünya Tiyatro Günü’nde, temel sorunların çözümü için yasal statü değişikliği ve devlet desteklerinin artırılması gerektiğinin altını tekrar çizdi.

Kültür ve Turizm Bakanlığı ile yaptığı toplam 17 toplantıda tiyatro alanının ihtiyaçlarını ve çözüm önerilerini dile getiren Tiyatro Kooperatifi, hukuk müşavirleriyle birlikte hazırladığı kanun ve yönetmelik referanslı mevzuat değişikliği önerilerini başta Bakanlık olmak üzere ilgili kamu kurumlarına raporladı. Kooperatif, Kültür ve Turizm Bakanlığı önderliğinde, Ticaret Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve belediyeleri birlikte adım atmaya çağırdı.

TALEP VE ÇÖZÜMLER

Kooperatif, talep ve çözüm önerilerini vurguladı:

• Özel tiyatroların ihtiyaçlarına ve çalışma koşullarına özgü bir model oluşturulması ve kâr amacı gütmeyen işletme olarak tanımlanması ilebu statüdeki kurumların ilgili kanun ve yönetmeliklerde tanınmış hak, istisna ve teşviklerden doğrudan yararlanması. Bu kapsamda öncelikle özel tiyatroların üstündeki ağır vergi yükünün kaldırılması, SGK teşvikinin sağlanması, KDV oranının %1’e indirilmesi

• Sadece oyun bazlı kısıtlı destekler yerine, oyun bütçelerinin gerçekçi ve kapsayıcı şekilde ele alınması, tiyatroların özel projeler bazında da desteklenmesi, elektrik, su doğalgaz gibi ihtiyaçlar için indirim yapılması, SGK teşviki KOSGEB ve benzeri alternatif aynî ve nakdi farklı destek modellerinin geliştirilmesi

• Kültür-Sanat sponsorluğu konusunda vergi teşviklerinin artırılması, özel tiyatroların sponsorluk anlaşmaları yapabilmelerinin kolaylaştırılması, sponsorluk üstlenen firmalara maddi kolaylıklar sağlanması

• Uluslararası alanda da örnekleri olduğu gibi, kamusal bir faaliyet yürüten özel tiyatroların bağış toplama yetkisine sahip olması

YEREL YÖNETİMLERİN ROLÜ

Tiyatro Kooperatifi, belediyelerden beklentilerini ise şöyle sıraladı:

• Belediyeler, kâr odaklı ve etkinlik bazlı kültür yönetimi yaklaşımına son vermeli, haksız rekabet ve kayırmacılığın önüne geçmeli, kararlarını “sosyal belediyecilik anlayışı” ile almalı. Bu doğrultuda özel tiyatrolarla omuz omuza vererek, şehrin kültür sanat haritasını oluşturmalı ve yaygınlaştırmalı.

• Belediyeler, varlıklarını kendi öz kaynaklarıyla sürdürmeye çalışan özel tiyatroları ticari yapı olarak görmekten vazgeçmeli.

• Kamuya ait belediye sahnelerinin fahiş fiyatlarla özel tiyatrolara kiralanması uygulamasına son verilmeli.

• Belediyeler sahne tahsislerinde, özel tiyatrolara ayrılan gün sayısını adil şekilde düzenlemeli.

• Kültür sanat ekosisteminde olan özel tiyatroların içinde, “sahnesi olan tiyatro” sayısı oldukça azdır. Bu nedenle belediyelere ait kültür merkezleri ve Şehir Tiyatroları, özel tiyatroların kullanımına ücretsiz olarak açılmalı.

• Belediyeler, kendilerine ait olan açık hava sahnelerinin tüm özel tiyatrolarca eşit ve adil bir şekilde kullanılmasını sağlamalı.

• Belediyeler kendilerine ait materyallerin envanterini yapmalı ve ihtiyaç duyan özel tiyatroların kullanımına imkân tanıyan bir paylaşım modeli oluşturmalı.