Dünyanın ilk bilim merkezlerinden biri; Harran hakkında bilmeniz gerekenler

Şanlıurfa'nın tarihi, turistik ilçesi ve dünyanın ilk bilim merkezlerinden biri sayılan Harran hakkında bilmeniz gerekenleri sıraladık.

Harran, Türkiye'nin Şanlıurfa ilinin bir ilçesidir. Suriye sınırına yakın olan bir ilçedir. Şanlıurfa'ya 44 kilometre uzaktadır. Dünyanın ilk bilim merkezlerinden biridir. Harran 25 Şubat 2000 tarihinde UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne girmiştir.

Harran neden önemlidir?

Harran; Ay, Güneş ve gezegenlerin kutsal sayıldığı eski Mezopotamya"daki Assur ve Babillerin politeist inancına dayanan Paganistliğin (Putperestlik) önemli merkezlerinden olması yönüyle de ünlü idi. Bu nedenledir ki Harran"da Astronomi ilmi çok ilerlemiştir.

Harran'da ne var? Harran gezilecek yerler

Harran evleri (Kümbet Evler)
Harran Ören Yeri
Bazda Mağaraları
Han El Barur Kervansarayı
Soğmatar Antik Kenti
Harran Medresesi (Dünyadaki ilk üniversite deniliyor)
Sin Tapınağı
Harran Kalesi
Şuayip Şehri
Hz Yakup Kuyusu

Harran'ın neyi meşhur?

Harran'ın kavurucu sıcaklarında damlarda kuruyan biberlerden harika salça ve isot üretilir, yemeklerde bolca kullanılır. Kendine özgü mutfağıyla öne çıkan tarihi kentte, çiğ köfte, yumurtalı köfte, borani, ağzı açık, semsek yemekleri, bostana salatası ve "şıllık tatlısı" yenilir.

Harran tarihi

Harran ile ilgili çok çeşitli efsaneler ve rivayetler bulunmaktadır. Mesela Tevrat’ta geçen ‘Haran’ın burası olduğu düşünüldüğü gibi ayrıca İbrahim peygamberin kardeşi ‘Aran’ ve Nuh peygamberin torunu ‘Kaynan’a da bağlanmaktadır. Tarihte ise Harran ile ilgili ilk bilgiler M.Ö. 2000’li yıllara kadar gider. Kültepe ve Mari’deki çivi tabletlerinde burası ile ilgili ‘Har-ra-na’, ‘Ha-ra-na’ veya ‘Ha-ra-an’ olarak bahsedilmektedir. Harran’ın anlamı, Sümerce ve Akatça’da ‘seyahat – kervan’ anlamına gelmekle birlikte, burası Mezopotamya ticaret yollarında önemli bir noktadadır. Anadolu’da bulunan medeniyetlerle ticaret yapan Asurluların önemli bir uğrak noktası olmakla birlikte bundan dolayı binlerce yıldır önemini korumuştur.

Harran sırasıyla Fatımiler, Zengiler, Eyyübiler ve Selçuklular’ın yerleşkesi haline gelmiştir. 1250 yıllarında Moğollar tarafından işgal edilmiş ve yakılıp, yıkılıp talan edilmiştir. Harran ovasında yaşayan halk Mardin, Şam ve Halep’e kaçmıştır. Tarihin ünlü kenti harap hale gelerek bir daha görkemli günlere dönememiştir. Osmanlı döneminde ise 1518 tarihli tahrir defterlerinde Harran’ın nüfusunun 250 olduğu kayıtlara geçmiştir. Cumhuriyet zamanında ise GAP sebebiyle 1987 yılında ilçe haline getirilmiştir.

Evliya Çelebi, 1650 yıllarında buraya geldiğinde Seyahatname’sine ‘Şehir harap, evler toprak olup kalesinde insanoğlu kalmamıştır. Ancak kargir camileri, han ve hamamları kalıp diğer harap evler içerisinde çöl Arapları kışlamaktadır’ notunu düşmüştür.

Harran restoranları:

Harran Gastronomi Merkezi
Nesli İbrahim Ocakbaşı
Öz Hacıbaba Restaurant
Göktürk Ocakbaşı
Zeytindalı Restaurant

Anadolu’nun İlk Camisi Ve Kilisesi

Anadolu’nun ilk cami ve kilisesinin burada inşa edildiği rivayet edilmektedir. Hristiyanlık dünyada ve Anadolu’da hızla yayılırken bu antik kent eski dinlerin bir sığınağı haline gelmiştir. Öyle ki Doğu Roma (Bizans) imparatorluğunun kapattığı okullardaki filozoflar buraya sığınmış ve eserlerini burada muhafaza etmiştir. Daha sonra bu eserlerin Arapça’ya tercüme edildiği, böylece İslamiyet’te bir bilim çağı oluşturduğu söylenir. Buradaki kilise ve manastırdaki eserlerin ise batıdaki Rönesans çağına önderlik ettiği bilinir. Örneğin Gül Haçlıların 1615 yılında beyan ettikleri manifestoda buradan bahsedildiği düşünülmektedir. Bir örnek de Corpus Hermeticum (Hermesci yazılar külliyatı)’dur. 1460 yılında Floransa hükümdarının eline geçen bu kitap, Harran’dan Bizans imparatorluğuna geçmiş oradan da Avrupa’ya gitmiştir. Söz konusu külliyat antik Mısır medeniyetine kadar gitmekle birlikte Hermesciliğin Harran’da ortaya çıkması çok ilginç bir bilgidir. (kaynak: yollardan)

Harran otelleri

Harran Kümbet Otel
The Tower
Bazda Motel

Harran evleri

Harran evleri, surların içinde, bitişik bindirme yöntemi ile yapılmış sık dokulu ve toplu, kubbeli evlerdir. Evler komşuların akraba olmasından dolayı yan yanadır. Evin odaları içeriden birbirine bağlıdır. İslam anlayışına göre evler selamlık ve haremlik olarak iki kısma ayrılmıştır. Kubbeler 4–5 m yüksekliğindedir. Tepesinde sıcak havanın çıkacağı havalandırma delikleri bulunur.

Meskenlerin yapımında kullanılan taşlar eski Harran kalesi surlarından temin edilmiştir. Tarihi üniversite ve Ulu Cami taşları da kullanılarak bu binalara zarar verilmiştir. Binanın genel şekli ve kubbesi taşlar ile örüldükten sonra dışı ot, saman ve çamur karışımı ile sıvanır. Tepesinde kubbe olan her bir birim (oda vb.) 9–16 m2 ebadındadır. Bir avlunun etrafında sıralı birimlerden oluşan evlerin tarihi 150-200 yıl kadardır. Harran evlerinin kökeni oldukça eskilere dayanır. Musul, Kıbrıs ve Tiflis'te kubbeli evlerin tarihi M.Ö IV. yüzyıla dayanır.

Harran'da artık modern evler yapıldığından, kubbeli evler terk edilmektedir. İlçe merkezinde birkaç ev kültür evi adı ile restore edilip, ziyarete açılmıştır. Çevrede kullanılan geleneksel eşyalar bu evlerin içinde ve dışında sergilenmektedir. Çevrede yetişen üzerlik otundan çeşitli süs eşyaları yapılıp turistlere satılmaktadır.

1979 yılında alan sit alanı ilan edilmiş, mimari değişiklik, inşaat yapılması ve malzeme alınması yasaklanmıştır. Tespit edilen 960 kubbeli evden, biri restore edilmiş, dördü kültür bakanlığı tarafından restore edilmek üzere satın alınmıştır.

Harran Nerede?

Şanlıurfa il sınırları içerisinde bulunan Harran'ın konumu için tıklayınız:

Harran

Sizler için gezdik! İşte Bodrum hakkında bilinmeyenler...Gezi

İlave etmemi istediğiniz bir bilgi olursa lütfen yorumda belirtiniz. Okuduğunuz için teşekkür ederim.