Dünyayı  sarsan suikast

Japonya'nın Nara kentinde katıldığı etkinlikte silahla vurularak ağır yaralanan eski Japonya Başbakanı Şinzo Abe, yaşamını yitirdi.

Japonya Devlet Televizyonu NHK, saldırının ardından ağır yaralı olarak hastaneye kaldırılan Abe'nin öldüğünü duyurdu.

Abe, kentte Liberal Demokrat Parti adayının seçim kampanyasına destek için Nara'daki Yamato-Saidaiji İstasyonu karşısındaki açık hava etkinliğinde yaptığı konuşma sırasında göğsünden vuruldu. İki el silah sesinin ardından kanlar içinde kalan eski başbakan, helikopterle hastaneye kaldırıldı.

Saldırıyı yaptığı belirtilen ve Japonya'nın askeri gücü durumundaki Öz Savunma Kuvvetlerinde deniz güçlerinin eski bir mensubu olan 41 yaşındaki Yamagami Tetsuya, olay yerinden uzaklaşamadan yakalanırken kullandığı el yapımı iki namlulu silah da ele geçirilmişti.

EN UZUN SÜRELİ BAŞBAKAN

Eski Japonya Başbakanı Şinzo Abe, 52 yaşında ilk kez Liberal Demokrat Parti (LDP) başkanlığına seçildiğinde ve 2006'da göreve geldiğinde en genç başbakan olarak tarihe geçti. Abe’nin başbakanlığı 2007 yılında sağlık sorunları nedeniyle sona erdi. 2012 yılında yeniden aday olan Abe tekrar başbakan oldu. 2012 yılından 2020’ye kadar görevini sürdürdü. Sekiz yıllık görev, İkinci Dünya Savaşı sonrası bir Japon lider için kesintisiz en uzun süre oldu. Liberal Demokrat Parti’nin CIA ile çok yakın ilişkide olduğu da biliniyor.

PARTİDE HER ZAMAN ETKİLİYDİ

Başbakan olmadığı dönemde de parti içerisinde etkili olan Abe’nin görevi bıraktıktan sonra destek verdiği halefi Yoşihide Suga, yapılan oylama sonucu başbakanlığı devraldı. Başbakanlığı bırakan Abe, güçlü bir LDP fraksiyonunun lideri olarak yerel ve bölgesel meselelerde varlığını hissettirmeye devam etti.

Abe, 2021 Kasım ayında 78,9 trilyon yen ile Japon tarihinin en büyük ikinci paketi olan ülkenin teşvik paketinin ölçeğini artırmak için kamuoyu önünde baskı oluşturdu.

ASKERİ KUVVETİ GÜÇLENDİRMEYE ÇALIŞTI

Savunma ve dış politika konusundaki “şahin” duruşuyla tanınan Abe, İkinci Dünya Savaşı sonrası Japonya’nın herhangi bir ülkeye saldırmasını engellemek adına imzalanan anlaşmadaki 9. maddeyi değiştirmeye çalıştı. Pasifist olarak nitelendirilen anayasayı daha askeri ve saldırgan yapmaya çalışan Abe, bölge ülkeleriyle olan ilişkilerde de gerilimi arttırmıştı.

Abe’nin görüşleri, özellikle 2013'te İkinci Dünya Savaşı öncesi ve sırasında Japonya'nın militarizmiyle bağlantılı tartışmalı bir yer olan Tokyo'daki Yasukuni Mabedi'ne yaptığı ziyaret olmak üzere, Çin ve Güney Kore ile sık sık gerilimi tırmandırdı.

‘ÇİN KARŞITI BAŞ POLİTİKACI’

Abe’nin Çin ile olan ilişkileri hep gerilimli oldu. Tarihte Japonya’ya karşı önemli mücadeleler veren Çin, 21. yüzyılda ilişkileri daha istikrarlı ve barışçıl bir düzleme çekmeye çalışıyor. Fakat Abe, özellikle Tayvan üzerinden Çin ile olan ilişkileri gergin bir hatta tuttu. 2021 Aralık ayında Abe, bölgede artan gerilimlerin ortasında Pekin'in Tayvan'a saldırmasının "intihar" olacağı konusunda uyardı ve Tayvan, Japonya ve ABD'nin güvenlik tehditlerine karşı koymak için yeteneklerini güçlendirmesi ve birlikte çalışması gerektiğini açıkça belirtti. Çin Komünist Partisi’nin yayın organı olan Global Times’ta çıkan bir makalede Abe, açıkça Çin karşıtı olarak nitelendirildi. Gazetede Abe için, "Çin'e yönelik son saldırılarıyla, özellikle Tayvan sorunuyla ilgili tekrarlanan provokasyonlarla, Japonya'daki Çin karşıtı baş politikacıya dönüştü." ifadeleri kullanıldı. Görev süresi boyunca Abe, Çin ile çeşitli düzeylerde ziyaretler ve alışverişlerde bulundu ve en son 2019'da Xi Jinping ile bir araya geldi. Görüşmede Çin Devlet Başkanı Xi, Çin ve Japonya'nın birbirlerini bir tehdit olarak görmemesi gerektiğini söyledi. İstifa ettikten sonra Çin'den daha fazla bahseden ve Çin’i eleştiren Abe, 2021 Aralık ayında Pekin'in diğer ülkeleri kızdırmaktan kaçınması ve komşularından daha fazla toprak talep etmekten vazgeçmesi gerektiğini söyledi.

QUAD’I GÜÇLENDİRME HEDEFİ

ABD, Avustralya, Japonya ve Hindistan’ın oluşturduğu QUAD çerçevesinde Çin’i bölgede sıkıştırma hedefi Abe’nin önceliklerinden biri oldu. 2007'de QUAD'ı bölgesel bir güvenlik forumu olarak önermenin yanı sıra Abe, Japonya, ABD, Avustralya ve Hindistan'dan oluşan Dörtlü Güvenlik Diyaloğu'nun yeniden canlandırılmasında da önemli bir rol oynadı.

‘ABENOMİCS’ FAKİR VE ZENGİN ARASINDAKİ MAKASI AÇTI

Japonya Başbakanı Şinzo Abe'nin ekonomik programı “Abenomics” ismi ile tanımlanıyor. Abe'nin stratejisi, ekonomik büyümeyi ve daha yüksek ücretleri başlatmayı amaçlayan üç "ok" içeriyordu: Gevşek para politikası, mali teşvik ve yapısal ekonomik reformlar. Özellikle Kovid-19 salgını döneminde Abe’nin yürüttüğü ekonomik program fakir ile zengin arasındaki makası açtı ve toplumsal bir huzursuzluğa neden oldu. Bu artan gerilim, ülkede adli olayların yükselmesinde de etkili oldu. Abe’nin istifa etme nedeninin aslında salgın dönemi yürütülen başarısız ekonomik ve sosyal politikaların olduğu söyleniyor.

ÇİNLİ UZMANLAR KIŞKIRTMAYA DİKKAT ÇEKTİ

Saldırganın siyasi eğilimleri henüz resmi olarak teyit edilmemiş olsa da Çinli uzmanlar, Abe'nin ölümünün bir bütün olarak Japon siyasetindeki muhafazakâr eğilimi durdurmayacağını ve bir dereceye kadar güçlendirme amacını taşıyabileceğini vurguladı.

Çin Sosyal Bilimler Akademisi'ne bağlı Japon Araştırmaları Enstitüsü'nde araştırma görevlisi olan Lü Yaodong, Abe'ye yapılan saldırının kesinlikle aşırı Japon sağını kışkırtacağını söyledi. Lü, “Abe'nin Nara'ya yaptığı ziyaret, LDP'nin anayasal revizyon programını tanıtmak içindi.” dedi ve Abe'nin gelecekteki halefinin, “Abe'nin mirasını devralma” başlığı altında anayasal revizyon sürecini hızlandırabileceğini de sözlerine ekledi.

Heilongjiang Sosyal Bilimler Akademisi'ndeki Kuzeydoğu Asya Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Da Zhigang da bu saldırının muhafazakârların güçlenmesi için bir “sembol” olabileceğini belirtti. Da, “Japon milliyetçiliğinin de olayla daha da güçlenmesi muhtemel.” dedi. Da, “İnsanlar Japonya'da savaş yoluna dönme çağrılarının daha da artıp artmayacağı konusunda endişe duyabilir.” uyarısı da yaptı. Çin Sosyal Bilimler Akademisi'ndeki Japon Araştırmaları Enstitüsü'nden Lu Hao ise Japonya'nın iç siyasetine benzer şekilde, Abe'nin halefleri ve destekçilerinin, QUAD mekanizmasına aktif katılımın desteklenmeye devam edilmesi ve NATO'nun Asya'ya giriş hızını artırarak Kuzeydoğu Asya'nın jeopolitiğine daha fazla risk getirmesi beklentisinin olacağını söyledi.

ERDOĞAN’DAN TAZİYE MESAJI

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, silahlı saldırı sonucu hayatını kaybeden Eski Japonya Başbakanı Şinzo Abe için taziye mesajı yayımladı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, sosyal medya hesabından paylaştığı mesajında, şunları kaydetti:

"Japonya Eski Başbakanı, değerli dostum Şinzo Abe'nin silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetmesinden büyük üzüntü duydum. Bu menfur saldırıyı gerçekleştirenleri kınıyorum.

Dostum Abe'nin ailesine, sevenlerine, tüm Japonya halkına ve hükümetine başsağlığı dileklerimi iletiyorum."