The Economist’ten ‘Liberal düzen parçalanıyor’ itirafı

İngiliz finans dergisi “The Economist” son sayısında küresel ekonomi düzeninin dağılmaya başladığına işaret etti. “Liberal Uluslararası Düzen Yavaş Yavaş Parçalanıyor” başlığıyla yayımlanan yazıda, bu çöküş “Ani ve geri döndürülemez olabilir.” yönünde uyarı yapılıyor.

İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana küresel ekonomiyi yöneten düzenin yıllardır aşındığı vurgulanan makalede, “Bugün ise çökmeye çok yakın. Endişe verici sayıda tetikleyici, gücün haklı olduğu ve savaşın bir kez daha büyük güçlerin başvurduğu bir anarşiye doğru inişi başlatabilir. Hiçbir zaman çatışma noktasına gelmese bile, normlardaki bir bozulmanın ekonomi üzerindeki etkisi hızlı ve acımasız olabilir.” ifadeleri kullanıldı.

IMF KRİZDE BMGK FELÇ

Metinde, her ne kadar dolar, baskınlığını korusa ve gelişmekte olan ekonomiler daha dirençli olsa da, küresel sermaye akışlarının parçalanmaya başladığı iddia ediliyor. Dergi, eski sistemi koruyan kurumların ya çoktan feshedildiğini ya da güvenilirliklerini hızla kaybettiklerini aktarırken, “IMF bir kimlik krizinin pençesinde, BM Güvenlik Konseyi felç olmuş durumda.” vurgusunu yapıyor.

1930'ların başında, ABD’de meydana gelen “Büyük Buhran”ın ardından, Amerika'nın ithalatının sadece iki yıl içinde yüzde 40 oranında azaldığı ve Ağustos 1971'de ABD Başkanı Richard Nixon’ın doların altına çevrilebilirliğini askıya almasıyla; sadece 19 ay sonra sabit döviz kurlarından oluşan Bretton Woods sisteminin çöktüğünün hatırlatıldığı yazıda, şunlar kaydedildi:

“Bugün de benzer bir kopuş hayal edilebilir gibi görünüyor. Donald Trump'ın sıfır toplamlı dünya görüşüyle Beyaz Saray'a geri dönmesi, kurumların ve normların erozyonunu devam ettirecektir. İkinci bir ucuz Çin ithalatı dalgası korkusu bunu hızlandırabilir. Tayvan konusunda Amerika ve Çin arasında ya da Batı ve Rusya arasında çıkacak açık bir savaş büyük bir çöküşe neden olabilir.”

KÜRESEL DÜZEN İLE ABD’NİN EVLİLİĞİ

Dünyada artan eşitsizliğin, küresel mali krizin ve iklim sorunlarının karşısında sınırsız küreselleşmeyi eleştirmenin “moda” olduğu belirtilen yazıda, şöyle devam edildi:

“Çin Komünist Partisi, Vladimir Putin ya da diğer alaycıların gözünde, gücün haklı olduğu bir sistem yeni bir şey olmayacaktır. Liberal düzeni yüce ideallerin hayata geçirilmesi olarak değil, ham Amerikan gücünün -şu anda göreceli olarak düşüşte olan gücün- bir uygulaması olarak görüyorlar.
“İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra kurulan sistemin Amerika'nın enternasyonalist ilkeleri ile stratejik çıkarları arasında bir evlilik sağladığı doğrudur. Ancak liberal düzen dünyanın geri kalanına da büyük faydalar sağlamıştır.”