NGO'lar devrede Fico hedefte! Egemenliğini savunan hükümetten rahatsız oldular: Slovakya’ya dış müdahale riski

Slovakya’nın başkenti Bratislava'da Macaristan Başbakanı Viktor Orban ile birlikte bir basın toplantısı düzenleyen Slovakya Başbakanı Robert Fico, muhalefeti 11 yıl önce Kiev'de yaşanana benzer bir darbe girişimine hazırlanmakla suçladı. Muhalefetin bunu "yabancı unsurlarla işbirliği içinde" yapacağını ifade etti. Bu sırada medyada aktarılana göre Slovakya sokaklarında on binlerce kişinin katıldığı, Ukrayna ve AB yanlısı eylemler gerçekleşti. Eylemler, Fico'nun geçen ay Moskova'ya gidip Kremlin'de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşmesinin ardından düzenlendi. Aydınlık Avrupa’nın sorularını yanıtlayan İtalyan gazeteci Fabrizio Verde, Fico’nun bağımsızlıktan yana politikaları sebebiyle Batı’nın hedefinde olduğuna dikkat çekti.

FİCO, ‘AVRUPA YANLISI OLMAMAKLA’ SUÇLANIYOR

Kısa bir giriş yapmak için bizi bilgilendirir misiniz? Slovakya'da neler oluyor? Ve eylemleri kim düzenliyor?

Slovakya şu anda Bratislava gibi şehirlerde düzenlenen geniş çaplı gösterilerle önemli bir siyasi huzursuzluk yaşıyor. “Slovakya Avrupa'dır” sloganı altında düzenlenen bu protestolar öncelikle Başbakan Robert Fico hükümetini hedef almakta ve hükümetin politikalarını Rusya'ya karşı fazla uzlaşmacı olmakla ve Avrupa yanlısı bir çizgiden sapmakla eleştirmektedir. Gösteriler, Kiev'e daha güçlü destek verilmesini savunan ve Fico'nun Ukrayna'ya silah göndermeyi reddetmesine karşı çıkan “Ukrayna'ya Barış” isimli sivil toplum kuruluşu (STK) gibi Ukrayna yanlısı örgütler de dahil olmak üzere, yerel ve uluslararası aktörlerin bir karışımı tarafından yönlendiriliyor.

Buna ek olarak, Slovakya'daki yabancı finansmanlı STK'lar ve muhalefet partileri, genellikle Avrupa ve NATO yanlısı bir gündemi dayatan Batılı kurumlar tarafından desteklenen bir rol oynamaktadır. Bu çıkarlarla uyumlu bazı Slovak medya kuruluşları protestoları büyütürken, yabancı aktivistlerin de başka yerlerdeki benzer istikrarsızlaştırma çabalarından edindikleri deneyimle olaya dahil oldukları iddia ediliyor.

FİCO, BATI’YI ELEŞTİRDİĞİ İÇİN HEDEFTE

Başbakan Robert Fico'ya daha önce suikast girişiminde bulunulmuştu. Fico'ya yönelik bu girişimlerin ve tepkilerin temelinde ne yatıyor? Fico neden hedefte?

Başbakan Robert Fico'ya yönelik suikast girişimi, hükümetinin Batı'nın ve Ukrayna'nın gündemiyle çelişen bağımsız ve ulusal odaklı politikalarıyla derinden bağlantılıdır. Fico, Ukrayna'ya silah gönderilmesini şiddetle eleştiriyor ve bu tür eylemlerin barışı teşvik etmek yerine çatışmayı tırmandırdığını savunuyor. Ayrıca Ukrayna'nın Avrupa'ya Rus gazı sevkiyatını kesme kararı gibi önlemlere ve Rusya'ya Batı tarafından uygulanan daha geniş yaptırımlara da karşı çıktı. Zira bunların Slovakya'nın enerji güvenliği, ekonomik istikrarı ve ulusal çıkarları için zararlı olduğunu düşünüyordu.

HÜKÜMETE BATI GÜNDEMİNİ DAYATIYORLAR

Bu tutumları onu Batılı güçlerin, Ukrayna yanlısı grupların ve Fico hükümetini, jeopolitik hedeflerinin önünde bir engel olarak gören yerel muhalif grupların hedefi haline getirdi. Mayıs 2024'te Fico'nun hayatına kastedilmesi, Slovakya'yı istikrarsızlaştırmaya yönelikti. Bu yolla Slovak hükümetini, Ukrayna’ya destek sağlamaya, Rusya karşıtı yaptırımların önünü açmaya ve Rusya’yı izole eden enerji politikaları konusunda Batı’nın planlarına uyum sağlamaya zorlamak istediler.

KİLİT UNSUR ‘DIŞ MÜDAHALE’

Yabancı finansmanlı STK'lar, muhalif gruplar ve dış aktörler, Fico hükümetini zayıflatmak ve ülkeyi daha Batı yanlısı, Ukrayna yanlısı bir tutuma itmek amacıyla Slovakya'daki huzursuzluk ve protestoları körüklemekle suçlanıyor. Fico'nun kendisi de hayatına yönelik girişimlerin ve örgütlü protestoların ardındaki kilit unsur olarak dış müdahaleye işaret etmiş ve bu güçlerin Slovakya'nın egemenliğini zayıflatmaya ve kendi gündemlerini ona dayatmaya çalıştığını vurgulamıştır. Özünde Fico'nun hedef alınmasının nedeni, politikalarının Ukrayna, Rusya ve enerji güvenliği konularında Batı'nın hakim söylemine meydan okuması ve Slovakya'nın ulusal çıkarlarını dış baskılara karşı ön planda tutmasıdır.

Suikast girişimi, bu jeopolitik mücadelenin yüksek risklerini ve bazı tarafların kendi etkilerine direnen bir hükümeti istikrarsızlaştırmak için ne kadar ileri gidebileceklerini yansıtıyor.

FONCU STK’LAR YİNE DEVREDE

Eylemcilerin önemli bölümünün Ukraynalı olduğu iddia ediliyor. Başbakan Fico'nun ifade ettiği gibi Slovakya'da yabancı destekli bir "renkli devrim" hazırlığı sizce olabilir mi? Kim bu destekleyenler?

Slovakya'daki protestocuların çoğunun Ukraynalı olduğu iddiası ve Başbakan Robert Fico'nun yurtdışı destekli “renkli devrim” iddiaları, hükümeti istikrarsızlaştırmaya yönelik koordineli bir çabaya işaret ediyor. Genellikle Batılı kurumlar tarafından finanse edilen “Ukrayna’ya Barış” gibi STK’lar, Slovakya'yı NATO ve AB yanlısı bir duruşa itmek için daha geniş jeopolitik hedeflerle uyum içinde çalışıyorlar.

Fico'nun Ukrayna'ya silah göndermeyi reddetmesi, Rusya karşıtı yaptırımlara karşı çıkması ve Kiev'in enerji politikalarını eleştirmesi onu Batı ve Ukrayna yanlısı güçlerin hedefi haline getirdi. Barışçıl protestolar demokratik bir hak olsa da, “Ukrayna'ya Barış” gibi yabancı destekli grupların katılımı dış müdahale endişelerini artırıyor. Fico'nun “renkli devrim” uyarıları, yabancı unsurların kendi gündemlerini dayatmak için Slovakya'nın egemenliğine zarar verme riskinin altını çiziyor. Slovakya'nın geleceğine dış güçler değil vatandaşları karar vermelidir.

FİCO’NUN KONUMU: EGEMENLİK VE BAĞIMSIZLIK

Robert Fico'nun uluslararası siyasette aldığı tutumu nasıl tanımlayabiliriz? Neyi destekliyor ve neye karşı duruyor?

Başbakan Robert Fico'nun uluslararası politikadaki konumu pragmatik milliyetçilik ve stratejik bağımsızlık olarak tanımlanabilir. Slovakya'nın egemenliğine ve ulusal çıkarlarına öncelik veren Fico, çoğu zaman Batı'nın hakim söylemine meydan okuyan pozisyonlar alıyor. Fico, Ukrayna'ya silah gönderilmesini şiddetle eleştiriyor ve bu tür eylemlerin barışı teşvik etmek yerine çatışmayı tırmandırdığını savunuyor.

Ayrıca Batı tarafından uygulanan kapsamlı Rusya karşıtı yaptırımlara da karşı çıkıyor ve bunları Slovakya'nın ekonomisi ve enerji güvenliği için zararlı görüyor. Fico, Ukrayna'nın Avrupa'ya Rus gazı sevkiyatını kesme kararını eleştirerek Slovakya ve bölge için istikrarlı ve uygun fiyatlı enerjiye duyulan ihtiyacı vurguluyor. Fico'nun hükümeti Rusya ile ilişkilerde pragmatik bir yaklaşım sergileyerek Slovakya'nın çıkarlarına fayda sağlayacağı durumlarda diyalog ve işbirliğini savunuyor. Bu tutumu, onu hedef haline getirdi.

Fico aynı zamanda kendisini Slovakya'nın dış baskılardan uzak, bağımsız bir dış politika izleme hakkının savunucusu olarak konumlandırdı. Özetle, Fico ulusal egemenliği, pragmatik diplomasiyi ve ekonomik istikrarı desteklerken; Ukrayna'ya koşulsuz desteğe, Rusya karşıtı yaptırımlara ve Slovakya'nın iç işlerine dışarıdan müdahaleye karşı çıkıyor. Yaklaşımı, karmaşık bir jeopolitik ortamda Slovakya'nın çıkarlarını dengeleme konusundaki kararlılığını yansıtıyor.

SLOVAKYA, ENERJİ TİCARETİNDE KİLİT NOKTA

Slovakya'nın jeopolitik ya da tarihsel olarak özel bir önemi var mı? Yoksa tüm mesele Fico'yla mı ilgili?

Slovakya'nın jeopolitik ve tarihi önemi Başbakan Robert Fico'nun çok ötesine uzanmaktadır. Ancak Fico'nun politikaları son yıllarda ülkeyi ilgi odağı haline getirmiştir. Jeopolitik açıdan Slovakya, Orta Avrupa'da stratejik bir konuma sahiptir ve Batı Avrupa, Doğu Avrupa ve Balkanlar arasında bir kavşak görevi görmektedir. Bu konumu onu bölgesel enerji akışında, özellikle de Rus gazını Batı Avrupa'ya taşıyan doğal gaz boru hatları için bir merkez olarak kilit bir oyuncu haline getirmiştir. Slovakya'nın enerji altyapısı ve Rus gazına olan ihtiyacı, ülkeyi Avrupa'nın enerji güvenliği ve enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesi tartışmalarında önemli bir odak haline getirmiştir.

SLOVAKYA’NIN ULUSAL EGEMENLİĞE BAĞLILIĞI

Tarihsel olarak Slovakya, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'ndan başlayıp 20. yüzyılda Çekoslovakya'ya dahil olmasına kadar büyük imparatorluklar ve ittifaklar içindeki konumyla şekillenmiştir. Çekoslovakya'nın 1993 yılında “Kadife Boşanma” olarak bilinen barışçıl çözülüşü, Slovakya'nın bağımsız bir ulus olarak ortaya çıkışıyla sonuçlandı. O zamandan bu yana, 2004 yılında NATO'ya ve aynı yıl Avrupa Birliği'ne katılarak Batı kurumlarıyla bütünleşti. Bununla birlikte, Slovakya dış politikasında bir dereceye kadar bağımsızlığını korudu ve genellikle Batı'ya olan taahhütlerini Rusya da dahil olmak üzere Doğulu ortaklarla pragmatik bağlarla dengeledi. Fico'nun liderliği bu dengeleme hareketini ön plana çıkarırken, Slovakya'nın önemi tarihsel ve jeopolitik bağlamına dayanmaktadır.

Fico'nun Ukrayna'ya silah sevkiyatına karşı çıkmak, Rusya karşıtı yaptırımları eleştirmek ve enerji istikrarını savunmak gibi politikaları, Slovakya'nın Doğu ve Batı arasındaki konumunu belirlemeye yönelik daha geniş çaplı mücadelesini yansıtıyor. Ülkenin enerji için bir geçiş ülkesi olarak rolü, hem Batı hem de Doğu Avrupa ile olan tarihi bağları ve egemenliğe olan bağlılığı, onu bölgede tek bir liderden bağımsız, benzersiz ve önemli bir oyuncu haline getiriyor. Fico'nun icraatları bu önemi daha da artırdı ancak Slovakya'nın jeopolitik ve tarihi önemi Fico'nun görev süresinden çok daha öncesine dayanıyor.