Ekonomide soğuma sinyalleri güçlendi

Merkez Bankası'nın açıkladığı reel kesim güven endeksi ve iktisadi yönelim ankeri sonuçlarına göre, reel kesim güven endeksi aralıkta 100.2'den 99.1 seviyesine geriledi .Böylelikle endeks 2023 yılının en düşük seviyesini görürken, bu yıl ilk kez 100'ün altında kaldı. Endekste 100'ün altındaki değerlerler anketin kapsadığı reel kesim temsilcilerinin ekonomik faaliyetlere ilişkin güveninin azaldığı kötümser bir görünüme işaret ediyor. Mevsimsellikten arındırılmış reel kesim güven endeksi ise aralık ayında bir önceki aya göre 0.5 puan azalarak 103.4 seviyesine geriledi. Diğer yandan imalat sanayi genelinde mevsimsel etkilerden arındırılmış kapasite kullanım oranı bir önceki aya göre 0.2 puan azalarak yüzde 77.3 seviyesinde açıklandı. Mevsimsel etkilerden arındırılmamış kapasite kullanım oranı ise bir önceki aya göre 0.5 puan azaldı ve yüzde 77.5’e geriledi. Güvendeki düşüşe karşın kapasite kullanımları normal seyrediyor.

İSTİHDAM BEKLENTİSİ ZAYIFLADI

Endeksi oluşturan anket sorularına ait yayılma endeksleri incelendiğinde, genel gidişat, sabit sermaye yatırım harcaması, mevcut toplam sipariş miktarı, mevcut mamul mal stoku ve gelecek üç aydaki ihracat sipariş miktarına ilişkin değerlendirmeler endeksi artış yönünde etkilerken, son 3 aydaki toplam sipariş miktarı, gelecek 3 aydaki toplam istihdam ve üretim hacmine ilişkin değerlendirmeler endekse azalış yönünde etki yaptı. Son 3 aya yönelik değerlendirmelerde, iç piyasa sipariş miktarında azalış bildirenler lehine olan seyir güçlendi. Üretim hacmi ve ihracat sipariş miktarında artış bildirenler lehine olan seyir ise azalış bildirenler lehine döndü. Mevcut toplam siparişlerin mevsim normallerinin altında olduğu yönündeki değerlendirmeler ile mevcut mamul mal stokları seviyesinin mevsim normallerinin üstünde olduğu yönündeki değerlendirmeler geçen aya göre zayıfladı. Gelecek 3 aya yönelik değerlendirmelerde, üretim hacmi ve iç piyasa sipariş miktarında artış bekleyenler lehine olan seyir zayıflarken, ihracat sipariş miktarında artış bekleyenler lehine olan seyir güçlendi. Gelecek 12 aydaki sabit sermaye yatırım harcamasına ilişkin artış yönlü beklentiler önceki aya göre güçlenirken, gelecek 3 aydaki istihdama ilişkin artış yönlü beklentiler zayıfladı.

Güven endeksi aralıkta geçen aya oranla inşaat sektöründe yüzde 3.3 azalırken, hizmet sektöründe yüzde 1.2, perakende ticaret sektöründe yüzde 4,5 artış gösterdi. Türkiye İstatistik Kurum'nun açıkladığı (TÜİK), aralık ayına ilişkin hizmet, perakende ticaret ve inşaat güven endekslerine göre, mevsim etkilerinden arındırılmış güven endeksi aralıkta aylık bazda inşaat sektöründe 88'e gerilerken, hizmet sektöründe artarak 112.3'e, perakende ticaret sektöründe yükselerek 116.8'e çıktı.

İNDİRİMLER DE KURTARMADI

TEPAV Perakende Güven Endeksi (TEPE) ise kasım ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre 10.6 puanlık azalış, bir önceki aya göre ise 3.2 puanlık artışla -13.6 puan değerini alırken bölgeler bazında kasım ayı perakende güveni en fazla Batı Anadolu’da geriledi. TEPE anketine katılan perakendecilerden geçen 3 ayda işlerin durumunun kötüleştiğini belirtenlerin oranı Kasım 2023’te yüzde 58.2’den yüzde 55.2’ye, önümüzdeki 3 ayda işlerinde kötüleşme bekleyenlerin oranı ise yüzde 49.3’ten yüzde 43.6’ya geriledi.