Emekliye yüzde 35 daha fazla maaş! Emekli maaş sistemi değişiyor mu?

Türkiye’de emeklilik sistemi yeniden yapılandırılması iddiası gündeme geldi. Enflasyon rakamlarının yıldan yıla değişiminden kaynaklı emekli maaş hesaplamalarında yüzde 35’e kadar fark ortaya çıkıyor. Talep tarihi neden maaşı düşürüyor? Ekonomi yönetiminin emeklilik maaşları ile ilgili adaletsizliğin ortadan kalkması için düğmeye basması bekleniyor.

Sabah’tan Faruk Erdem’in haberine göre, enflasyon rakamlarının yıldan yıla değişimi emekli maaşları arasında adaletsizliğe neden oluyor. Enflasyon rakamlarının düştüğü yıllarda daha az aylık bağlanıyor. 2022 yılında aylık talebinde bulunanlar, 2021 yılında aylık talebinde bulunanlara göre yaklaşık yüzde 17 oranında daha yüksek aylık aldı.

'YÜZDE 35 DAHA FAZLA AYLIK ALABİLECEKLER'

Benzer bir durum 2024-2025 yılları arasında da gerçekleşecek. Bu yıl aylık talebinde bulunanlar, 2025'te dilekçe verenlere göre yüzde 30-35 daha fazla aylık alabilecek. Bu durumun nedeni, 5510 sayılı Kanunda düzenlenen aylık hesaplama yöntemidir. Buna göre, prim gün sayısı ve yıllık prime esas kazanç aynı olsa bile, yılın ilk ayı ile son ayı arasında fark ortaya çıkacak.

Öte yandan, enflasyon üzerinde verilen refah payı da değişiklik göstermektedir.

'EMEKLİ OLMAYI DEĞİL ÇALIŞMAYI TEŞVİK EDER'

Emekli maaşları hesaplanırken 1999 öncesi, 1999-2008 arası ve 2008 sonrası olmak üzere üç farklı tarihe göre yapılıyor. Bu hesaplamalar üç ayrı kanuna göre yapılıyor. Dolayısıyla, çok değişken olmayan güncelleme katsayısı ve aylık bağlama oranıyla tek bir hesaplama yapılabilir. Böylece, çok prim ödeyen ve çok çalışan daha yüksek maaş alabilir. Bu sistem, emekli olmayı değil çalışmayı da teşvik edecektir.

İkinci sorun, taban maaşın hemen üstünde aylığı olanlar açısından yaşanıyor. Örneğin, bugün 12.500 TL olan taban maaşın hemen üstünde 13-15 bin bandında aylık alan çok sayıda emekli var. Bakıldığında, 3.600 gün prim ödemiş veya düşük kazanç bildirmiş bir emekli ile daha çok çalışmış ve daha yüksek prim ödemiş bir emekli arasında maaş farkı hemen hemen hiç kalmıyor.

Bu durum, 9 bin gün Bağ-Kur primi ödemiş esnaf için daha belirgin hale geliyor. 3.600 günle emekli olan biri ile 9 bin gün Bağ-Kur primi ödemiş biri 12.500 TL taban maaşı alabiliyor. Bu da adaletsizliğe yol açıyor.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 2024 yılı içinde dilekçe verenler ile 2025 yılı içinde dilekçe verenlerin emekli aylıkları arasında oluşacak yüksek farkın giderilmesi amacıyla çalışma başlattı .Bakanlığın yapacağı düzenlemenin, emekliliğine daha uzun süre bulunan diğer kişileri de kapsaması bekleniyor.