Emperyal kuşatma ve küresel ekonomik baskı
Emperyalizm tüm dünyada aynı oyununu uygulayıp sahneye koyuyor.
Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Çin’de zorla pamuk toplatma işine karıştıkları ve bu pamuğun pazarlanmasında rol aldıkları gerekçesiyle 11 Çinli şirkete yaptırım kararı aldı. ABD’nin Sinciang pamuğuna uyguladığı yaptırım sonrası bazı markalarda eleştirilerine devam etti. ASOS, Marks&Spencer ve Eileen Fisher markaları bu konuda yasak çağrılarına riayet ettiler. Fakat Amazon, UNIQLO, Walmart ve Zara gibi uluslararası markalar bu konuya yeterince gündemlerine almadılar.
ABD başta olmak üzere birçok ülke ve marka Sinciang pamuğu kullanmayacaklarını açıkladı. Ayrıca İngiltere’de de çeşitli kitle örgütleri, hükümetten bu konuda daha sert adımlar atmasını talep etmektedirler.
AB’DEN ÇİN’E YAPTIRIM KARARI
Avrupa Birliği (AB), 30 yıl aradan sonra Çin'e ilk kez yaptırım kararı aldı. AB, Sinciang'daki ihlallerle suçlanan 4 üst düzey Çinli firma yetkilisi hakkında yaptırım kararı aldığını duyurdu.
Çin-ABD arasındaki ticaret savaşları ve ABD'nin Sinciang'a insan hakları bahanesiyle uyguladığı yaptırımlar Çin'deki pamuklu tekstil ve konfeksiyon ihracatında önemli bir etkiyaratması bekleniyor. Aslına bakılırsa, sözde zorla çalıştırma, yalnızca siyasi baskı uygulamaktan çok Çin'de üretilen malları boykot ederek Çin`e ekonomik bir baskı unsuru oluşturmak isteniyor.
SİNCİANG: PAMUK CENNETİ
Dünya pamuk üretiminin beşte birinin Çin’de yapıldığı ve Çin’in pamuk üretiminin önemli bir bölümünün ise Sinciang’da tedarik edilmektedir. Sinciang bölgesinde toplam 13 milyondan fazla Uygur Türkü yaşamakta ve yaklaşık 1,6 milyon Uygur Türkü tekstil ve hazır giyim başta olmak üzere farklı sektörlerde çalışmaktadır.
Aslına bakılırsa, Sinciang pamuk boykotu bir önceki yıldan beri zaten uygulanıyordu. Son zamanlarda, ABD gümrüklerinin Çin pamuk ürünlerini kontrol etmeye başladığı bildirildi ve ihracat yapılırken şu bilgilerin sağlanması gerektiği bildirildi: Satın alma faturası, menşei belgesi ve zorunlu olmayan işçi çalıştırma beyanı. Ancak, marka giyim şirketlerinin boykota katılmaları konuyu daha geniş bir yelpazede kamuoyuna taşıdı. Tepkilerini basın yoluyla açıklayan ve alımlarını durduracağını dile getiren H&M ve Nike, Çin'de büyük bir tepkiyle karşılaştı. Hatta bu markaların Çin pazarındaki konumları tehlikeye girdiği bile belirtilmektedir.
İki şirket, yaptıkları açıklamada Uygurların Sinciang'da pamuk toplamaya zorlandığı yönündeki haberlerden endişe duyduklarını ve bölgeden pamuk almaya son vereceklerini duyurdu. Burberry, Adidas, Nike ve New Balance gibi ünlü markaların da tıpkı H&M gibi Sinciang'da yetiştirilen pamuğu satın almayı bırakacağını açıkladılar. Birçok Çinli sosyal medyada iki şirketin boykot edilmesi çağrısı yaparken bazı e-ticaret siteleri de H&M'in ürünlerini platformlarından kaldırdı. Çin Komünist Partisi'ne (ÇKP) bağlı Komünist Gençlik Birliği, sosyal medya platformu Weibo'da iki şirkete ateş püskürerek "Sinciang pamuğunu boykot etmek için söylenti yayarken bir yandan da Çin'de para kazanmak mı istiyorlar? Rüyalarında görürler" ifadelerini kullandı. "Sinciang pamuğunu destekliyorum" etiketi, Weibo'da yaklaşık 2,2 milyon görüntülemeyle en çok konuşulan konu oldu.
HANGİ PAZARLARDA TEKSTİL FİYATLARI ARTIYOR?
ABD yılda 45-47 milyar ABD doları değerinde pamuklu tekstil ve hazır giyim ithal etmektedir. 2018'de ticaret savaşının başlamasından sonra, oran yüzde 33’ten, yüzde 20’nin altına düşmüştü. 2020 yılında salgın durum nedeniyle ithalat keskin şekilde bir düşüş yaşadı. Son yıllarda, ABD’nin pamuklu tekstil ve konfeksiyonlarındaki ithalat pazarındaki Çin payı giderek azalırken, ASEAN, Hindistan, Pakistan ve Bangladeş kademeli olarak yükseliyor. Değerle ölçüldüğünde, ABD pamuklu tekstil ve hazır giyim ithalatının yüzde 80'inden fazlası bu beşliden sağlanıyordu. Ocak-Şubat 2021 verilerine göre ise bu oran yüzde 85'e yükseldi.
ABD, Sinciang pamuğunu içeren kumaşların pazarına girmesini yasaklarsa, bu sadece Çin'in doğrudan ihracatını değil, aynı zamanda ASEAN ve Bangladeş'i de etkileyecektir. Çünkü ASEAN ülkelerindeki ana giyim ihracatçılar eksiksiz bir tekstil ve konfeksiyon endüstrisi zincirinden yoksundurlar. Daha çok ara mal ve hammadde ithalatına yüksek oranda bağımlı Vietnam, Kamboçya ve Endonezya'dan oluşmaktadır. Ancak, Çin yarı mamul ürünlerin ana üreticilerinden biridir. Üstelik, RCEP anlaşması Çin'in tekstil ve konfeksiyon ihracatını artıran bir rol oynamaktadır.
