Endonezya Atatürk’ü tartışıyor

Endonezya hükümeti, başkent Cakarta’nın ünlü ilçesi Menteng’de bir caddeye Mustafa Kemal Atatürk’ün adının verilmesini istedi. Planın, Endonezya’daki bazı aşırı İslamcı partilerden ve gruplardan tepki alması üzerine, ülkede Atatürk tartışması başladı.

Endonezya’nın Türkiye Büyükelçisi Lalu Muhammad Ikbal, söz konusu hareketin Endonezya ile Türkiye arasındaki ilişkileri derinleştirmek için önerildiğini belirterek, Türk hükümetinin Endonezya’nın kurucu lideri Sukarno’nun Ankara’daki Endonezya büyükelçiliğinin önündeki bir caddeye isim verilmesi önerisini zaten onayladığını da sözlerine ekledi.

İHVANCILAR KARŞI ÇIKTI

Endonezya Halk Danışma Meclisi Başkan Yardımcısı Hidayet Nur Vahid, karara karşı çıktı. Vahid, Atatürk hakkında şu suçlamalarda bulundu: “Anti-demokratik ve İslam karşıtı”. Vahid, Meclis Başkan Yardımcısı olmadan önce Müreffeh Adalet Partisi (MAP)’nin genel başkanıydı. MAP, Mısır’daki Müslüman Kardeşlerden feyiz alınarak kurulan bir parti.

Vahid, Atatürk ismi yerine daha az tartışmalı olan Osmanlı sultanlarının (Fatih Sultan Mehmet veya Kanuni Sulta Süleyman) veya Mevlana gibi bir ismin caddeye verilmesini öneriyor.

‘ATATÜRK BAĞIMSIZLIK MÜCADELEMİZE İLHAM OLDU’

MAP’ın, Atatürk isminin verilmesine karşı çıkması üzerine, Endonezya’nın Sesi internet sitesinde ise tartışmalara kapsamlı yanıt veren bir makale yayımlandı. Sitenin editörü Ramdan Febrian Arifin tarafından kaleme alınan yazı, Endonezyaca, İngilizce, Çince, Fransızca, Arapça ve İspanyolca olarak 6 farklı dilde yayımlandı.

“Mustafa Kemal Atatürk’ün Başarısı ve Endonezya’ya Etkisi” başlıklı yazı, Osmanlı’nın son dönemini ve Atatürk’ün Batılı emperyalistlere karşı mücadelesinin ezilen uluslara ve özellikle Endonezya’ya olan etkisi anlatılıyor. Yazı şu ifadelerle başlıyor:

“Atatürk soy ismi, ‘Türklerin Babası’ anlamına geliyor ancak o kendi döneminde dünyanın en çok konuşulan isimlerinden biriydi. Türkleri Batı sömürgeciliğinden kurtarması dünyanın birçok milletine ilham kaynağı oldu, elbette ülkemiz Endonezya’nın da kurucuları bunun istisnaları değildi.”

‘İNGİLİZ EMPERYALİZMİNE BOYUN EĞMEYEN SUBAY’

Makalenin teması ise, Atatürk’ün özellikle İngiliz emperyalizmine karşı başarılı mücadelesinin vurgulanması. Makalede Osmanlı’nın çöküş dönemi siyasi hareketleri, Jön Türkler ve Atatürk’ün Enver Paşa ile olan görüş farklılıklarını anlatan yazar, onun için şu ifadeleri kullanıyor:

“Bu gerilemenin ortasında, İngiliz emperyalizmine boyun eğmek istemeyen bir subay vardı. O, Mustafa Kemal’den başkası değildir.

“Atatürk, Türklerin bağımsızlığı için İtilaf devletleriyle savaşmaktan başka bir yol olmadığını hissetti. Atatürk, Osmanlı İmparatorluğu’nun görkeminin iadesini isteyen Enver Paşa gibi değildi, sadece Türk milletinin bağımsızlığını istiyordu. Çünkü ona göre kontrol edilemeyen toprak hırsları, Türk milletinin bağımsızlığını ve hatta geleceğini fiilen yok edebilirdi.”

‘ATATÜRK, SİYASİ KIBLE OLDU’

Yazının ‘Sömürgelere Etkisi’ adlı alt başlığında ise Türk Kurtuluş Hareketi ve Atatürk’ün, Endonezya gibi emperyalist sömürge topraklarındaki etkisi şu sözlerle anlatılıyor:

“Türk bağımsızlık hareketi, diğer ulusların birçok bağımsızlık hareketine ilham kaynağı olmuştur. Endonezya istisna değildir. Kemal, Endonezya’nın kurucu babalarının siyasi kıblesi olmuştur.”

‘SUKARNO, ZİYA GÖKALP’TEN ALINTI YAPTI’

Yazıda Endonezya’nın bağımsızlık mücadelesinin önderi Ahmed Sukarno’nun Türk devrimcileri Atatürk ve Ziya Gökalp’tan ne denli etkilendiği şu örneklerle açıklanıyor:

“Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılmasından önceki dönemde Jön Türk Hareketi, Endonezyalı liderlerin dikkatini çekti. Onlardan biri de Sukarno’dur.

LAİKLİK VURGUSU

“Sukarno, ilk kez 1940 yılında Pandji İslam dergisinde yayımlanan ‘Türkiye Neden Dini, Devletten Ayırıyor’ başlıklı makalesinde Genç Türk hareketinin ideologu Ziya Gökalp’ten alıntı yaptı. ‘Doğudan geliyoruz, batıya doğru yürüyoruz’ diye yazdı Sukarno. Hatta o, Atatürk’ün İngiltere’yi alt etmedeki başarısını olağanüstü bir başarı olarak görüyordu.

“Sukarno, Atatürk’ün İngiliz saldırısından sağ çıkabilmesi için Türkiye’nin ‘kaplan’ gibi mücadele ettiğini söylemiştir. Bunun da ötesinde Sukarno, Atatürk’ün din ve devlet işlerini birbirinden ayırarak ülkenin kalkınmasında attığı adımları da ideal bir örnek olarak görmüştür.”