Damar içi zar bozulmasın

Endotelyum (Damar içi zar), lümende dolaşan kan veya lenf ile damar duvarının geri kalanı arasında bir arayüz oluşturur. Endotel hücreleri damarlar ve doku arasındaki bariyeri oluşturur ve bir dokunun içine ve dışına madde ve sıvı akışını kontrol eder.

Kan ile doğrudan temas eden endotel hücrelerine vasküler endotel hücreleri; lenf ile doğrudan temas edenlere ise lenfatik endotel hücreleri denir. Vasküler endotel hücreleri kalpten en küçük kılcal damarlara kadar tüm dolaşım sisteminde yer alır.

Bu hücrelerin, böbreğin glomerülünde olduğu gibi sıvı filtrasyonu, kan damarı tonusu, hemostaz, nötrofil alımı ve hormon trafiğini içeren benzersiz işlevleri vardır. Kalp odacıklarının iç yüzeylerindeki endotele endokard denir. Bozulmuş bir fonksiyon vücutta ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

BİLGİSAYARDAKİ ARAYÜZ GİBİ

Endotel, lümende dolaşan kan veya lenf ile damar duvarının geri kalanı arasında bir arayüz oluşturur. Bu, damarlar ve dokular arasında bir bariyer oluşturur ve bir dokunun içine ve dışına madde ve sıvı akışını kontrol eder. Bu, maddelerin geçişini ve beyaz kan hücrelerinin kan dolaşımına girip çıkmasını kontrol eder. Kronik enflamasyon vakalarında olduğu gibi endotelin geçirgenliğinde aşırı veya uzun süreli artışlar doku şişmesine (ödem) yol açabilir. Değişen bariyer fonksiyonu kanser ekstravazasyonunda da rol oynamaktadır.

DAMARDAKİ İŞLEVİ

Endotel hücreleri, aşağıdakiler de dahil olmak üzere damar işlevinin diğer birçok yönüyle ilgilidir: n Kan pıhtılaşması (tromboz ve fibrinoliz): Endotel normalde kanın pıhtılaşmadığı bir yüzey sağlar, çünkü pıhtılaşmayı önleyen maddeler içerir ve eksprese eder; bunlara pıhtılaşma kaskadındaki çeşitli faktörleri inaktive eden bir protein olan antitrombini aktive etmek için bir kofaktör görevi gören heparan sülfat da dahildir.

• Enflamasyon: Endotel hücreleri enflamasyon sırasında bağışıklık sisteminin beyaz kan hücrelerine aktif olarak sinyal gönderir.

• Yeni kan damarlarının oluşumu (anjiyogenez).

• Vazokonstriksiyon ve vazodilatasyon olarak adlandırılan kan damarının daralması ve genişlemesi ve dolayısıyla kan basıncının kontrolü

KAN DAMARINI OLUŞTURUR

Endotel, anjiyogenez adı verilen yeni kan damarlarının oluşumunda rol oynar. Anjiyogenez, embriyo ve fetüste organların gelişimi ve hasarlı bölgelerin onarımı için çok önemli bir süreçtir. Süreç, endotel hücreleriyle kaplı kan damarlarının yeni gelişimine yol açan azalmış doku oksijeni (hipoksi) veya yetersiz oksijen gerilimi ile tetiklenir. Anjiyogenez, süreci teşvik eden ve azaltan sinyaller tarafından düzenlenir. İntegrinler, kemokinler, anjiyopoietinler, oksijen algılama ajanları, bağlantı molekülleri ve endojen inhibitörleri içeren bu pro- ve antianjiyojenik sinyaller Anjiyopoietin-2, endotel hücrelerinin hücre çoğalmasını ve göçünü kolaylaştırmak için VEGF ile birlikte çalışır. Endotel disfonksiyonu veya uygun endotel fonksiyonunun kaybı, vasküler hastalıklar için bir ayırt edici özelliktir ve genellikle ateroskleroz gelişiminde önemli bir erken olay olarak kabul edilir. Hipertansiyon ve tromboza neden olan bozulmuş endotel fonksiyonu, genellikle koroner arter hastalığı, diabetes mellitus, hipertansiyon, hiperkolesterolemi hastalarında ve sigara içenlerde görülür.

Endotel disfonksiyonunun ayrıca inme, kalp hastalığı gibi gelecekteki olumsuz kardiyovasküler olayların öngörücüsü olduğu ve romatoid artrit, diyabet ve sistemik lupus eritematozus gibi enflamatuar hastalıklarda da mevcut olduğu gösterilmiştir.