Endüstriyel Yangın Uzmanı Anıl Yamaner: Arka arkaya sürekli hata yapılmış

Endüstriyel yangın uzmanı, Falckon Genel Müdürü Anıl Yamaner, Kartalkaya Kayak Merkezi’ndeki Grand Kartal Otel’de çıkan ve 78 vatandaşımızın hayatını kaybettiği yangınla ilgili izlenimlerini anlattı.

Tahliye süreci için çok geç kalındığını anlatan Yamaner, “Yağmurlama sisteminin amacı, yangını tamamen söndürmek değil ama yavaşlatmaktır. Yangının geciktirilmesi, tahliye için bize zaman kazancı olacaktı.” dedi.

İlk önlemin risklerin farkında olmak ve bunları sahiplenmekle başladığını belirten Yamaner, “Bir kere alınan rapor, güvenliğin garantisi değil zira bu sistemler her zaman ilk günkü gibi performans göstermesi gereken sistemler ve bunu temin etmek sürekli bir çaba gerektiriyor.” diye konuştu.

Nispeten basit sayılabilecek bir mutfak yangının dakikalar içerisinde söndürülmüş olması gerektiğini ve otelin konumlandırılmasının büyük hata olduğunu ifade eden Yamaner, toplumsal bilinçle ilgili de önemli uyarılarda bulundu.

- Kartalkaya’daki otel yangınında izlenimleriniz nedir? Yangın neden bu kadar hızla büyüdü ve hızlı müdahale edilemedi? Otelde yapısal önlemler alınmamış mı?

Yangınlar, özellikle günümüzde hızlı yanabilen plastik esaslı malzemelerin ve dekorasyon amaçlı kullanılan ahşap gibi yanıcı objelerin çoğunlukla belli bir ısıya ulaşıldıktan sonra çok hızlı seyrederler. Bu ısıya ulaşıldıktan sonra yapısal önlemlerin etkileri ancak geciktirici olabilir. Yangın kompartmanları, ısıya dayanıklı kapılar, alev almaz boya ve dış cephe kaplamaları gibi malzemeler, özellikle yangına katkı sağlamamaları bakımından önemlidir. Bu otelde bu tür önlemlerin çoğunlukla alınmadığını görebiliyorum.

YANGININ GECİKTİRİLMESİ TAHLİYE İÇİN ÖNEMLİ

- Böyle bir yangında önlemler alınmış olsaydı, müdahale nasıl olurdu, yangın geciktirilebilir miydi?

Yangının geciktirilmesi elbette insanların tahliyesi için bize zaman kazancı olacaktı. Maalesef tam tersine ihbar gecikti ve tahliye süreci için çok geç kalınmış oldu. Önlemlerin pek çok boyutu vardır. İhbar sistemi, otomatik söndürme sistemi, iyi çalışan bir acil durum eylem planı, eğitimli personel ve yapısal önlemler, bu işte rol oynar. Bu büyüklükte bir facianın yaşanabilmesi içinse bunların aynı anda pek çoğunda birden hata olduğu anlamına gelir. Nispeten basit sayılabilecek bir mutfak yangını, dakikalar içerisinde söndürülmüş olmalıydı ve eğitimli bir ekiple bu rahatlıkla yapılabilirdi.

YANGIN GÜVENLİĞİ SÜREKLİDİR

- Büyük otellerde ya da işletmelerde nasıl önlemler alınmalı?

İlk önlem risklerin farkında olmak ve bunları sahiplenmek ile başlar. Ancak bu şekilde doğru adımlar atılabilir. Ve yangın güvenliği bir kerelik değil, sürekli bir iştir. Yangın senaryolarını çıkartan işletmeler buna göre prosedürlerini, ekiplerini, alt yapılarını ve sistemlerini yangına karşı güvenli hale getirebilirler.

- Yangın Yönetmeliği nasıl uygulanıyor? İhmale izin veren açıklar var mı? Varsa nasıl bir yönetmelik olmalı?

Yönetmeliğimiz bu örnekte uyulması halinde önleyici olurdu. Burada tanımlı kurallar mutlaktır ve gereklidir. Elbette yönetmeliğimizin eksikleri var ve muhakkak uluslararası örnekleri gibi yaşayan bir doküman haline gelmelidir. Örneğin işletmelerin acil durum ekipleri üzerine daha detaylı bir çalışmayı tanımlamalı. Bu örnekte; olayı basit bir mutfak yangını olarak geride bırakabilirdik, eğer doğru ilk müdahale yapılmış olsaydı.

MERDİVEN BOŞLUĞU BASINÇLANDIRILMIŞ OLMALI

- Yangın merdiveninin içerde olmasının koşulları var mı?

Merdivenin içeride olmasında bir sakınca yok ama belli koşulları var yönetmelik gereği. Bu arada dışarıya yapılacak merdivenler için de kurallar var ve her ikisinin de dezavantajları mevcut. İçerideki merdivenlerde kaçış hollerinin 120 dk, kapılarının da 90 dk yangına dayanıklı olması lazım. Merdiven boşluğunun komple basınçlandırılmış olması lazım. Böylece merdiven holüne duman girmez ve tahliye için uzun ve güvenli bir süre olur. Ama eğer yangın başladıktan çok sonra başlamışsa tahliye, yönetmeliksel gerekliliklerin de sınırları aşılmış olabilir.

SU, İTFAİYE ARACINA GETİRİLMELİ

Tesisin etrafında itfaiye araçlarının dolaşması için alan ve su alabilmeleri için bağlantı ağızları muhakkak olmalı. Bir itfaiye aracı maksimum 5 dk su işleyebilecek kapasiteye sahiptir zaten. Sürekli takviye gerekir ve bu takviye, işletmenin kendisinden yapılır. Bazen de çevredeki başka su kaynaklarından ama itfaiye aracını hareket ettirdiğimiz anda su işleme duracağı için, su itfaiye aracına getirilmelidir.

YAĞMURLAMA SİSTEMİ YANGINI YAVAŞLATIR

- Yağmurlama sistemi tam olarak nasıl çalışıyor, bu sistemi kullanmayan çok bina var mı?

Yağmurlama sistemi bir yangın baskılama sistemidir. Amacı esasen yangını tamamen söndürmek değil ama yavaşlatmaktır, baskılama sistemi isminden de anlaşılacağı üzere. Ama bir çok uygulamada yangının büyümesini ve ilerlemesini büyük ölçüde engeller. Bu sistem pahalı bir sistemdir ve otomatik olarak boşaltma yapacağı için hatalı boşaltma yapmasından korkulur. Netice itibari ile işletmeler bu sistemi kullanmak zorundadırlar ama kaçınmayı tercih etmektedirler. Ama belirttiğim gibi yönetmeliğe göre zaruridir.

EN TEHLİKELİ YERLER

- Yönetmelikte oteller az tehlikeli sınıfta yer alıyor... Otellerde en tehlikeli yerler neresi?

Evet oteller az tehlikeli sınıfta yer alıyorlar. Aslına bakacak olursanız otelde en tehlikeli yerler mutfaklardır ve normal şartlarda mutfak yangınları kolay söndürülebilir yangınlardır. Bir mutfak yangının böyle bir felakete dönüşebilmesi için arka arkaya sürekli hata yapmak gerekir. Bizim daha sıklıkla görev yaptığımız tehlikeli ve çok tehlikeli sınıftaki işletmelerde yanıcı ve patlayıcı kimyasallar bulunur yüksek miktarlarda.

YETERLİ DENETLEME SÖZ KONUSU DEĞİL

- ‘Uygundur’ raporları nasıl verilmeli işletmelere? Raporlar verildikten sonra denetimlere devam ediliyor mu?

Otellerde denetleme sorumluluğu Turizm Bakanlığına aittir. Hangi alanlarda ve hangi periyotlarda denetleyeceklerini belirleyen yönetmelik, Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelikten farklıdır. Yönetmeliğe göre binalar ilk işletme ruhsatını almadan önce denetlenmek zorundadırlar ve bu denetlemenin bir tekrar zorunluluğu yoktur, büyük renovasyonlar veya ek bina ruhsatları haricinde. Yeterli bir denetlemeden bahsetmek söz konusu değil anlayacağınız üzere.

Zorlama ve yaptırım mekanizması yerinde değil. Raporu bir kere almanız güvenliğin garantisi değil zira bu sistemler her zaman ilk günkü gibi performans göstermesi gereken sistemler ve bunu temin etmek sürekli bir çaba gerektiriyor. Bana sorarsanız müşterilerin bir oteli tercih etmelerinde ana belirleyici sebep işletmenin onların sağlıklarına ve can güvenliklerine ne kadar değer verdikleri olmalı. Fiyatı da belirleyen şey bu olmalı.

BÜYÜK HATA

- Binanın konumlandırılması uygun mu? Yangına otelin arka kısmından hiç müdahale edilemedi.

Bu çok büyük bir hata. O bölgeden müdahale özellikle merdivenli itfaiye araçları ile kurtarma yapabilmek için önemliydi. Ancak binanın şehir merkezinden ve itfaiyeden bu kadar uzakta olması da bu olumsuzluğun bir parçası elbette.

- Büyük bir turizm alanında bu alana ait itfaiye birimi olmalı mıydı?

Böyle bir anda itfaiye olmadan yangınlarla mücadele edemezsiniz. Ya da işletmelerin kendi profesyonel itfaiye ekipleri olmalı. Yönetmelik, devletin üzerindeki yükü hafifletmek için bunu tanımlayabilir.