Enflasyon canavarını Karadeniz gazı yakacak

Merkez Bankası (TCMB) mayıs ayı enflasyon gelişmeleri raporunda gaz faturasına dikkat çekti. Enflasyonundaki düşüşte bedelsiz doğalgazın belirgin etki yaptığına işaret edilen raporda, gıda fiyatlarının yılın ilk aylarına kıyasla daha olumlu bir görünüm sergilediği ifade edildi.

Açıklamada "Mayıs ayında, meskenlere doğal gazın bedelsiz olarak sunulması tüketici enflasyonu üzerinde belirgin bir düşürücü etki oluşturmuştur." ifadeleri yer aldı.

YIL BOYUNCA ETKİSİ OLACAK

Karadeniz gazının sisteme dahil edilmesi sayesinde mayıs ayında hanelere kesilen gaz faturası kamu tarafından finanse edildi. Yıl sonuna kadar da 25 metreküplük kısım için haberlerden ücret alınmayacak. Havalar soğuk gitmezse bu, birçok hanenin ekime kadar gaz faturası ödememesi demek. Bunun enflasyon ve hane bütçesine de olumlu katkısı olacak. Elbette kamu bütçesi tarafında da bedeli olacak. Ancak baz etkisiyle geri çekilen enflasyon canavarının üzerine sürülen gaz ateşi yıllık bazda beklenenden daha hızlı bir düşüş getirebilir. Dünyada da gıda fiyatları düşüyor. TL tarafında seçimlerin ardından zafiyet yaşandı. Bunun mal ve hizmetlere bir miktar zam olarak yansıması ise muhtemel.

OTOMOTİV İŞİ SIKINTI

Merkez Bankası aylık fiyat gelişmeleri raporuna göre, "Temel mal grubu enflasyonundaki artışta, yöntem değişikliği sonucu yeni sezon geçişinin mayıs ayına kaydığı giyim ve ayakkabı alt grubunun yanı sıra otomobil kaleminin sürüklediği dayanıklı tüketim malları etkili olmuştur. Hizmet grubu fiyatlarındaki aylık yükseliş mayıs ayında güçlenirken, artışların grup geneline yayıldığı izlenmiştir." tespitlerine yer verildi. Türkiye'nin otomotiv ithalatı adeta rekor kırıyor. Ticaret Bakanlığı verilerine göre mayıs ayında otomotiv ithalatına 2.9 milyar dolar ödendi. Artış yüzde 113'ü aştı. İlk beş ayda 11.3 milyar dolar oldu. Artış yüzde 85 oldu. Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) verilerine göre de, mayısta otomobil ve hafif ticari vasıta satışları, 2022'nin aynı dönemine kıyasla yüzde 70.9 artarak 111 bin 356 oldu. Bunların 72 bin 735'i ise ithal vasıtalardan oluştu. Buna göre toplam pazarın yüzde 65.3'ü ithal vasıtalardan oluştu. Otomobil pazarındaki ithal payı da yüzde 68'i aştı. Bununla beraber piyasada ciddi bir otomobil talebi olduğu görülüyor. Otomobil almak isteyenler aylar öncesinden sıraya giriyorlar. Şirketler müşterilerine şu tarihte aracını teslim ederim sözü veremiyor. Konuştuğumuz sektör oyuncuları enflasyon karşısında birikimlerini değerlendirmek isteyen vatandaşların otomobile yatırım yaptığını ifade ediyorlar. Buna göre, alınan otomobillerin yüzde 40'lık kısmı ilk altı ay içersinde elden çıkarılıyor.

GABAR PETROLÜ O KİLİDİ AÇAR MI?

Türkiye'ye yakın zamanda Gabar Dağı'ndan da petrol çıkarmayı başardı. Söz konusu petrolün sisteme dahil olması ile beraber tıpkı doğalgazlı olduğu gibi paçal fiyatlarda olumlu bir yansıması görülebilir. Halihazırda Türkiye Rusya'dan uygun fiyatlı petrol ithal edebiliyor. Fakat fiyatlamalar İtalya'ya göre yapıldığı için bunun sisteme yansıması görülmedi. Buna göre akaryakıt ürün fiyatlamalarında Akdeniz piyasasına (İtalya Lavera/Genova) bakılarak fiyatlama yapılıyor. Petrol Piyasası Kanunu gereğince 1 Ocak 2005 tarihi itibarı ile Serbest Fiyatlandırma Sistemi'ne geçildiği için bu kriter konmuş durumda. Kanunun 10. maddesinde “Petrol alım satımında fiyatlar en yakın erişilebilir dünya serbest piyasa koşullarına göre oluşur.” deniliyor. Bu adres de Genova.