Tayyip Erdoğan'ın masasındaki soru: Mehmet Şimşek'in görevi

Ekonomideki sorunlara depremin ağır faturası da eklendi. Türkiye'nin ödemeler dengesi finansmanında bir sorun yaşanmaması için ilave kaynak ihtiyacı doğdu. Neoliberal politikaları reddeden Türkiye Ekonomi Modeli'nin yeni dönemde de devam edip etmeyeceği merak konusu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın şekillendireceği yeni ekonomi yönetimi, önümüzdeki dönemde izlenecek modele dair fikir verecek. Tam da bu noktada Mehmet Şimşek isminin ön plana çıktığı görülüyor. Liberal medya ve Londra çevreleri Şimşek ismini olumlu karşılıyor. Gerek Külliye gerek Şimşek'e yakın kaynaklarla konuştuğumuzda ise kendisinin ekonominin koordinasyonunda görev alacağı, bakanlık gibi yoğun bürokrasi gerektiren bir görevde bulunmak istemediği ifade ediliyor.

GÖRÜŞMEYİ HİÇ KESMEDİLER

Son dönemde gündeme sıkça gelse de Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Mehmet Şimşek ile görüş alışverişleri yeni değil. 2009-2014 döneminde Maliye Bakanlığı, 2015-2018 döneminde ise Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcılığı (Hazine Bakanlığı) görevlerini üstlenen Şimşek, görevden ayrıldıktan sonra da özellikle 2019 yılı yaz aylarında Cumhurbaşkanı Erdoğan ile kritik istişareler yaptı. Konuyu o dönem Hürriyet yazarı Abdülkadir Selvi gündeme getirdi. Aynı günlerde gazetemizin yazarı Recep Erçin de Mehmet Şimşek, “Cumhurbaşkanı'na ne anlattı?” başlıklı yazısında Şimşek'in küresel ekonomiye ilişkin görüşlerini aktardı. Erdoğan'ın seçimlerden önce Şimşek ile görüştüğü dönemde ABD ve AB'de bankacılık iflas krizinin gündemde olduğunu not edelim. Bu noktada yeni dönemde Şimşek'in hangi görevi alacağı merak konusu.

KİMİN İÇİN MÜZAKERE EDECEK?

Mehmet Şimşek'in yeni dönemdeki görevi iktidarın ekonomi politikasında da belirleyici olacak. Londra'daki sıcak para komisyoncuları ile sıkı ilişkileri olan ve “küresel sermayenin adamı” olarak görülen Mehmet Şimşek, yeni dönemde özgün politikaları ile dünya iktisat çevrelerinde de tartışmalara neden olan Türkiye Ekonomi Modeli için finansman bulma görevini mi ifa edecek yoksa Türkiye'nin Londra ile yeni köprüler kurması için müzakereci işlevi mi görecek? Özetle “Türkiye'nin adamı” mı yoksa “Londra'nın adamı mı” olacak?

LONDRA TEFECİLERİ GÖNDERMESİ

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın dün Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Genel Kurulu'nda yaptığı konuşma Şimşek'in üstleneceği göreve dair bazı ipuçları veriyor. Cumhurbaşkanı, yeni dönemde de “yatırım, istihdam, üretim, ihracat ve cari fazla yoluyla büyüme” ilkelerini net bir dille ifade etti. Erdoğan ayrıca muhalefetin ekonomik anlayışına gönderme yaparak “Ülkeyi Londra tefecilerine teslim edeceklerdi. Edemediler.” dedi. Erdoğan'ın sözleri, özellikle cari fazla yoluyla büyüme vurgusu, cari açık veren ve bunun finansmanı için dışarıdan para arayan bir modelin reddedildiğine işaret. Cari açık ancak finanse edilebildiği sürece verilir. Dış kaynakla finanse edilemeyen ekonomilerin cari açık veremediği ve ödemeler dengesi krizinin gündeme geldiği biliniyor. Türkiye içsel para arzı, dost ülkelerden mevduat aktarımı, KKM, ve SWAP'lar ile dış ticaretini finanse etme ve ulusal paralarla ticareti artırma yolunu geçen dönemde tercih etti. Erdoğan'ın muhalefete yönelik “Londra tefecileri” göndermesi kendisinin bu yolu kapattığına işaret ediyor.

ŞİMŞEK'İN ÇATI MESAJI UNUTULMASIN

Mehmet Şimşek önceki hükümetlerde görev aldığı dönemde Ali Babacan ile birlikte ekonomiyi yönetti. Bu dönemde Kemal Derviş tarafından Türkiye'de uygulanan IMF reçetesi devam ettirildi. Özelleştirmeler kamu bankalarına kadar dayandı. Ekonomide “gaz-fren” tartışmaları gündeme geldi. Babacan'ın görevden alınmasının ardından Şimşek bir süre daha ekonominin kaptanı oldu. Bu dönemde Şimşek, ülkenin döviz riskini azaltmak için döviz geliri olmayan şirketlerin dövizle borçlanmasının önüne geçen uygulamaları devreye aldı. Ahmet Davutoğlu hükümetinde Maliye Bakanlığı yapan Şimşek, her ne kadar bir nihayete ulaşmasa da 25 başlıkta 1200 eylem planının da uygulanmasında görev aldı. Bu reform programı Türkiye'nin 24 Ocak 1980 ve 2011 Derviş politikaları sonrası yeni bir milli ekonomik model arayışının başlangıcıydı. Nitekim Şimşek de görevden ayrılmadan birkaç ay önce verdiği mesajda, “Çatıyı hava güneşliyken tamir etmek lazım', şimdi çatıyı onarma zamanı, yarın yağmur yağacak, belki fırtına olacak, bugünden elimizi sağlamlaştırmamız lazım.” diyerek, bol döneminin bittiğine ve yeni döneme uygun tedbirler alınması gerektiğine işaret etmişti. Nitekim 2018'de Berat Albayrak dönemi ile birlikte 24 Ocak ile başlayan neoliberal politikalara eklemlenme sürecinin bittiği ve Türkiye Ekonomi Modeli devreye alındı.

ŞİMŞEK NELER YAPIYORDU?

Erdoğan daha dün muhalefeti “Ülkeyi Londra tefecilerine teslim edeceklerdi.” ifadeleriyle tenkit ederken “Londra'nın muteber adamı” olarak kabul edilen Mehmet Şimşek ile son dönemde sıkı bir görüşme trafiği içine girmesi ve Şimşek'in yeni kabinede finanstan sorumlu olarak üst düzey görev alacağı beklentisi bir tezat oluşturuyor. Burada Mehmet Şimşek'in daha önce Twitter mesajıyla yaptığı “Kendi alanıma giren her konuda istenen katkıları vermeye her zaman hazırım. Ancak yurt dışında finans kuruluşlarındaki işlerim nedeni ile aktif siyasete girmeyi düşünmüyorum. Yoğun işlerim için dünyanın dört bir köşesine (özellikle Londra, Paris, New York, Dubai ve Doha’ya) çok sık seyahatlerim oluyor.” açıklaması dikkate alındığında İstanbul Finans Merkezi'nin dünyanın üst sıralarında yer alan bir finans merkezi olması için çalışmalar yapacağı beklenebilir. Bununla birlikte Şimşek'in Batı merkezlerinde park etmiş Körfez sermayesini Türkiye'ye çekmek için İslami Finans araçlarının geliştirilmesi konusunda çalışmalar yapması da olası. Bu bakımdan Şimşek'in kabinede yer alıp almayacağı, hangi pozisyonda bulunacağı, Merkez Bankası Başkanı'nın değişip değişmeyeceği, yeni Ticaret ile Hazine ve Maliye bakanlarının kim olacağı da yeni dönemde Şimşek'in Londra'nın adamı mı, Türkiye'nin adamı mı olarak iş göreceğine dair fikir verecek.

'ULUSLARARASI İTİBARA SAHİP FİNANS YÖNETİMİ'

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 28 Mayıs'ta kesin olmayan sonuçlara göre cumhurbaşkanı seçildiğinin açıklanmasının ardından Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde toplanan vatandaşlara hitap etti. Erdoğan ekonomi yönetimi ile ilgili "Güven ve istikrar, bu iki kavram çok önemli. Siyasette hep arkadaşlarımla bunu konuştum, iki kavram, güven ve istikrar. Bununla yola devam edeceğiz ve güçlü bir ekonomi yönetimini bu iki kavramın üzerine kuracağız. Uluslararası itibara sahip bir finans yönetimi, yatırım ve istihdam odaklı bir üretim ekonomisi tasarlıyoruz." dedi.