Uzmanlar Erdoğan’ın sözlerini yorumladı: ‘Esas nokta Moskova’yla ilişkileri nasıl etkileyeceği’

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, önceki gün İsveç’in NATO’ya girme tartışmalarının ortasında, Ukrayna ile ilgili çıkış yaptı. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile ortak basın açıklaması yapan Erdoğan, “Ukrayna NATO’ya girmeyi hak ediyor.” ifadelerini kullanmıştı. Konuyla ilgili Emekli Tuğgeneral Prof. Dr. Fahri Erenel ve Prof. Dr. Hasan Köni Aydınlık’a konuştu.

‘NATO ÜLKELERİNİN TİMSAH GÖZYAŞI’

Erenel, Erdoğan’ın Ukrayna çıkışıyla ilgili, “ittifaktaki ikileme gönderme yapmak amacıyla söylediği” yorumunu yaptı. NATO ülkelerinin timsah gözyaşı döktüğünü belirten Erenel, “Bir kısmı ‘üye olsun’, bir kısmı ‘olmasın, destek verelim’ diyor. Sayın Cumhurbaşkanı da ‘bu olay sadece İsveç meselesi değil. Ukrayna'ya bu kadar destek vererek savaşı körüklüyorsunuz. Madem öyle işte hodri meydan’ demek istiyor. Yani bir nevi İsveç'e karşılık NATO kartını sürüyor gibi geliyor bana.” ifadelerini kullandı.

‘İTTİFAKTA KIRILMA VAR’

Erenel, bu açıklamanın Rusya ile ilişkide herhangi bir gerilemeye yol açmayacağını belirtti. “Hatta tam tersine Putin'in de işine gelecektir.” diyen Erenel, “Çünkü NATO içerisinde böyle bir kırılma var. Yani bir kısmı NATO'ya girsin bir kısmı da NATO'nun açık kapı politikası kapsamında desteklensin diyor. Biden en sonunda çözüm yolu olarak Oslo Anlaşmasıyla yasaklanmış misket bombası vererek insan hakları ihlali yapıyor. Dolayısıyla Sayın Cumhurbaşkanı da ‘Eğer NATO’ya alacağınız bir ülke varsa bu Ukrayna olmalı’ demek suretiyle İsveç’in ikinci öncelikte olduğunu verilen sözlerin hiçbir yerine getirmediğini ifade etmek istediğini düşünüyorum.” şeklinde konuştu.

‘EN BÜYÜK ENGEL TÜRKİYE’

Türkiye’nin Vilnius zirvesinde İsveç’e onay vermeyeceğini düşündüğünü belirten Erenel, “Ankara, bu kadar hamleden sonra Amerika'ya da bir cevap vermiş olacak.” dedi. Bu yüzden her şeyi şarta bağlayan ABD’ye karşı Türkiye’nin akıllıca bir hamle yaptığını vurgulayan Erenel, “NATO ABD vasıtasıyla karar alan bir mekanizmadır. Bu yüzden Vilnius zirvesinden zaferle dönmek istiyor. Buradaki en büyük engel de Türkiye’nin İsveç’e onay vermemesidir.” ifadelerini kullandı.

‘İLGİNÇ BİR YORUM’

Prof. Dr. Hasan Köni ise Erdoğan’ın yorumunu ilginç bulduğunu belirtti. Çünkü Türkiye’nin Rusya'yla bir denge ilişkisi kurduğunu belirten Köni, “Türkiye’nin Putin'le de bir yakınlığı var. Şimdi bu tavır. Yani Ukrayna'nın NATO'ya üye olmasını destekleme tavrı, Rusya'nın politikasına karşı. Çünkü Rusya bütün bu savaşı Ukrayna'nın NATO'ya girmesini önlemek için yapıyor.” ifadelerini kullandı. Misk anlaşmalarına göre iki bölgede otonom bir yapının oluşturulacağını ve bunun Ukrayna içinde kalacağı planlarını hatırlatan Köni, “Fakat bu plana göre Ukrayna NATO'ya girmeyecekti.” dedi.

‘RUSYA AÇISINDAN OLUMSUZ’

Türkiye'nin savaş boyunca Rusya’nın yanında çok iyi bir denge politikası izlediğini vurgulayan Köni, “Rusya’dan gaz alıyoruz. Gaz ödemeleri erteleniyor. Putin ile yakın ilişki kuruluyor.” dedi. Buna bağlı olarak Erdoğan’ın bu cümleyi kurmasının Rusya açısından olumsuz olduğunu ifade eden Köni, “Türkiye oyun oynuyor diyecekler. Yani bir yandan Ukrayna’nın NATO’ya alınamayacağını biliyorlar. Avruğa ülkelerine şunu göstermiş oluyor Türkiye: ‘Biz İsveç’in alınmasına karşıyız, sebebi PKK/YPG ama Ukrayna’nın böyle bir durumu yok o halde alınabilir.’ Türkiye böylelikle İsveç’e olan karşıtlığını da böyle vurgulamış olabilir.” şeklinde konuştu.

‘AVRUPA BUNU ŞİŞİRECEK Mİ?’

Köni, NATO çıkışının, Rusya Devlet Başkanı Putin’in ağustos ayında yapacağı Türkiye ziyaretini etkileyip etkilemeyeceği sorusunu da yanıtladı. Köni şu ifadeleri kullandı: “Şimdi el altından haberler gitmiştir. Şimdi bir de ön görüşmeler var. Bir de kapı arkası görüşmeler var

İşte bizim en çok yakalamaya çalıştığımız kapı arkası görüşmeler. İstihbarata ne söylendi? Ukrayna basını bunu nasıl karşılayacak? Avrupa bunu şişirecek mi? Etkileri görmek için bunları beklemek lazım. Çünkü kapı arkasındaki görüşmeleri bilemiyoruz. Ama onun yansımalarından bir tahmin çıkartacağız.

‘ZATEN İSRAİL MODELİNİ UYGULUYORLAR’

Prof. Dr. Hasan Köni, ABD Başkanı Joe Biden’ın “Ukrayna için İsrail modelini uygulayacağız” yorumunu da değerlendirdi. Köni, “Zaten bunu fiiliyatta uyguluyorlar. Bunu İsveç için de yapıyorlar. İsveç ordusu NATO operasyonlarına katılıyor. ABD ve İsrail bu yolla Orta Doğu'daki kendi istediklerini yapıyor aslında.” şeklinde konuştu. Ukrayna ordusu içinde zaten Amerika'nın özel kuvvetlerinin olduğunu belirten Köni, “Amerika ve Avrupa’dan gelen silahlar Ukrayna ordusunda kullanılıyor. Yeni uygulamayla bunu daha da resmi bir hale getirecekler. Fakat burada İsveç’in daha farklı bir durumunun olduğunu söyleyen Köni, “İsveç Avrupa Savunma Birliği içinde Avrupa Savunma Birliği içinde yirmi altı ülke NATO ülkesi. Yani İsveç’e bir saldırı olduğunda o yirmi altı ülke zaten otomatik olarak işini çine girmiş oluyor. Bu yüzden Türkiye’nin İsveç’e hayır demesiyle Stockholm güvenliğini kaybetmiş olmuyor.” değerlendirmesinde bulundu. Köni ayrıca Türkiye’nin Vilnius’taki NATO zirvesinde İsveç için hayır oyu vereceğini tahmin ettiğini söyledi.