Eşitlik ve özgürlük yolunda atılan en önemli adım

Bugün Türk Medeni Kanunu'nun kabulünün 95. yıldönümü. Atatürk devrimlerinin en önemlilerinden ve temeli olan Türk Medeni Kanunu, dinsel hukuk düzeninden laik hukuk düzenine geçişin belgesi, bir hukuk ve uygarlık anıtı olarak kabul edilmektedir.

Tarih boyunca, Türk kadının toplumda üstlendiği roller değişiklik göstermiştir. Osmanlı İmparatorluğu’nda toplum içerisindeki etkinliğini kaybeden Türk kadınının, eski yerini tekrar kazanması adına atılan en önemli adım Türk Medeni Kanunu’nun Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kabulüdür. Kanun, İsviçre Medeni Kanunu’ndan örnek alınarak hazırlanılmıştır. 17 Şubat 1926’da kabul edilmiş ve 4 Ekim 1926’da yürürlüğe girmiştir. Yasanın mimarı, Adliye Vekili Prof. Dr. Mahmut Esat Bozkurt’un hazırladığı gerekçede Cumhuriyet’in temel perspektifi, toplumsal ilerleme ve gelişmedir: “Yasaları dine dayanan devletler, kısa bir zaman sonra memleketin ve milletin isteklerini tatmin edemezler. Çünkü dinler değişmez hükümler ifade ederler. Hayat yürür, ihtiyaçlar sürekli değişir, din kanunları, mutlaka ilerleyen hayatın huzurunda şekilden ve ölü kelimelerden fazla bir değer, bir anlam ifade etmezler. Değişmemek, dinler için bir zorunluluktur.”

Çeşitli hayat ilişkilerinin Mecelle'nin anlaşılması güç ve karışık hükümleriyle çözümlenmesine son veriliyordu. Genç Türkiye Cumhuriyeti'nin çeşitli yaşam ilişkilerini düzenleyen, modern ihtiyaçları karşılayan bir Medeni Kanundan yoksun kalması beklenemezdi.

KADINLARA BÜYÜK HAKLAR TANINDI

Medeni Kanun, medeni hukuk alanında köklü bir değişikliğin başlangıcını teşkil etmiştir. Bu kanun, medeni hukuk kavramlarını ve kurumlarını dinsel bir temele dayanma durumundan kurtarmış, bunları laikleştirmiştir. Atatürk devrimleri ve Cumhuriyetimiz başarılı bir aydınlanma projesi olup, temelleri demokrasinin ilk ışıkları kabul edilen yasalar ve uygulamalarla atılmıştır. 17 Şubat 1926'da kabul edilen Medeni Kanun da bunların başında gelir. Yasa, kadınların eşit ve özgür bireyler olarak toplumsal ve kamusal yaşamda yerini almasını sağlamıştır. Medeni Kanun, eşitlik ve özgürlük yolunda atılan en önemli adımdır.

Türk Medeni Kanunu ile kadınlar sadece toplumsal hayata değil, siyasi hayata da atılmışlardır. Okuma yazma oranı hızla artmış, kadınlar eğitim, hizmet ve üretim sektöründe daha aktif roller almıştır. Mahkemelerde tanıklık yapma, miras ve boşanma konularında kadın ve erkek eşit hale getirilmiş, evliliklerde resmi nikah yapma zorunluluğu getirilmiş, tek eşle evlilik esası benimsenmiştir. Bir toplumun kişilere verdiği değere bakmak için Medeni Kanuna bakmak yeterli olacaktır.

22 Kasım 2001’de Türk Medeni Kanunu maddeleri üzerinde bazı değişiklikler yapılmıştır. Kanun yeni şekliyle kadın-erkek eşitliğini gözeten, cinsiyet ayrımcılığına son veren, kadınları aile ve toplum içerisinde erkekler ile eşit kılan, kadın emeğini değerlendiren bir düzenlemedir. Medeni Kanun ile özellikle aile hukuku alanında bugüne kadar yaşanan gelişmeler; değişim ve ihtiyaçlar

dikkate alınarak çok önemli değişiklikler yapılmıştır. Evlenme yaşı, yasal yerleşim yeri, aile reisliği, boşanma davaları, aile konutu ve konut eşyası, yasal mal rejimi, velayet, vesayet, emeğin değerlendirilmesi, mülkiyet, miras ve çocuk hakları konularında, kadın-erkek eşitliğinin sağlanması yolunda köklü değişiklikler gerçekleştirilmiştir.

Medeni Kanunun kabul edilip yürürlüğe girdiği günlerin mücadele coşkusu ve azmi ile bugünü kutluyor, Vatan Partisi Öncü Kadın olarak görev başında olduğumuzu bildiriyoruz.

Ulusal egemenlik temelinde kurulan Cumhuriyetimizin ilk yıllarında yapılan hukuk devriminin temel yasası aynı zamanda laik hukukun simgesi Medeni Kanunun kazanımlarından bir adım dahi geri atmayarak daha da geliştirmek için mücadelemiz devam edecektir.