Evlerde tükeniyoruz yasal düzenleme şart

Geçen yılının başından bu yana tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs salgını, özellikle profesyonel yaşamda dengelerin değişmesine neden oldu. Salgın öncesinde kimi şirketler tarafından tercihen uygulanan uzaktan çalışma yöntemi artık pek çok şirket için kalıcı hale geldi. Bu durumun şirket içi motivasyona olan etkileri, çalışan dünyasının temel sorunları arasında yer aldığını söyleyen Lider Koçu Fatih Elibol, "Fishbowl’un pandemi sırasında evden çalışan 16 binden fazla kişi üzerinde yaptığı bir anket çalışmasına göre katılımcıların yüzde 68'i bu süreçte tükenmişlik hissiyle mücadele ettiğini söyledi. Bu oranın erkek çalışanlarda yüzde 67, kadın çalışanlarda ise yüzde 70 olduğu görüldü. Uzaktan çalışanlardaki tükenmişlik hissinin nedenleri arasında, özellikle çocuğu olan çalışanlarda özel hayat ve iş hayatı ayrımının zorlaşması, bireysel aktivitelere yeteri kadar vakit ayıramama, çevrimiçi toplantıların kim zaman tüm gün kamera önünde olmayı gerektirmesi, belirsizlikler, alışkanlıkları yaşayamama, adaptasyon sorunu ve kaybetme korkusu gibi gerekçeler yer aldı" dedi.

ÇALIŞANLA SAĞLIKLI İLETİŞİM ŞART

Liderlere koçluk desteği veren Fatih Elibol, konuya ilişkin yazılı açıklamasında, şu bilgileri aktardı: “Tükenmişliği ortadan kaldırmak, yöneticilerin çalışanlarının neye ihtiyacı olduğunu anlayabilmelerinden geçiyor. Bu da ancak çalışanlarıyla sağlıklı bir iletişim kurmakla mümkün oluyor. Koçluk ise bu noktada en büyük yardımcı. Bireyler her ne kadar yaşamlarında belirli bir yolu kat etmiş olsalar da pandemi sürecinde de şahit olduğumuz gibi yaşamın değişen şartları bireyleri sürekli olarak değişime zorluyor” ifadelerini kullandı.

ÇALIŞMA ÖRGÜTÜ UYARDI

Kovid-19 küresel salgını nedeniyle evden çalışmanın dramatik biçimde artmasıyla, salgın, krizden önce dünyada 260 milyon civarında olduğu tahmin edilen evden çalışanların maruz kaldığı kötü çalışma koşullarını gün ışığına çıkardı. Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) son raporuna göre, Kovişd-19 küresel salgını nedeniyle sayılarında büyük artış görülen evden çalışanların daha iyi korumaya ihtiyacı var. Evden çalışma özel alanda vuku bulduğundan genellikle “görünmez”dir. Örneğin, düşük ve orta gelirli ülkelerde, ev eksenli çalışanların neredeyse tamamı (yüzde 90’ı) kayıt dışı çalışıyor. Evden çalışanlar genellikle, yüksek vasıflı mesleklerde dahi, ev dışında çalışanlardan daha kötü durumdalar. Evden çalışanlar ortalama olarak Birleşik Krallık’ta yüzde 13, Amerika Birleşik Devletleri’nde yüzde 22, Güney Afrika’da yüzde 25, Arjantin, Hindistan ve Meksika’da ise yaklaşık yüzde 50 daha az kazanıyorlar.

SOSYAL KORUMALARI YOK

Evden çalışanlar, ev dışından çalışanlarla karşılaştırıldığında, daha büyük güvenlik ve sağlık riskleriyle karşı karşıya ve eğitime erişimleri daha az; bu da onların kariyer olanaklarını etkileyebiliyor. “Evden çalışma: Görünmezlikten insana yakışır işe” adlı rapor ayrıca, evden çalışanların diğer çalışanlarla aynı düzeyde sosyal korumaya sahip olmadıklarını gösterdi. Sendika üyesi olmaları veya toplu iş sözleşmesi (TİS) kapsamına girme olasılıkları da daha düşük.

ILO’nun tahminlerine göre, Kovid-19 krizinden önce dünyada 260 milyon ev eksenli çalışan vardı; küresel istihdamın yüzde 7.9’unu oluşturuyorlardı; ve yüzde 56’sı da (147 milyon) kadındı. Evden çalışanlar arasında, sürekli olarak uzaktan çalışanlar ve nakış, el işleri, elektronik montaj gibi otomasyonu mümkün olmayan mal üretiminde çalışan çok sayıda işçi yer alıyor. Üçüncü bir kategoriyi oluşturan dijital platform çalışanları ise, sigorta taleplerini işleme koymak, doküman nüshalarını düzeltmek, veya yapay zeka sistemleri eğitimi için veri notları yazmak gibi hizmetleri veriyorlar.

EVDEN ÇALIŞMA ARTACAK

2020 yılında Kovid-19 küresel krizinin ilk aylarında, her beş çalışandan biri kendisini evden çalışır durumda buldu. 2020 yılının bütününe ait veriler belli olduğunda, bu rakamın önceki yıla göre çok büyük ölçüde artmış olması bekleniyor. Rapora göre, evden çalışma önümüzdeki yıllarda artmaya devam edecek, evden çalışanlar ve işverenlerinin karşı karşıya olduğu sorunları ele almak daha acil hale gelecek. Evden çalışmaya ilişkin düzenlemeler genellikle çok az, öte yandan mevcut kanunlara uyma sorunu da var. Çoğu durumda, evden çalışanlar bağımsız yüklenici olarak sınıflandırılıyor ve iş mevzuatı kapsamı dışında kalıyor. Raporun eşyazarlarından biri ve ILO Kıdemli Ekonomisti Janine Berg, “Dünyada birçok ülkede, evden çalışmayla ilintili insana yakışır iş koşullarına dair eksiklikleri ele alan mevzuat var, bazılarında toplu iş sözleşmeleri tamamlayıcı rol oynuyor. Yine de, evden çalışanlar ile diğer ücretli çalışanlar arasında eşit muameleyi destekleyen 177 sayılı Sözleşme’yi sadece 10 ILO üyesi ülke onaylamış durumda; çok az sayıda ülkenin evden çalışmaya ilişkin kapsamlı politikası var” dedi.

İNSANA YAKIŞIR İŞE GEÇİŞ

Rapor, evden çalışmanın daha görünür kılınması ve böylelikle daha iyi korunmasını sağlamak için somut öneriler içeriyor. Rapor, endüstriyel evden çalışanlar açısından, yasal koruma kapsamını genişletmek, mevzuata uymayı artırmak, yazılı sözleşmeleri yaygınlaştırmak, sosyal güvenliğe erişim sağlamak ve evden çalışanları hakları konusunda bilgilendirmek suretiyle kayıtlı ekonomiye geçişlerini kolaylaştırmanın önemini vurguluyor. Rapor, faaliyetleri ülke sınırlarının ötesine geçtiği için mevzuata uyma konusunda özel zorluklar yaratan ev eksenli çalışan dijital platform çalışanları için, çalışma koşullarını izlemek üzere ürettikleri verilerin ve adil ücret belirlemeye yönelik araçların kullanılmasını savunuyor. Uzaktan çalışanlar bakımından, psiko-sosyal riskleri azaltmak üzere özel önlemler almaları, çalışma yaşamı ile özel yaşam arasındaki sınıra saygı gösterilmesini sağlamak üzere “bağlantıyı kesme hakkı” getirmeleri için politika belirleyicilere çağrı yapıyor. Rapora göre, evden çalışma önümüzdeki yıllarda büyük önem kazanacak. Hükümetler, işçi ve işveren örgütleriyle işbirliği halinde, ister Endonezya’da hintkamışı lifi örsün, ister Gana’da karite yağı üretsin, ister Mısır’da fotoğraf etiketlesin, ister Uruguay’da maske diksin, isterse de Fransa’da uzaktan çalışıyor olsun, tüm evden çalışanların görünmezlikten çıkarılarak insana yakışır işe geçiş yapmalarını sağlamak için birlikte çalışmalıdır.