Fahiş fiyatlamalara karşı Ticaret Kanunu teklifi Meclis’e sunulacak: Bakanlık yönetim kuruluna temsilci yerleştirmeli

Fahiş fiyat artışıyla piyasa işleyişinin bozulmasına karşı yeni önlemler gündemde. 16 Nisan'da yasama faaliyetlerine başlayacak olan Meclis'in gündemine alınacağı öne sürülen 10 maddelik Ticaret Kanunu teklifine ilişkin iddiaya göre fahiş fiyat artışı yapan işletmelere verilen ceza parayla sınırlı kalmayıp belirli bir süre kapatılabilecek. Fahiş fiyat artışı yapan işletmelerin belirli süre kapatılmasını imkân tanıyan yeni yasa teklifinin, AK Parti grubu tarafından bir ay içinde TBMM Başkanlığı'na sunulacağı belirtiliyor.

PERAKENDE YASASI YILLARDIR BEKLİYOR

Enflasyonu yukarı yönlü iten maliyet üstü fiyatlamalara karşı mücadelede yapılması gerekenleri Aydınlık’a anlatan perakende sektörü ve tüketici temsilcileri, öncelikle büyük üretici firmalara karşı sert tedbirlerin uygulanması gerektiğini dile getirdi. Perakende ve dağıtım şirketlerinde yönetici ve danışmanlık yapan Niyazi Koç, asıl denetimin üretim aşamasından başlaması gerektiğini vurguladı. Koç, şu ifadeleri kullandı:

“Önce Perakende Yasası’nın çıkarılması lazım. Kanun teklifi yıllardır Meclis’te bekliyor. Marketlerin pazar günleri kapalı olmasını, marketlerin belli bir mesafe aralığıyla açılabilmesini düzenleyecek bir yasa olmalı. Sadece fahiş fiyatları cezalandırma ile olmuyor. Büyük üretici firmaların, piyasada fiyat belirleme gücüne sahip tekellerin ürettiği malların kontrolü yapılamıyor. Üretici tekeller perakendeciye ürün gönderirken fiyat listesi ile birlikte gönderiyor. Tüm sistem perakendeciye vuruyor. Kimse fiyatı asıl belirleyen büyük üretici firmalardan, gıda sektöründe, temizlik ve kozmetik sektörlerinde tekelleşmiş firmalardan hesap sormuyor.”

‘TEZGAHTA DEĞİL ÜRETİMDEN BAŞLAMALI’

Fahiş fiyatlamadan kaynaklanan yüksek kârların denetlenmesi ve vergilendirilmesi için Ticaret Bakanlığının tekelleşmiş firmaların yönetim kurullarına temsilci yerleştirmesi gerektiğinin altını çizen Niyazi Koç, şöyle devam etti:

“Bakanlığın temsilcisinin olması şart. Fiyatlar neye göre belirleniyor? Maliyetler artıyor ancak kârlar enflasyonun ve işçi ücretlerinin oranından fazla artıyor. Bu yüksek kârların vergilendirilmesi de yapılmamış. Yapılabilmesi için yönetim kurullarında Bakanlığın temsilcisinin olması gerekiyor. Dolayısıyla kontrole tezgahta değil üretim aşamasından başlanmalı.”

Tüketici Konfederasyonu Başkanı Aydın Ağaoğlu ise tam rekabet ortamı sağlanmadıkça fahiş fiyatların önüne geçilemeyeceğini belirterek, “Tam rekabet ortamını sağlayabilecek kanunlarımız var ancak ihlal ediliyor. Rekabet Kurumu fazla mesai yaparak bunların üzerine gidiyor fakat yeterli olmuyor. Tam rekabet olsun, serbest piyasa olsun. Tam rekabet olduğunda ürünler istenilen fiyatta satılamaz. Ticari ahlak zayıflamış. Sert tedbirler uygulanmalı.” dedi.

HAPİS CEZASI BİLE UYGULANABİLİR

Ağaoğlu, piyasa işleyişini bozacak ihlallerin tekrarlanması sonucunda hapis cezasının dahi verilebileceğini kaydederek, şu önerileri sıraladı:

“İlk ihlalde firmanın ifşası yapılıp, para cezası verilebilir. İkincide daha ağır para cezası. Üçüncüde Mağazanın kapatılması ve gerekirse mallara el konulması uygulanabilir. Örneğin canlı hayvanlar stoklanmış ve fiyatları yükseltiyor. El konulup devlet çiftliklerine verilebilir. Dördüncü kez tekrar ediyorsa da hapis cezası verilmeli. Bu sert yaptırımları istememizin sebebi, ticari ahlak zayıflamış ve rekabet ortamı ihlal ediliyor. Firmalar aralarında anlaşıyor. İki sene önce zincir marketler aralarında anlaştığı için Rekabet Kurumu ceza yazdı. İnternet ortamında satış yapanlar bile rekabeti ihlal ediyor. Rekabet Kurumunun sitesine girdiğimizde birçok firmanın ifşa olmadan uzlaşma yoluyla bir para cezası ödeyip sıyrıldığını görebiliriz. İfşadan kurtuluyor, savcılığa bildirilmekten kurtuluyor. Rekabet Kurumunun, firmanın cirosunun yüzde 10’unu kadar ceza uygulama hakkı var ama yetişemiyor. Bize 10 tane daha Rekabet Kurumu lazım.”

‘TÜKETİCİ KONFEDERASYONLARINA DANIŞILMIYOR’

Yeni yasa hazırlanırken neden bir tüketici temsilcisinin görüşlerine danışılmadığını soran Aydın Ağaoğlu, “Dört tane tüketici konfederasyonu var. Üç tane işçi sendikası konfederasyonu var. Esnaflarda bir tane Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) var. Çiftçiler için bir tane Ziraat Odaları ve Ziraat Odaları Birliği (TZOB) var. Tüketicilerin dört tane var. Neden bir tanesi dahi çağrılmıyor?” diye konuştu.