Taban fiyat 60 lira olmalı: Hasattan önce fiyat açıklansın

Tarım ve Orman Bakanlığı, 2022 yılı fındık rekoltesinin, bir önceki yıla göre yüzde 12 artış ile 765 bin 287 bin ton olarak tahmin edildiğini açıkladı. Üretici ise ağustos ayında başlayacak olan hasat öncesi fiyatın açıklanmasını bekliyor. Tirebolu Ziraat Odası Başkanı Erim Yaman, ihracat ürünü olan fındığın dolarla satıldığını bu yüzden de fiyatın dolar üzerinden açıklanmasını istedi. Maliyetlerin çok yüksek olduğunu belirten Yaman, fındık fiyatının 3.5 dolar yani 60 liranın altında olmaması çağrısı yaptı. Yaman Aydınlık’a fındık üreticilerinin beklentilerini ve sorunlarını anlattı.

• Üreticinin bu yıl hükümetten beklentisi nedir?

Şu anda piyasada fındık fiyatları 40-44 lira civarında. Üreticinin beklentisi yüksek, en az 3,5 dolar olmasını bekliyoruz. Bir patozun fiyatı geçen yılın 2 katına çıktı. Daha fiyat açıklanmadı ama Valiliğin açıkladığı patoz fiyatlarını patozcular alanda uygulamıyor. Gündelikçiler de uygulamıyor. Hasat dönemine gelene kadar fındık bir sürü badireler atlatıyor. Kuraklıktan, doludan, rüzgârdan, böcekten etkileniyor. İlaç maliyetleri yüksek, gübre maliyetleri yüksek. Havanın güneşli olduğu zamanlarda üreticinin sürekli bahçede olması gerekiyor. Zor bir ürün, girdisi yüksek bir ürün. Son dönemlerde hükümet, fiyatları TMO vasıtasıyla açıklıyor, geçen yıl açıklamamış olsalardı fiyatlar dibi görürdü. Bu yıl da vatandaşımızın beklentisi yüksek bir fiyat. Aynı çayda olduğu gibi bir fiyat açıklanmasını bekliyoruz. Hasattan önce açıklanmalı. Üretici, fiyat düşük olursa bahçeye girmeme planları da yapıyor. Çünkü maliyetler gerçekten çok yüksek. 60 lira gibi bir rakam bekleniyor.

MALİYETLER ÇOK ARTTI

• Girdi maliyetleri ne kadar arttı?

Gübrenin tonu 7 bin 500 lira. Geçen yıl bin 200, bin 800 lira arasındaydı. Gübre atmazsanız olmuyor; bahçe sararıyor. İlaçlamazsanız olmuyor. Küllemeyle ciddi anlamda mücadele etmeniz gerekiyor ki fındığı kurtarabilesiniz. Onun maliyetleri de çok yüksek. İşçi maliyetleri çok yüksek. Bahçelerin altlarının temizlenmesi gerekiyor. Bunu yevmiyecilere yaptırmaya kalksanız sadece işçiliğine bin lira istiyorlar. Motorun misinası ve benzini hariç. 10 dönüm bahçesi olan bir vatandaş, bahçesini 2 yevmiyeciye temizlettirir. 2 bin lira yevmiye, 500 lira da misina ve benzini tutar. Zaten genç kesim kalmadı köyde, yaşlı kesim var. Gençler de bin lira yevmiye istiyor.

FINDIK KABA GİRMEDEN TAHMİN EDEMEZSİNİZ

• İhracatçılar 3,5 dolara itiraz ediyor mu?

Rekolte çalışmaları yapılıyor geçmişten bu yana. Bunu ziraat odaları da yapıyordu, ihracatçılar da yapıyordu, devlet de yapıyordu ama son 4-5 yıldır bakanlığın öncülüğünde tüm paydaşların katılımıyla beraber yapılıyor. Açıklanması zaten yasak ama ihracatçılar dikkate almıyor. Ne kadar yüksek rekolte gösterirlerse o kadar fiyatı düşük gösterecekler. Girmiş olduğunuz bahçe bizim örnek bahçelerimizden biri. Sık sık bu bahçede gözlemliyoruz. Bu dallarda bundan 1 ay öncesine kadar daha çok fındık vardı. İşaretliyoruz, sayım da yapıyoruz, dökülme oldu. O zaman yapılan rekolte tahminiyle şu an yapılan tahmin arasında mutlaka fark var. Eskiden atalarımız şunu söylerdi, ‘fındık kaba girmeden fındığın ne kadar olduğunu tahmin edemezsiniz’. Kaba girmesi lazım, patozdan çıkması lazım. Biz dalda gördüğümüz zaman fındık çok diyoruz. Rekolteyi ne kadar yüksek tutarsak o kadar kâr gözüyle bakılıyor. Ama burada üretici olmazsa ihracatçı olmaz, ihracatçı olmazsa ihracat olmaz. Bunların hepsinin bir ortak paydada buluşması gerekiyor. Biz yıllardır bunu söylüyoruz. Tabi devlet alım fiyatlarını açıklayacak ki ona göre piyasa şartları oluşacak. İnşallah fiyat 3,5 dolardan aşağıya düşmez.

İYİ FINDIK ÜRETELİM TMO’DAN GERİ DÖNMESİN

• Üreticilere ve hükümete bir çağrınız var mı?

Hükümet mutlaka fiyat açıklayacak ve iyi de bir fiyat açıklayacağını umuyoruz. Geçmiş günlerde çayda, hububatta yüksek rakamlar açıklandı. Fındık, ihracat geliri anlamında en yüksek gelir getiren ürün. Üreticimizden beklentimiz fiyatlar oluştuktan sonra hasat dönemine başlamaları, iyi fındık yapmaları. İyi fındık nasıl oluyor? Fındık toplanıyor, harmana geldikten sonra seçmesi, savurması var. Üretici, ihracatçıya ve tüccara iyi bir fındık getirmesi lazım ki istediği fındığın arkasında durabilsin. İstediği fiyatı isteyebilsin. TMO’ya da verseniz aynı şekilde. TMO’ya giden fındık yüzde 50 bozuk çıkıp geri geldiği zamanda ihracatçıda bir rahatlama oluyor. Neden? Bu sefer ihracatçı istediği fiyata indirebiliyor ürünü. Üreticimizin iyi fındık üretmesi lazım. Devletimizin girdi maliyetlerini düşürmesi lazım. Gübre maliyetleri olsun, ilaç maliyetleri olsun. Şu an ilaçlarda aşırı lisans verilmesinden dolayı vatandaşın aklında bir karışıklık var. Böcek ilacı deniyor, bir sürü var. Külleme deniyor, bir sürü muadili var. Normalde tarım kredinin imkânları var. Girdi maliyetleri düşük olursa üreticimiz de rahat bir nefes alır diye umut ediyoruz.

VATAN PARTİSİ ORDU İL BAŞKANI: FERRERO DEĞİL MİLLİ SANAYİCİ DESTEKLENMELİ

Vatan Partisi Ordu İl Başkanı Osman Erdaş, 1 kilo fındığın 50 lira maliyeti olduğunu belirterek, “Fındık üreticilerinin 2023 yılında daha fazla ürün alabilmesi, fındık giderlerinin karşılanıp aile ekonomisine bir nebzede olsa katkı yapabilmesi için 2022 yılı 1 kilo fındık satış fiyatı 66 lira olarak açıklanmasını üreticilerimiz adına hükümetten talep ediyoruz” dedi.

Fındık üreticilerinin sorunları ve beklentileriyle ilgili açıklama yapan Erdaş, tarımda devletçi ve kamucu politikalara geçilmesi çağrısı yaptı. Üretici kooperatiflerinin desteklenip güçlendirilmemesi durumunda Türkiye’nin milli ürün olan fındığı ithal etmek zorunda kalabileceğine dikkat çeken Erdaş, şöyle konuştu:

“Ferroro firmasına Türkiye’de kabuklu fındık ithalat ve ihracat izni ve ruhsatı verilerek fındık piyasasında tekel olması sağlanmış olup fiyat belirlemede söz sahibi yapılmıştır. Dev bir sermaye yapısı olan bu firmaya kabuklu fındık ithalat ve ihracat izinleri iptal edilmeli, devlet desteği verilmemelidir. Milli sanayici desteklenmeli ve korunmalıdır.”

DESTEKLER ÜRÜNE VERİLSİN

Fındık üreticisinin üretim maliyetlerinin geçen yıla göre yüzde 100 ile yüzde 300 arası artış gösterdiğini belirten Erdaş, “Bir diğer sorun ise artık fındık bahçeleri miras yoluyla bölündüğü için dönüm başına verilen destek üretime katkı sağlaması için yeterli olmuyor. Dolayısıyla dönüm başına verilen ücretin tamamen ürüne verilmesi doğru ve gerçekçi olanıdır” diye konuştu.

Erdaş, Vatan Partisi’nin Türkiye’nin kaçınılmaz olarak üretim ekonomisine geçmesini ve üreticilerin desteklenmesini milli bir politika haline getirdiğini belirterek, açıklanacak fındık fiyatının en az 66 lira olması çağrısı yaptı.