Afet fırsatçılarının peşindeyiz

Bütün Türkiye depremzedelere kucak açtı. Az veren candan çok veren maldan” diyerek milyonlar yardım kampanyalarına destek oldu. İş dünyası STK'ları tırlarca malzeme tedarik etti. Bankalar, şirketler hem ayni hem nakdi yardımlar yaptı. Bölgede yaşayan Ekonomi Gazetecileri Derneği Başkan Yardımcısı, Refleks Gazetesi Yazarı Mehmet Uluğtürkan'ın aktardığına göre Hatay özelinde her haneye bir kamyon düşecek kadar yardım malzemesi stoklandı. En acil ihtiyaç ise barınma. Büyük Kulüp Derneği Yönetim Kurulu Üyesi, Hataylı iş insanı Nevhan Gündüz aradı: “Acil çadır ihtiyacı var. Yetkililerle görüştük stoklarda çadır var ama galiba sayım yüzünden dağıtamıyorlar. Bunların acil dağıtılması gerekiyor. İnsanlar soğuktan hasta olacaklar. Lütfen duyurmamızı sağlayın.”

KİRA VURGUNU

Bunun yanında afet bölgesi çevresindeki illerde başta olmak üzere büyükşehirlerde de kira fiyatlarının arttığına dair şikayetler var. Yine depremzede illerde faaliyet gösteren dağıtıcılar tedarikçi firmaların uygulamalarından şikayetçi. Bütün ülke yardım seferberliğinde iken bazı tedarikçiler kazançlarını koruma derdine düştü. Dağıtıcılardan gelen şikayetleri aynen aktarıyorum: Özel bir çay üreticisi marka ürünlerine zam yaptı. Doğrudan yeni fiyatların uygulanacağını bildiren bir mesaj ile önceki fiyattan kesinlikle ürün vermeyeceklerini duyurdu. Yine bakliyat sektörünün merkezi konumundaki Mersin'deki bakliyat firmaları ürünlere zam geleceğini açıklayarak, doğrudan yeni fiyatlara geçileceğini bildirdiler. Ayrıca vadeli satışların kaldırıldığını; peşin-nakit veya kredi kartlı ile ödeme yapanlara ürün sevkedileceğini açıkladılar. Bakliyat firmaları, önceden hazırlamış oldukları gıda kolilerinin fiyatlarına zam yaptılar.

SUYA DA ZAM YAPTILAR

Oysa esnaf ve dağıtıcı firmalar stoklarındaki ürünleri eski fiyatlardan sattılar. Fakat aynı ürünleri, sattıkları fiyatlardan yerine koyamıyorlar. Örneğin esnaf ve dağıtıcı 24'lü olarak kolisini 22 TL'den sattığı suyu 23 TL'den almaya başladı. Paketli ve atıştırmalık üreticilerinin de piyasaya yeterli ürün vermediği öne sürüldü. Tabldot kaseler, karton bardak yapan firmalar, karton kase yapan firmalar da bu fırsatçılığa dahil oldu.

HURDA CİNLİĞİ

Diğer yandan yeni konutların hızlıca inşa edileceğinin duyurulması üzerine bir kısım tüccar demir/çelik üreticilerine mayıs ayında teslim almak üzere büyük tutarlarda siparişler vermeye başladılar. Halihazırda dünyadaki durgunluk nedeniyle çelik ihracatı aylardır düşüyor. Bu nedenle dünyada fiyatlar geriledi. Ülkemizde de atıl kapasite ortaya çıktı. Türkiye'de ham cevher az olduğu için ağırlıklı olarak hurdadan üretim yapılıyor. Ülkede oluşacak talebi öngören hurda tüccarları da fiyatları artırma baskısı yapmaya başladı. Hurda tüccarlarının ve spekülatörlerin bu hamlesine karşı ülkenin büyük üreticilerinden İÇDAŞ Çelik hafta içinde yaptığı açıklamada, “Tüm olumsuzluklara rağmen fiyatlarımızı indirme kararı aldık. Kararımızın arkasında durarak satış yapma yönünde elimizden geleni yapmaya devam edeceğiz. Bundan sonraki süreçte de depremden etkilenen vatandaşlarımız için mücadelemizi sürdüreceğiz. Öte yandan Türkiye’nin yıllık demir üretimi 20 milyon ton seviyelerinde. Bu da hesaba katıldığında Türkiye’de oluşacak demir ihtiyacını karşılayamamak gibi bir durum söz konusu değil.” mesajı verdi.

BAKANLIK TETİKTE OLMALI

Sektör kaynaklarından öğrendiğimize göre önümüzdeki ay itibarıyla sektörün enerji fiyatlarında otomatik indirim olacak. Bu da üretim maliyetlerini aşağı çekecek. Yani enerji tarafından gelecek bu etki de fiyatların düşmesini sağlayacak. Bu noktada Ticaret Bakanlığı'nın demir/çelik fiyatlarını spekülatif bir şekilde artırmak isteyen simsarlara karşı tetikte olması isteniyor.

Ticaret Bakanlığı hafta içinde yaptığı açıklamada, "Şikayet üzerine perakende satış noktaları ve elektronik ticaret pazar yerlerinde bu ürünlerin satışını yapan işletmelere ilişkin olarak denetimler gerçekleştirilmiş ve yapılan tespitler çerçevesinde gerçekleştirilen Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu toplantısında fahiş fiyat artışı yaptığı değerlendirilen 353 firmaya toplam 84 milyon 975 bin 532 Türk lirası idari para cezası uygulanmasına karar verildiğini” bildirdi.