Foreing Policy: İsveç ve Finlandiya’nın üyeliği Türkiye engelinde sıkıştı
NATO Genel Sekreterinin Türkiye ziyareti Batı’da ‘diplomasi atağı’ olarak değerlendirildi. Uzmanlar Türkiye’nin, iki ülkenin üyeliği için kararını geciktirmesini Rusya ile olan ilişkilerine bağlayarak kararın 2023 seçimleri sonrasına erteleneceğini belirtiyor.
NATO’nun Doğu’ya doğru genişlemesinin son girişimi olan Finlandiya ve İsveç’in üyeliği Türkiye’nin kararına bağlı. Konuyla ilgili tartışmalar devam ederken NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg Türkiye’yi ikna etmek için İstanbul’da. Stoltenberg, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu ve Savunma Bakanı Hulusi Akar ile bir dizi görüşmeler yaptı.
Foreign Policy’de yayımlanan bir makalede bu iki ülkenin NATO üyeliğinin Türkiye tarafından engellendiği yazıldı. Robbie Gramer’ın kaleme aldığı makalede, “NATO’nun genişlemesine giden pürüzsüz bir yolun Türkiye yüzünden baş ağrısına döndüğü” belirtildi. Bu yüzden de Türkiye’yi ikna etme amaçlı “diplomatik bir atağın” başlatıldığı vurgulandı.
‘ABD VE AVRUPA GİDEREK HÜSRANA UĞRUYOR’
Yazar, ABD ve Avrupalı diplomatların aylar öncesinde çözülmesi gereken bu konunun, uzadıkça, daha fazla hüsrana uğradıklarını belirtti. Gramer, “Perde arkasında, ABD'li ve Avrupalı diplomatlar, Türkiye'nin aylar önce çözülmesi gereken bir mesele üzerinde, özellikle de Ukrayna'da savaşın alevlendiği ve Avrupa'nın güvenliğindeki tehlikeli bir dönemde, Türkiye'nin uzlaşmazlığı olarak gördükleri şeyden giderek daha fazla hüsrana uğruyorlar.” ifadelerini kullandı.
‘FİNLİ VE İSVEÇLİ YETKİLİLER GİRİŞİMLERDEN UMUTLU’
Gramer, Finli ve İsveçli yetkililerin Stoltenberg’in başlattığı “diplomatik ataktan” umutlu olduklarını belirtti. Gramer aynı zamanda İsveç'in Kristersson yönetimindeki yeni merkez sağ hükümetinin de Türkiye ile daha yakın ilişkiler kurmada yeni bir başlangıç yapabileceğini umduğunu yazdı. Fakat Gramer, silah ambargosunun kalkması gibi bazı girişimlere rağmen Türkiye’nin iki ülkenin de istenilen talepleri yerine getirmediği yönünde ısrarcı olduğunu belirtti.
‘KARAR 2023 SEÇİMLERİ SONRASINA ERTELENECEK’
Terör (PKK/YPG) meselesinin 2023’te yapılacak seçimler öncesinde Erdoğan için temel bir endişe kaynağı olduğunu belirten Gramer, pek çok uzmanın, son diplomatik çabaya rağmen, Türkiye'nin İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğine ilişkin herhangi bir kararı, 2023 seçimlerinden sonraya erteleyeceğine inandığını yazdı
‘TÜRKİYE, RUS EKONOMİSİ İÇİN CAN DAMARI OLDU’
Gramer, Batılı yetkililerin, Türkiye'nin üyelik kararındaki soğukkanlılığını PKK ilgili herhangi bir endişe kadar Rus ekonomik etkisinden de kaynaklandığına inandıklarını belirtti. Yazar, krizin başlamasından bu yana yaptırımlara katılmayan Türkiye’nin, Rus ham petrolü alımlarını artırarak, Rus gazı için de girişimlerde bulunarak Rusya ekonomisi için can damarı olarak hareket ettiğini vurguladı. Aynı zamanda Gramer, Batılı yetkililerin, Rus parasının kısmen Türk ekonomisini ayakta tuttuğundan şüphelendiğini de yazdı.
‘NATO İÇİN İTİBAR KAYGISI VAR’
Alman Marshall Fonu düşünce kuruluşunda Avrupa güvenliği uzmanı olan Kristine Berzina’nın yorumlarına da yer veren Gramer, Berzina’nın “İttifak kendi kendini koordine edemez ve üyelerini bu iki çok yetenekli ülkeyi kabul etmeye ikna edemezse, bu durum bir kurum olarak NATO'ya kötü yansır.” yorumunu makalesine taşıdı. Berzina ayrıca üyelikte sorun çıkması halinde, Rusya ve Çin'in NATO'nun doğası gereği zayıf olduğuna dair yorumlarının da o kadar da yanlış olmayacağını belirtiyor. Buna bağlı olarak da Berzina, “NATO için tehlikede olan pek çok itibar kaygısı var.” ifadelerini kullanıyor.
ROBBİE GRAMER KİMDİR?
Foreign Policy’de ABD Dışişleri Bakanlığı'nı kapsayan bir diplomasi ve ulusal güvenlik muhabiridir. 2016 yılında Foreign Policy’e katılmadan önce, Washington merkezli bir düşünce kuruluşu olan Atlantic Council'de üç yıl boyunca NATO araştırmalarını yönetti. Uluslararası ilişkiler ve Avrupa ilişkileri okuduğu Amerikan Üniversitesi'nden mezun oldu.
