Fransa, Afrika'da sanık sandalyesinde

Afrika’da Fransa’ya isyan her gün daha da büyüyor. Cezayir ve Mali’nin Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’a haddini bildiren çıkışlarının ardından Fransa, Burkina Faso’da 34 yıl aradan sonra sanık sandalyesine oturtuldu.

Burkina Faso’nun efsanevi sosyalist, Afrika Birlikçi Cumhurbaşkanı Thomas Sankara, 1987’de Fransa’nın düzenlediği darbeyle devrilerek katledilmişti. Afrika’da yükselen İkinci İstiklal Savaşları rüzgarlarına koşut, on yıllardır açılmasına “cesaret edilmeyen” dava 11 Ekim günü başladı.

Fransa devleti, Cezayir Cumhurbaşkanı Abdülmecit Tebbun’un ifadesiyle, öldürdüğü 5 milyon 630 bin Cezayirli için “özür bile dilemekten” kaçınadursun, Afrika devletleri art arda Fransa’yı yargılamaya hazırlanıyor. Sankara Davası, Afrika’da sömürgecilik ve sonrasında darbeler yoluyla Fransa’nın işlediği suçların yargılanacağının öncü habercisi. Süre., Mali Başbakanı Şogöl Kokala Maiga’nın “Fransız subayları teröristleri eğitti” ifşasının doğal bir sonucu olarak, Fransa’nın terörist sandalyesine oturtulmasıyla devam edecektir. Burkina Faso’daki duruşma, darbeyi yapan ve 27 yıl boyunca ülkeyi Batıcı politikalarla yöneten Blaise Compaore’nin gıyabında başlamış oldu.

AFRİKA’DA YÜKSELEN 3 TAVIR

Birincisi, “aşağılayan Fransa, sineye çeken Afrika” dönemi kapanıyor, “karşılıklılık” ilkesi hızla güçleniyor. Fransız “çekiç gücü” olan Barkan Gücü’nün Sahil(Sahel) coğrafyasından kovulması, büyükelçileri geri çekme kararları, Fransız devlet televizyon kanalları France24 ve France5 gibi kanalların “akreditasyonlarının” iptali, bu yönde atılmış ilk adımlar.

İkinci olarak, “hizadan çıkan” Batı Afrika devletleri Fransa’ya karşı örgütleniyor. 1970’lerde Fransa'dan güçlü bir şekilde etkilenen ve hatta Fransa'nın aygıtı olarak kurulan Batı Afrika Devletleri Ekonomik İş Birliği Örgütü (ECOWAS), hızla Fransa’nın denetiminden çıktığı gibi Fransa’ya karşı mücadele örgütüne evriliyor.

213 milyon vatandaşıyla dünyanın en kalabalık 7. nüfusuna sahip Nijerya’nın Devlet Başkanı Muhammadu Buhari, Gine’de yaşanan Fransacı askeri darbe sonrasında, ECOWAS liderlerine tarihi bir çağrı yaparak “Darbeleri önlemek için bölgemizde cesur önlemler almalı, geçmişin üzücü olayları yeniden yaşanmamalıdır” dedi.

Siyasi uzmanlar, Buhari’nin çağrısını “Mali’deki millet-ordu devrimi sürecinde Fransa ECOWAS üzerinde etkinliği yitirmişti. Şimdi ECOWAS’ın Fransa’nın müdahalelerine karşı örgütleneceği bir sürece girileceğinin işareti” olarak yorumlamışlardı.

Üçüncü olarak Afrika devletleri, Fransa’nın sömürgecilik ve sonrasında cuntalarla işlediği suçları ifşa etme ve yargılama dönemine giriyor. Afrika’nın “Che Guevara”sı olan Thomas Sankara’nın davası, yeni yönelimin ilk önemli örneğidir.

FRANSA’YI HIRSIZLIKTAN YARGILAYACAKLAR

Öte yandan, Afrika devletleri sömürgeci Fransa’yı mali suçlarından dolayı dava etmeye hazırlanıyorlar.

Cezayirli uzmanlar, Fransa’nın 1830-1962 sömürge döneminde ülke hazinesini “soyduğu”nu, resmi kayıtlara göre, ana paranın 685 milyar avro olduğunu belirterek, bu paranın faiziyle birlikte talep edilmesini istiyorlar.

“İstenmeyen adam” Macron Fransası’nı Afrika’da zor günler bekliyor.

NEDEN ÖLDÜRÜLDÜ?

1983’de Yüzbaşı Thomas Sankara iktidarı ele geçirir. 4 Ağustos 1983’te Milli Devrim Kurulunu oluşturur. Meşhur “Siyasi Yönelim Nutku”nu söyler. Devrimi Savunma Komitelerini kurar. Sankara, okur yazarlığın yüzde 98 olduğu ülkede büyük bir devrim harekeri başlatır. Üretim devrimi programı ile Birleşmiş Milletler uzmanı Jean Ziegler’in raporunda belirtildiği üzere, 1983 yılında 1.1 milyon ton olan tahıl üretimi 1987’de 1.6 milyon tona yükseltilir. Başka bir anlatımla bu dönemde tahıl üretimi yüzde 45 artmıştır. Pamuk üretiminde Mısır’ın ardından Afrika’nın ikinci büyük üreticisi olur. Başı dik onurlu bir ülke hedefiyle emperyalizme karşı mücadele eden Sankara 15 Ekim 1987’de Yüzbaşı Blaise Compaoré'nin yaptığı darbe ile öldürülür. Compaoré’nin 27 yıl süren iktidarında ise Fransa yanlısı çizgi egemen olur.