G20'de 'Soğuk Savaş' çıkışı
Rusya, dünyanın büyük ekonomilerini kapsayan G20'ye, Dışişleri Bakanı düzeyinde katıldı. Zirvenin resmi gündemi küresel sağlık ve enerji olsa da açıklamaların hedefinde Rusya vardı. Cumhurbaşkanı Erdoğan da tahıl koridoru için engeller kaldırılmalı çağrısı yaptı
Bu yıl Endonezya'nın başkanlığını yürüttüğü G20'nin Liderler Zirvesi, “Birlikte Toparlanma Daha Güçlü Toparlanma” ana temasıyla dün başladı. Bali'nin güneyinde yer alan Nusa Dua Yarımadası'ndaki zirve bugün de sürecek.
Endonezya Devlet Başkanı Joko Widodo'nun liderleri karşıladığı törene Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile G20'yi oluşturan Arjantin, Avustralya, Brezilya, Kanada, Çin, Fransa, Almanya, Hindistan, Endonezya, İtalya, Japonya, Meksika, Suudi Arabistan, Güney Afrika, Birleşik Krallık, ABD ve Avrupa Birliği'nin (AB) liderleri katıldı.
'YENİ SOĞUK SAVAŞ'
Endonezya Cumhurbaşkanı Joko Widodo açılış konuşmasında savaşla ilgili derin ayrılıklara rağmen küresel ekonomiyi onarmak için birlik ve somut eylem çağrısı yaptı: “Başka seçeneğimiz yok, dünyayı kurtarmak için işbirliğine ihtiyaç var. G20, kapsayıcı ekonomik iyileşme için katalizör olmalıdır. Dünyayı parçalara bölmemeliyiz. Savaşın, ikinci bir soğuk savaşa dönüşmesine izin vermemeliyiz. Dünya, ikinci bir soğuk savaşa düşmemeli.”
ZELENSKİY VİDEOYLA BAĞLANDI
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin zirveye katılmadı, ülkeyi Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un başkanlığındaki heyet temsil etti. Bu yılki G20 Zirvesi'nin resmi gündemi, “küresel sağlık mimarisi”, “sürdürülebilir enerji dönüşümü” ve “dijital dönüşüm” olsa da konuşmalar ağırlıklı olarak Ukrayna'ya askeri harekatı sürdüren Rusya'ya yöneldi. Rusya'ya 'savaşı durdurma' çağrısı yapılırken, Ukrayna Devlet Başkanı Volodmir Zelenskiy videokonferansla bağlanarak Rusya'yı hedef aldı. Anlaşmayı reddeden Zelenskiy daha önceki iki Minsk anlaşmasına gönderme yaparak “Minsk-3 olmayacak” dedi, şu ifadeleri kullandı:
“Rusya, bu savaşı bitirmek istediğini söylüyorsa, bunu eylemlerle kanıtlaması gerekir. Ukrayna'dan vicdan, egemenlik, toprak ve bağımsızlıktan taviz beklemeyin. Kurallara saygılıyız ve sözümüzün eriyiz. Ukrayna, barışı koruma çabalarında her zaman lider olmuştur ve dünya bunu görmüştür. Açıktır ki Rusya'nın sözlerine güvenilemez ve ihlal edeceği bir 'Minsk-3' artık olmayacak.”
10 ÖNERİLİK SÖZDE BARIŞ PLANI
Zelenskiy, G20 zirvesine katılan liderlere, Rusya-Ukrayna Savaşı'nı bitirecek 10 öneriden oluşan “barış planı' sundu. Zelenskiy, önerisinde, “radyasyon ve nükleer güvenliği”, “gıda güvenliği”, “enerji güvenliği”, “tüm mahkumların ve sürgün edilenlerin serbest bırakılması”, “BM Şartı'nın uygulanması”, “toprak bütünlüğü ve dünya düzeninin sağlanması”, “Rus birliklerinin geri çekilmesi ve çatışmaların sona erdirilmesi”, “adaletin iadesi”, “ekolojik sorunların önlenmesi”, “gerginliğin engellenmesi” ve “tarafların savaşın sona erdiğini teyit eden bir belge imzalaması” gibi başlıklar kullandı.
'G19' DEDİ
Zirvede bulunan liderlere seslenen Zelenskiy, G20'yi birkaç kez “G19” olarak adlandırdı ve Rusya'nın bundan "dışlanması gerektiğini" ima etti. Zelenskiy, Rusya'nın barış formülüne direnmesi durumunda onun sadece savaş istediğinin görüleceğini savundu.
Zirve, açılış konuşmalarının ardından çeşitli toplantılar ve bire bir görüşmelerle devam etti. Heyetlerin önemli gündemlerinden biri 19 Kasım'da sona erecek tahıl koridoru anlaşmasının uzatılması oldu.
KREMLİN'DEN YANIT
Öte yandan RIA Novosti ajansına göre Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Zelenskiy’in Minsk sözlerini “Kiev, barış görüşmeleriyle ilgilenmiyor” diye yorumladı.
RUSYA'YA KARŞI ORTAK BİLDİRİ İDDİASI
Reuters dün servis ettiği haberinde zirvede 'Rusya'nın kınandığı ortak bir bildiriye imza atılacağını yazdı. Haber ajansı bildirinin taslağına ulaştığını öne sürdü. Taslakta 'G20’nin güvenlik sorunlarını çözen bir forum olmadığına dikkat çekileceği, ancak güvenlik sorunlarının küresel ekonomi üzerindeki olumsuz etkilerinin de vurgulanacağı' bildirildi. Bildirinin bugün yayınlanması bekleniyor.
G20 ülkeleri daha önceki toplantılarda, Rusya ve diğer üyeler arasında Ukrayna'daki çatışmaların nasıl tanımlanacağı gibi dil konusunda yaşanan bazı anlaşmazlıklar nedeniyle ortak bir bildiri yayınlayamamıştı.
MACRON'DAN Xİ'YE: RUSYA'YA BASKI KURUN
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping'den, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile müzakere masasına oturması için baskı kurmasını talep etti. Fransız basınında Elysee Sarayı'na dayandırılan haberde Macron ve Xi arasında G20'de yapılan ikili görüşme yer aldı.
İngiltere Başbakanı Rishi Sunak ise Rusya'ya “Ukrayna’dan çıkın ve bu barbarca savaşı durdurun” diye seslendi. Sunak, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in zirveye gelmemesini eleştirerek “Gelseydi, belki işleri yoluna koymaya başlayabilirdik.” dedi.
'TAHILIN AFRİKA'YA ULAŞMASI İÇİN HAREKETE GEÇMELİYİZ'
Gıda ve Enerji Güvenliği oturumunda konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, daha önceki açıklamalarında olduğu gibi Rusya'yı hedef alan bir ifade kullanmadı. Erdoğan küresel ölçekte artan talep, tedarik zincirlerinde yaşanan bozulma, emtia fiyatlarındaki yükseliş ve hammadde sıkıntılarına dikkat çekti. Erdoğan Rusya-Ukrayna çatışmasının da gıda ve enerji kulvarında tıkanmaya, bunun da emtia fiyatlarında ilave artışlara yol açtığını dile getirdi.
Dünyadaki gıda krizine işaret eden Erdoğan, “Mevcutta, dünya, buğday, ayçiçeği yağı ve mısırda olduğu gibi pirinçte de kriz yaşanması ihtimaliyle karşı karşıyadır. Keza, dünya gübre piyasası da süratle istikrara kavuşturulmalıdır. Aksi takdirde, önümüzdeki yıl daha büyük bir gıda krizi yaşayacağız.” ifadesini kullandı.
AFRİKA'DA KITLIK RİSKİ
Afrika'nın kuraklığın da etkisiyle kıtlık riski içinde bulunduğunu belirten Erdoğan, şöyle sürdürdü: “Tarafların yapıcı yaklaşımları sayesinde Birleşmiş Milletlerle birlikte Karadeniz'de tesis ettiğimiz koridordan şimdiye kadar 10 milyon tonun üzerinde tahılın sevkiyatı sağlandı. İstanbul Mutabakatı, savaşa rağmen tarafların uzlaşıya varabildiklerini de gösterdi. Tabii mekanizmanın işlemeye devam etmesi için sizlerin de desteğiyle, sıkıntıya yol açan engellerin esnetilmesi noktasında adım atılması lazım. Ayrıca ihraç edilen tahılın Afrika başta olmak üzere acil ihtiyaç duyan az gelişmiş bölgelere ulaştırılması için de harekete geçmeliyiz.”
Küresel enerji güvenliğinin tesisi ile tüketicilerin ucuz ve sürdürülebilir şekilde enerjiye erişimlerinin de öncelikli hal aldığını da vurgulayan Erdoğan, Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesi'nin (TANAP) önemine dikkat çekti.
MELONİ: HATALAR BELİRGİNLEŞTİ
İtalya Başbakanı Giorgia Meloni de oturumda yaptığı konuşmada “Ukrayna'daki savaş, küresel enerji krizini ağırlaştırdı. Ama nihayetinde milenyumun başından bu yana enerji politikalarında ve üretici ile tüketici ülkeler arasındaki ilişkilerde yapılan pek çok hatayı da belirginleştirdi.” diye konuştu.
TAHIL SEVKİNE DESTEK
Meloni, enerji krizinin, dünyayı daha sürdürülebilir hale getirme konusunda, spekülatörlerin daha az etkiye sahip olduğu ve tedarikçi ülkelerin enerjiyi diğer ülkelere karşı bir silah olarak kullanma durumunun daha az olduğu dengeli bir pazar inşa etme fırsatı da sunabileceğini kaydetti.
Gıda konusunun ana öncelikleri olması gerektiğini vurgulayan Başbakan Meloni, İtalya olarak gıda ihtiyacını karşılamak için ithalata bağlı olan Kuzey Afrika'ya dair güçlü endişeler taşıdıklarını ifade etti. Meloni, Ukrayna'daki tahılın dünya pazarlarına ulaşmasını sağlayan tahıl anlaşmasına da değinerek, "Ukrayna'dan yapılan tahıl ihracatı hayati önem taşıyor. İtalya da Boğaz'dan buğday geçişinin devam etmesi için uluslararası toplumun çabalarını destekliyor." ifadelerini kullandı.
İtalya Başbakanı, ayrıca G20'yi önemsedikleri için bugün burada olduklarını, bu forumun küresel meselelerde oynadığı rolün öneminin farkında olduklarını dile getirdi.
